Tag "ortografia"
Kiedy przeglądasz dzienniki i czasopisma, zwróć uwagę na tytuły i podtytuły artykułów, które często zawierają formy imiesłowowe. Oto kilka przykładowych tytułów i podtytułów z imiesłowami z młodzieżowych czasopism: „Śmigający Adam (Małysz)” „Twistujące pasemka (włosów)” „Dwie skandalistki: śpiewająca od lat 20 Madonna i 20-letnia Britney…” „Jak na Julię nie była pięknością przyprawiającą Romea o zawał serca!” „Pachnący konkurs! Wygraj perfumy!” „Zadbana, pachnąca, elegancka – a więc ideał!” „Terminarz dziewczyny zadbanej” „Rozśpiewana rodzinka” „Proste (włosy) wśród kręconych” „Tajemnice ukryte w literach”
Jak pisze się partykułę przeczącą „nie” z rzeczownikiem? REGUŁA 1 (najczęstsza) – pisownia łączna NIERZECZOWNIK REGUŁA 2 – pisownia rozdzielna NIE + rzeczownik, który jest wyraźnie przeciwstawiony w zdaniu innemu rzeczownikowi REGUŁA 3 – pisownia z łącznikiem NIE – rzeczowniki, które są nazwami własnymi, a więc pisane są wielką literą. Uwaga! Te rzeczowniki mimo łącznika zachowują wielką literę. Przyjrzyjmy się dokładnie tym trzem regułom REGUŁA 1: „NIE” + RZECZOWNIK = PISOWNIA ŁĄCZNA Reguła
Obcokrajowcy, którzy uczą się polskiego, twierdzą, że to arcytrudny język. Znalezienie właściwej formy wyrazu porównują do gry na loterii – albo trafią, albo nie. W jakiś sposób biedni cudzoziemcy muszą zapamiętać, że „ciąć” i „tnę”, „kocioł” i „kotła”, „dech” i „tchu” to dwie formy tego samego wyrazu! Czy jest w tym jakaś logika? Wiadomości, bez których ani rusz Wszystkie części mowy dzielimy na odmienne i nieodmienne. Części mowy odmienne podlegają:
Chciałam kupić stół. Duży, okrągły, przy którym bez trudu mogłoby usiąść parę osób. Wybrałam odpowiedni sklep. Pani w eleganckim kostiumie, z komórką w ręku, zaproponowała mi „mały tour po sklepie”. Szybko okazało się, że chciała po prostu pokazać, co znajduje się w sklepie i w czym mogę wybierać. Jest jednak jeszcze coś. Z językowego punktu widzenia wyraz ten został użyty w niepoprawnej formie. „Tour” to rodzaj nijaki (to tour –
-bym, -byś, -by, -byśmy, -byście piszemy łącznie z osobowymi formami czasowników, użytymi w funkcji osobowej 1. pisałbym, pisalibyśmy 2. pisałbyś, pisalibyście 3. pisałby, pisałaby, pisałoby, pisaliby, pisałyby z osobowymi formami czasowników, użytymi w w funkcji bezosobowej należałoby się zastanowić, słuchałoby się z przyjemnością, wypadałoby złożyć wizytę, poszłoby się do lasu na grzyby z partykułami aniby, bodajbyś, czyby, czyżbyś, niechby, niechajby! gdzieżby, obym, oby! niżbym ze spójnikami gdy, że, a aby,
Kultura języka Termin kultura pochodzi od łac. cultura (uprawa, kształcenie). To stopień doskonałości w posługiwaniu się danym językiem – w tym wypadku akurat myślimy o języku ojczystym. Aby mówić o kulturze języka, konieczna jest wiedza z zakresu gramatyki, środków stylistycznych, odmian języka. Kultura języka ma wiele wspólnego z kulturą bycia – tam mówimy o zasadach savoir-vivre’u, tu – o zasadach stosowania różnych odmian języka w zależności od sytuacji, pozycji rozmówcy itd. W obu przypadkach to nie tylko wiedza teoretyczna, ale
Uporządkujmy nauk zajmujących się językiem. Dlaczego? Po pierwsze – często w testach pojawia się pytanie: do jakiej dziedziny przyporządkujesz dane zjawisko językowe, po drugie – testy kładą ogromny nacisk na umiejętność wskazywania błędów i form poprawnych. A rodzaje błędów zależą od rodzaju reguł, które łamiemy, czyli od danej nauki o języku. Czym zajmuje się nauka o języku? Przede wszystkim – nie należy utożsamiać jej wyłącznie z gramatyką. Gramatyka to jedna z wielu dziedzin językoznawstwa.
Odmiana nazwisk Wiele nazwisk będziesz przywoływać w trakcie pisania prac. Aby uniknąć błędów przypomnij sobie podstawowe zasady odmiany. Dwie główne zasady to: Nazwy własne piszemy wielką literą. Zasady dotyczące pisowni nazw pospolitych dotyczą również pisowni nazw własnych. Kolejne dwie ogólne zasady mówią: Jeśli tylko można przyporządkować nazwisko (i polskie, i obce) jakiemuś wzorcowi odmiany, należy je odmienić. O wzorcu odmiany decyduje: płeć, narodowość, zakończenie nazwiska. Warto wiedzieć, że nazwiska osób, które
Znaki interpunkcyjne Jest ich dokładnie 10: kropka, przecinek, średnik, dwukropek, myślnik, zwany też pauzą, wielokropek, pytajnik, wykrzyknik, nawias i cudzysłów. A oto ich dokładnie sprecyzowane funkcje: Kropka, średnik, przecinek, myślnik oddzielają. Dwukropek zapowiada wyliczanie. Wielokropek mówi, że tekst został przerwany, zawieszony. Pytajnik wskazuje intonację zdania (zaznacza pytanie). Wykrzyknik niesie ładunek emocjonalny (rozkaz, okrzyk, gniew, przestrach). Cudzysłów znak cytowania. Nawias (dwa myślniki) wyodrębnia w tekście inny, drugorzędny człon lub wprowadza dopowiedzenia, uzupełnienia tekstu głównego.
Ortografia TEST 1. Który z wyrazów nie zawiera cząstki om? A. k…………….ponent B. k…………….pozytor C. k…………….pas D. k…………….pać się E. k…………….binator F. k…………….bajn 2. Jeden z podanych wyrazów: FRANCJA, FRANCUZ, FRANCUSKI powinien być pisany małą literą, ponieważ jest: A. nazwą własną B. rzeczownikiem konkretnym C. przymiotnikiem D. przysłówkiem Odp. ……………………………….. 3. Uzupełnij, wstawiając brakujące litery: a) k……….tałt; b) pł………tno; c) pró…….niak; d) wr……..bel; e) po…….ądny. 4. Podkreśl poprawnie zapisane
Znaki interpunkcyjne Polski system interpunkcyjny zawiera 10 znaków interpunkcyjnych: kropka, którą stawiamy po wypowiedzeniach, tj. po zdaniu lub równoważniku zdania; przecinek oddziela mniejsze całości w obrębie wypowiedzenia; średnik, który jest znakiem średniej mocy, stawiamy tam, gdzie kropka byłaby znakiem za silnym, przecinek zaś za słabym; dwukropek zapowiada wyliczanie, wprowadza zespół wyrazów lub sygnalizuje przytoczenie czyjejś mowy, pełni też funkcję prozodyczną; pytajnik zaznaczający pytanie; wykrzyknik używany po okrzykach, zawołaniach oraz życzeniach
Małą literą piszemy Wszelkie rzeczowniki pospolite: kot, człowiek, kanapa, obraz, biurko Nazwy dni tygodnia, nazwy miesięcy i okresów kalendarzowych: poniedziałek, sobota, czwartek, lipiec, miesiąc, kwartał, półrocze, rok, wiek, post, adwent. Wyjątek: Wielki Piątek, Wielka Sobota, Wielki Tydzień Nazwy obrzędów, zwyczajów i nazwy tańców: andrzejki, mikołajki, dyngus, zaręczyny, oczepiny, walentynki, polka, kujawiak, oberek. Nazwy epok literackich, prądów kulturalnych, gatunków literackich i muzycznych: antyk, romantyzm, futuryzm, modernizm, epos, ballada, preludium, sonata, bolero Nazwy mieszkańców
Kiedy razem, a kiedy osobno? Pisownia partykuły: -że, -li Partykuły -że, -li pisz zawsze razem – Idźże w końcu do domu. – Zróbże sobie chwilę przerwy. Pisownia partykuł: no, czy, niechaj, niech, oby Partykuły no, czy, niechaj, niech, oby piszemy oddzielnie: – Podejdź no tutaj! – Niech nikt się nie skarży! Pisownia partykuły -by Partykułę -by piszemy zawsze łącznie z: osobowymi formami czasowników – zrobiłbym, poszłoby, malowałaby; ze spójnikami gdy,
Zasady -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście piszemy łącznie z osobowymi formami czasowników, użytymi w funkcji osobowej pisałbym, pisalibyśmy pisałbyś, pisalibyście pisałby, pisałaby, pisałoby, pisaliby, pisałyby z osobowymi formami czasowników, użytymi w w funkcji bezosobowej należałoby się zastanowić, słuchałoby się z przyjemnością, wypadałoby złożyć wizytę, poszłoby się do lasu na grzyby z partykułami bodajbyś, czyżbyś, gdzieżby, obym, niżbym ze spójnikami gdy, że, a itp. gdyby, żeby, aby, alboby chociażbyś
Kiedy napisać ą, ę? Napisz ą lub ę w wyrazach rodzimych i zapożyczonych, które zostały całkowicie spolszczone ą – pączek, wąwóz, wąż, kąt, wąsy, pstrąg, pląsy, pieniądze, ląd, ę – kolęda, wędrować, potężny, węch, klęska, jarzębina, pędzel. Piszesz (zgodnie z wymową) przed spółgłoskami szczelinowymi (wymawianymi łagodnie, bez „wybuchu”) f, w, s, z, ś, ź, sz, ż, ch. wąwóz, wąsy, brązowy, stęchły, węższy, więzień, gęsty, gęś, grzęźnie, węższy, węże, węch Piszesz (niezgodnie z wymową)
Kiedy napisać rz Pisz rz, gdy wymienia się na r w innych wyrazach pokrewnych lub formach gramatycznych danego wyrazu. rz → r – starzec – starca; górze – górski; parzysty – para; mierzyć – miara, marzec – marca; Zgierz – zgierski Pisz rz pomimo braku wymiany rz na r. jarzębina, porzeczka, porządek, zwierzę, rzeczka, rzadko, rząd, rzecz Pisz rz w zakończeniach rzeczowników będących nazwami wykonawców czynności: -erz – pasterz, harcerz, fałszerz -arz – pisarz, ślusarz, kronikarz,
Kiedy napisać ż Kiedy wymienia się na dz, dź, g, h, r, s, z, ź w innych wyrazach pokrewnych lub formach gramatycznych danego wyrazu ż → dz – mosiężny – mosiądz; spieniężyć – pieniądz ż → dź – książka – księga; dróżka – droga; może – mogę ż → g – dróżka – droga; książka – księga; odważny – odwaga ż → h – drużyna – druh; ważyć się – wahać; Sapieżyna
Kiedy napisać ó Kiedy wyraz w innych formach w wyrazach pokrewnych wymienia się na: o, e, a. ó → o – móc – mogę, wróg – wrogowi, sól – soli, nóg – nogi ó → e – brzózka – brzezina, pióro – pierze, przyjaciółka – przyjaciel ó → a – mówić – mawiać, skrócić – skracać, wrócić – wracać • Kiedy w dopełniaczu liczby mnogiej występuje końcówka -ów -ów
Kiedy napisać u Na końcu wyrazów -u – do sklepu, po francusku, ciociu!, tabu, Malibu, w Kaliszu Na początku wyrazów u- – uciec, uczyć, układanka, ucho, uczeń, uczestnik, umysł, uważać Wyjątki: – ów, ówdzie, ósemka, ówczesny W zakończeniach zdrabniających lub spieszczających: -uchny, -uni, -usi, -utki – chudziuchny, bieluchny, tyciuni, malusi, calutki; -uch, – uchna, -uchny – maluch, córuchna, matuchna, ciotuchny; -ulo, -ulek, -ula, -ulka – dziadulo, ojczulek, matula, babulka; -uleńka, -uleńki – babuleńka
Kiedy napisać ch Pisz ch, gdy wymienia się na sz, s, lub ś w innych wyrazach pokrewnych lub formach gramatycznych danego wyrazu np. ch → sz – orzech – orzeszek, cichy – cisza, ucho – uszko, mucha – muszka ch → s – micha – miska piach – piasek ch → ś – Stach – Staś Pisz ch po literze s-. sch – oschły, schab, schadzka, schron, schody, schyłek, schab, wschód Pisz ch przed
