Tag "Stanisław Wyspiański"
Wesele na maturze Geneza i tytuł dramatu Wesele po raz pierwszy zostało wystawione 16 marca 1901 roku na scenie krakowskiego Teatru Miejskiego. Łączyło się ze skandalem towarzyskim, gdyż na widowni zasiedli ci, którzy stali się pierwowzorami bohaterów dramatu. Nawet niektóre zdarzenia czy rozmowy oparte były na rzeczywistych. Tytułowe wesele odbyło się kilka miesięcy wcześniej, 20 listopada 1900 roku w podkrakowskich Bronowicach. Poeta Lucjan Rydel (w dramacie Pan Młody) ożenił się
Na jakie pytanie pragnął odpowiedzieć Stanisław Wyspiański, podejmując tematy historyczne i powracając wciąż do historii Polski? Stanisława Wyspiańskiego fascynowała historia Polski, choć wiadomo ogólnie, że druga jego ukochana dziedzina to antyk. Swoje fascynacje potrafił zresztą genialnie łączyć, czego dowodem jest dramat Noc listopadowa, w którym mitologia splata się z dziejami powstania 1830 roku. Powstanie listopadowe powraca w dramacie Warszawianka. Polskie średniowiecze staje się osnową innych utworów, na przykład Bolesława Śmiałego, Kazimierza Wielkiego, Piasta,
Wesele Stanisława Wyspiańskiego Na jakim wydarzeniu osnuta jest akcja Wesela? Wesele Stanisława Wyspiańskiego opiera się na autentycznym wydarzeniu, jakim było małżeństwo poety i dramaturga Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną, córką chłopa z podkrakowskiej wsi Bronowice. Ślub, który brali jesienią 1900 r., był sensacją zarówno towarzyską, jak i artystyczną. Wesele odbyło się w domu Włodzimierza Tetmajera, krakowskiego malarza ożenionego z chłopką, i okazało się konfrontacją dwóch różnych światów: chłopstwa i inteligencji.
Przedstaw Wesele Stanisława Wyspiańskiego jako dramat realistyczno-symboliczny. Zacznij: Wesele to dramat, w którym realizm miesza się z symbolizmem i fantastyką. Realistycznie zarysowana akcja, w bardzo konkretnej scenerii, z bardzo konkretnymi (rzeczywistymi!) postaciami, stanowi swoistą oś konstrukcyjną dla treści symbolicznych. Rozwiń: Przedstaw elementy realistyczne i symboliczne Wesela: Elementy realistyczne: bronowickie wesele (wzorowane na rzeczywistym – Lucjana Rydla); postacie – reprezentanci miasta i wsi; cały pierwszy akt dramatu i część scen z pozostałych aktów. Elementy symboliczne: postacie fantastyczne – „osoby dramatu”
Marysia – trzecia Mikołajczykówna. Widmo – malarz de Laveaux zmarły na gruźlicę. Czy w duszy Marysi wciąż tkwi cień romantycznej miłości i dawnego cierpienia? Ułożyła sobie życie, a jednak… Piętno przeszłości, niespełnionego marzenia, utraconych złudzeń i nadziei bywa bardzo często rysem charakterystycznym postaci literackich. Takimi postaciami będą Barbara Niechcic z Nocy i dni, Róża z Cudzoziemki, bohater opowiadań Marka Hłaski. A miłość – to temat uniwersalny. Dziennikarz – Rudolf Starzewski, dziennikarz Czasu, pisma propagującego ideały Teki
Jakie słynne symbole z Wesela Wyspiańskiego możesz wymienić i jak je rozszyfrujesz? Symbolika w Weselu jest bardzo bogata. Tworzą ją sceny wizyjne i osoby dramatu; niektóre wieloznaczne wypowiedzi i cały zbiór rekwizytów, czyli przedmiotów-symboli. Najsłynniejsze to: złoty róg, pawie pióra, podkowa i chochoł. Złoty róg – jest symbolem wyzwolenia, sygnałem wzywającym do powstania, budzącym w ludziach wolę walki. Ma moc wyrwania społeczeństwa z letargu, dlatego okoliczność, że Jaśko gubi złoty róg uniemożliwia cały powstańczy zryw. Pawie
Realizm Fantastyka Miejsce Wieś Bronowice pod Krakowem (zabór galicyjski), weselna chata: dworek Włodzimierza Tetmajera. Przed chatą stoją chochoły, czyli krzewy ochronione na zimę słomą. Pod koniec I aktu ze zwykłych chochołów przekształcą się w Chochoły – Osoby Dramatu i zapoczątkują pojawienie się na weselu fantastycznych postaci. Główne postacie Goście weselni: Pan Młody (poeta Lucjan Rydel) Panna Młoda (16-letnia chłopka Jadwiga Mikołajczykówna) Gospodarz (malarz Włodzimierz Tetmajer, również za żonę pojął chłopkę) Gospodyni (Anna Tetmajerowa)
Wyspiański poddaje w swoim dramacie ocenie obie warstwy społeczne: chłopów i inteligencję, po pierwsze wydobywając z ich dusz to, co prawdziwe, po drugie stawiając ich przed możliwością wspólnego czynu. Okazuje się, że w tej osobliwej chwili wielkiej szansy inteligencja zawiodła, a chłopi nie dorośli do tak poważnego zadania. Wniosek: tragizm narodu tkwi w niemożności spełnienia skutecznego czynu, w niemocy i braku umiejętności wykorzystania szansy. Oto przekrój inteligencji: Pan Młody – łatwo poddaje się nastrojom, egzaltacji, poezji, prezentuje gadulstwo,
Postacie realistyczne – goście weselni – mają swoje autentyczne prototypy wśród ówczesnego społeczeństwa galicyjskiego, dlatego wystawienie dramatu w r. 1901 było także sensacją towarzyską, a autor spotkał się z wymówkami i zarzutami. Pan Młody i Panna Młoda – to poeta Lucjan Rydel i chłopka Jadwiga Mikołajczykówna, siostra żony Władysława Tetmajera (brata Kazimierza). Poeta – to sam Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Gospodarz – Władysław Tetmajer, brat poety, który także ożenił się z chłopką (siostrą Panny Młodej) i w jego domu odbywało
Wesele Stanisława Wyspiańskiego jest dramatem symboliczno-fantastycznym, lecz również realistycznym, spełnia rolę dramatu narodowego i dramatu społecznego. Jak powstało? 20 listopada roku 1900 odbyło się rzeczywiście wesele inteligenta poety Lucjana Rydla z chłopką – Jadwigą Mikołajczykówną. Na tym weselu bawił także Stanisław Wyspiański, i stało się ono przyczyną i tematem napisania dramatu pt. Wesele. Obserwujemy na scenie chatę weselną, a w niej pogodzonych i połączonych radością (bo taką chwilą jest wesele) przedstawicieli dwu warstw: chłopów i inteligencji. Chata staje
W dramacie młodopolskim wykształciły się trzy tendencje. Wyróżniamy: Dramat naturalistyczny – realizowany przez Gabrielę Zapolską czy Jana Augusta Kisielewskiego, Tadeusza Rittnera, najbardziej tradycyjny, wyrastający z tradycji realistycznych. Dramat symboliczny – tworzył go Stanisław Wyspiański, a także Stanisław Przybyszewski. W tych dramatach oprócz warstwy realiów i zwykłych wydarzeń ogromną rolę odgrywa warstwa symboliczna. Dramat ekspresjonistyczny – zupełnie nowatorski wówczas typ dramatu, określany czasem jako dramat, w którym dopiero zaczynają funkcjonować elementy poetyki ekspresjonizmu (wyrażania ukrytych głęboko treści),
Kraków – stolica Młodej Polski. Tu działają: Stanisław Przybyszewski, Stanisław Wyspiański, Tadeusz Boy-Żeleński, który nazwie go „lewobrzeżnym Paryżem”. W Krakowie ogniskuje się życie bohemy artystycznej, tu działa dosyć, jak na owe czasy, niezależna prasa, funkcjonuje uniwersytet. Działają knajpy i kawiarnie – siedziby cyganerii: Sawera w Rynku, Rosenstocka na Dworcu Głównym, Turlińskiego (naprzeciw teatru), Jama Michalika przy Floriańskiej. Były prawdziwymi barykadami nowej idei – Przybyszewski skupiał swoich wyznawców u Turlińskiego. Jama Michalika wabiła natomiast malarzy
Pozytywizm Początkowo są to czasy potępiania i odrzucania wszystkiego, co romantyczne. Zwłaszcza w tekstach publicystów, z Aleksandrem Świętochowskim na czele. Szło tu, rzecz jasna, przede wszystkim o polityczno-społeczny program pozytywistów. Ich koncepcja pracy organicznej i odrzucenia zbrojnej konfrontacji z zaborcami zdecydowanie nie dała się pogodzić z romantyczną wizją powstania i prometejskiego poświęcenia, uważaną przez przedstawicieli nowej epoki za bezmyślne, samobójcze szaleństwo. Pozytywiści sprzeciwiali się kreowaniu roli artysty jako osobnika stojącego poza społecznością. Ich zdaniem artysta to członek społeczeństwa
Stanisław Wyspiański Jest to jeden z tych nielicznych twórców, których możemy nazwać osobowością renesansową – czyli twórcą wszechstronnym, który pragnął i umiał w dziele swojego życia połączyć kilka dziedzin sztuki w świetną całość. Wyspiański stworzył nowy teatr, nowy typ dramatu w Polsce, taki, jakiego przed nim nie było i jakiego nikt już później nie stworzył. Ojciec Wyspiańskiego był rzeźbiarzem, a osobowość artysty kształtowały Kraków i ówczesna Galicja. Kraków – jako zbiór pamiątek, miasto symbol historii Polski, Galicja –
Jest to jeden z tych nielicznych twórców, których możemy nazwać osobowością renesansową – czyli twórcą wszechstronnym, który pragnął i umiał w dziele swojego życia połączyć kilka dziedzin sztuki w świetną całość. Wyspiański stworzył nowy teatr, nowy typ dramatu w Polsce, taki, jakiego przed nim nie było i jakiego nikt już później nie stworzył. Ojciec Wyspiańskiego był rzeźbiarzem, a osobowość artysty kształtowały Kraków i ówczesna Galicja. Kraków – jako zbiór pamiątek, miasto symbol historii Polski, Galicja – jako kolebka
Sztuka europejska Dzieckiem tej epoki w dziedzinie sztuki jest niewątpliwie impresjonizm. Dodajmy: dzieckiem genialnym i ukochanym, i tym, które zrobiło wielką karierę. Początek, czyli rok 1872, gdy Monet wystawił swój słynny obraz Impresja, wschód słońca – wcale tego nie wróżył. „Impresja” – zadrwili z pogardą konserwatywni malarze, o których dziś cicho. „Impresjoniści” – ironicznie nazwali nowatorskich twórców, myśląc „patałachy” o malarzach takich, jak Monet, Manet, Cézanne… Spróbujcie dziś kupić obraz któregoś „patałacha”. Édouard Manet, Śniadanie na
Stanisław Wyspiański to jeden z tych nielicznych twórców, których możemy nazwać osobowością renesansową – czyli twórcą wszechstronnym, który pragnął i umiał w dziele swojego życia połączyć kilka dziedzin sztuki w świetną całość. Wyspiański stworzył nowy teatr, nowy typ dramatu w Polsce, taki, jakiego przed nim nie było i jakiego nikt już później nie stworzył. Ojciec Wyspiańskiego był rzeźbiarzem, a osobowość artysty kształtowały Kraków i ówczesna Galicja. Kraków – jako zbiór
Twórcy Młodej Polski Gabriela Zapolska Autorka naturalistycznych dramatów i powieści była… osobowością oryginalną i prowokującą otoczenie! To ona wymyśliła termin:, ,zmowa mężczyzn” upatrując w niechęci wszelkich dyrektorów i reżyserów przyczyny niepowodzeń własnych i koleżanek. Zresztą Zapolska uważała się za aktorkę, nie za pisarkę, pragnęła rywalizować z samą Heleną Modrzejewską, tymczasem przeszła do historii jako literatka. Niestety, nie miała szczęścia w życiu osobistym, ma na koncie dwa nieudane małżeństwa, a wszelkie jej próby związania się z kimś kończyły się w rezultacie
Kiedy się patrzy na rejestr dokonań Wyspiańskiego, aż trudno uwierzyć, że były dziełem jednego człowieka. Autor Wesela okazał się twórcą wszechstronnym, oryginalnym i nowatorskim. A jednocześnie artystą głęboko polskim. W swoich niesamowitych wizjach chciał uchwycić istotę polskości i objawić ją w symbolicznym skrócie. W środowisku artystycznej bohemy Krakowa z czasów fin de siécle’u cieszył się zasłużoną sławą. Rozlicznymi talentami, wszechstronnością zainteresowań, niepospolitą pracowitością zadziwiał i poruszał. Był w istocie artystą o
