Tag "Treny Kochanowskiego"

Kompozycja Trenów Jana Kochanowskiego

Jan Kochanowski pierwszy w literaturze polskiej uczynił małe dziecko pełnoprawnym bohaterem utworu literackiego. Urszulka, która „więcej nad trzydzieści miesięcy nie miała” (Tren XII), była dzieckiem niezwykłym, utalentowanym, zasługującym na miano „Safo słowieńskiej”. To oczywiste, że poeta nie mógł łatwo pogodzić się ze stratą utalentowanej córki i dał temu wyraz w Trenach. Chyba najpiękniejszy, a zarazem najbliższy prawdy portret Urszulki znajdujemy w Trenie VIII, w którym w prostych słowach mówi się zwyczajnie o uroku dziewczynki, jej radości życia, rozkosznym

TRENY – Jan Kochanowski

Treny Jana Kochanowskiego Treny Jana Kochanowskiego uznawane są za najdojrzalsze dzieło poety. Należy patrzeć na nie jako na całość – ma bowiem przemyś­laną kompozycję. Jest to cykl 19 utworów żałobnych poświęconych zmarłej córeczce poety. Zbiór trenów traktujemy jako jedno wielkie dzieło, bowiem ich kolejność i układ nie są przypadkowe. Tren to gatunek żałobny (funeralny) poświęcony zwykle zmarłemu wodzowi czy ważnemu mężowi stanu. Tu – zostały napisane w hołdzie i bólu po stracie ukochanego

Stoicyzm i epikureizm – dwie szkoły życia

Powołaj się na Historię filozofii (T. I.) – Władysława Tatarkiewicza, a dowiesz się, że stoicyzm i epikureizm wywodzą się z tej samej tradycji – z myśli Sokratesa. To on pokazał, jak ważne są wątki etyczne w filozofii i własną postawą udowodnił, iż teoretyczne poglądy można wprowadzić w życie. Omawiając to zagadnienie, musisz przedstawić właśnie etykę powyższych szkół. Stoicy i epikurejczycy skoncentrowali się na zagadnieniu cnoty (gr. arete). Zgodnie twierdzili, że

Gatunki uprawiane w renesansie

Renesans wskrzesił duszę antyku. Nic więc dziwnego, że gatunki uprawiane przez starożytnych stały się ulubionymi formami twórców humanistycznych. Gatunki literackie przejęte przez renesans z antyku Tragedia Odprawa posłów greckich Jana Kochanowskiego. Zachowuje zasadę trzech jedności i inne wymogi gatunku. Inaczej niż w klasycznej tragedii, brak tu wyraźnie zarysowanego konfliktu tragicznego. Kochanowski wykorzystuje temat mitologiczny (epizod z wojny trojańskiej), by opisać współczesną mu Rzeczpospolitą. Pieśń To najstarszy i najpowszechniejszy gatunek poezji lirycznej, pierwotnie związany z muzyką. Horacy

Jan Kochanowski – Treny (wybór)

Tren I Tren V Tren VI-VIII Tren X-XII Tren XVIII Tren XIX Treny Jana Kochanowskiego Cykl dziewiętnastu trenów wydanych w 1580 r. Utwory dedykowane Orszuli Kochanowskiej – dziecku, a nie jak do tej pory osobie dorosłej. Tren jako gatunek literacki (znany już w starożytnej Grecji) Jest gatunkiem poezji żałobnej. Wyraża żal z powodu czyjejś śmierci. Wychwala zalety, przypomina zasługi zmarłego. Należy do liryki osobistej (liryki wyznania). Zawiera elementy biograficzne (kreacja bohatera) i autobiograficzne (kreacja podmiotu

Jan Kochanowski jako autor Trenów: zbolały ojciec, perfekcyjny artysta czy rozczarowany filozof?

Jan Kochanowski jako autor „Trenów”: zbolały ojciec, perfekcyjny artysta czy rozczarowany filozof? Wszystkie trzy role spełnia Jan Kochanowski jako autor cyklu Trenów. Może to trochę oburzać. Bo jak to – artysta i filozof? Chodzi przecież o Urszulkę, zmarłą ukochaną córkę poety, spadkobierczynię talentu… O nią chodzi, jej chciał poświęcić swoje wiersze, wyrazić swój ból, więc chcemy widzieć w Kochanowskim przede wszystkim zbolałego ojca. I tak jest, ale to za mało. Mówi się nawet, że Treny mają

Jan Kochanowski – Tren VIII (pytania i odpowiedzi)

Tren VIII Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim, Moja droga Orszulo, tym zniknieniem swoim! Pełno nas, a jakoby nikogo nie było: Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło. Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała, Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała. Nie dopuściłaś nigdy matce się frasować Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować, To tego, to owego wdzięcznie obłapiając I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając. Teraz wszytko umilkło, szczere pustki w domu, Nie masz

Co to jest tren?

Po czym rozpoznawać tren? Po temacie – jest nim szeroko pojęty żal i ból po śmierci ukochanej osoby przedstawiony w bardzo różny artystycznie i niejednokrotnie zaskakujący sposób (zwróć uwagę w związku z tym na częsty motyw śmierci!). Często wskazówką jest podmiot liryczny – prawie zawsze można go utożsamiać z poetą (utwory dotyczą przecież jego osobistych przeżyć). Po apostrofach – skoro treny pisane są jako wyraz żalu po śmierci ukochanych osób, często właśnie do nich bezpośrednio zwracają

Czy Urszulka Kochanowska była dzieckiem nieprzeciętnym?

Odpowiedź na to pytanie odnaleźć można w samych Trenach. Wprawdzie, nazywając córeczkę słowiańską Safoną (Safona to sławna grecka poetka, żyjąca na przełomie VII i VI wieku p.n.e.), wyraźnie sugeruje Kochanowski jej niezwykły talent poetycki, ale nie możemy traktować jako rzeczywistości słów Urszulki, którymi żegna ona swoją matkę: Już ja tobie, moja matko, służyć nie będę Ani za twym wdzięcznym stołem miejsca zasiędę; Przyjdzie mi klucze położyć, samej precz jechać, Domu rodziców swych

Jan Kochanowski – Tren VII, VIII

Jan Kochanowski Tren VII Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory Mojej namilszej cory! Po co me smutne oczy za sobą ciągniecie, Żalu mi przydajecie? Już ona członeczków swych wami nie odzieje – Nie masz, nie masz nadzieje! Ujął ją sen żelazny, twardy, nieprzespany… Już letniczek pisany I uploteczki wniwecz, i paski złocone, Matczyne dary płone. Nie do takiej łożnice, moja dziewko droga, Miała cię mać uboga Doprowadzić! Nie takąć dać obiecowała Wyprawę, jakąć

TEST Treny

1. Jakie rzeczy przywołują myśl o Urszulce w Trenie VII? a) Jej zabawki. b) Jej wierszyki. c) Jej ubrania. 2. Do czego porównuje Kochanowski śmierć w Trenie V? a) Do nieuważnego ogrodnika. b) Do złego ducha. c) Do wiecznego snu. 3. Jaką filozofię podważa autor w Trenie IX? a) chrześcijańską, b) epikurejską, c) stoicką. 4. W Trenie X Kochanowski zastanawia się, czy Urszulka zmieniła się w: a) skowronka, b) słowika,

Kryzys światopoglądowy w Trenach Jana Kochanowskiego

Kryzys światopoglądowy w Trenach Jana Kochanowskiego. Zacznij Żeby mówić o kryzysie myślowym w Trenach, trzeba krótko scharakteryzować światopogląd poety przed napisaniem cyklu żałobnego, czyli przed rokiem 1580. Wcześniejsze poglądy Jana z Czarnolasu odczytujemy w jego licznych pieśniach i fraszkach. Panuje tam nie tylko renesansowa radość życia, ale również nawiązuje się do starożytnych filozofii stoicyzmu i epikureizmu. Stoicyzm zalecał spokój i niewzruszoną postawę wobec przeciwności losu, akceptację zmienności Fortuny („Lecz na szczęście wszelakie/ serce ma być jednakie”). Epikureizm zaś

Test z wiedzy o Trenach Kochanowskiego z komentarzem

1. Treny Jana Kochanowskiego, jako całość to: a) cykl poetycki, b) zbiór wierszy, c) antologia. 2.  Głównym tematem Trenów jest: a. Urszulka Kochanowska i jej życie u boku rodziców, b. kryzys światopoglądowy poety i polemika z ideałami epoki, c. spór o ważne kwestie religijne i społeczne. 3. W Trenie I poeta odwołuje się do: a. filozofii stoickiej, b. historii starożytnej Grecji, c. tradycji poezji funeralnej. 4. Tren IX obrazuje: a)

Odnajdź cytaty w tekstach utworów Kochanowskiego, które świadczą o zmianie światopoglądu poety

Odnajdź cytaty w tekstach utworów Kochanowskiego, które świadczą o zmianie światopoglądu poety. PRZED ŚMIERCIĄ URSZULKI Los U Fortuny to snadnie, Że kto stojąc upadnie. (Pieśń IX z Ksiąg pierwszych) Obraz Czarnolasu Komin wkoło obsiądziemy. Tam już pieśni rozmaite, Tam będą gadki pokryte, Tam trefne plęsy z ukłony, Tam cenar, tam i goniony. (Pieśń świętojańska o sobótce) Religia Bądź na wieki pochwalon, nieśmiertelny Panie! Twoja łaska, Twa dobroć nigdy nie ustanie. Chowaj, nas

Dramat ojca, chrześcijanina i filozofa w Trenach Jana Kochanowskiego. Wymowa i wartości Trenów Jana Kochanowskiego.

Dramat ojca, chrześcijanina i filozofa w Trenach Jana Kochanowskiego. Wymowa i wartości „Trenów” Jana Kochanowskiego. Komentarz do tematu Jaki jest najczęściej popełniany przy tym wypracowaniu błąd? Opisywanie przede wszystkim tragedii ojca, który utracił ukochaną córeczkę. Tak zresztą zazwyczaj myślimy o Trenach, zapominając, że pisał je nie tylko zrozpaczony rodzic, lecz także filozof, który traci wiarę w wyznawane wcześniej wartości, i chrześcijanin, któremu trudno zaakceptować decyzję Boga. To właśnie musi znaleźć się już we

Obraz Boga i świata w Trenach Jana Kochanowskiego

Obraz Boga w Trenach ulega zmianie w stosunku do tego, jaki dominował w dotychczasowej twórczości poety. Wcześniej często pojawiał się w niej zachwyt nad wspaniałym porządkiem pełnego dobroci świata, rozumnie rządzonego przez Boga. Wyrazem miłości i zaufania do takiego Stwórcy jest Hymn (Czego chcesz od nas, Panie). Przypomnij sobie jednak, że i przed Trenami wizerunek Boga nie był tylko jednoznacznie optymistyczny. Obie fraszki O żywocie ludzkim sugerują niejako obojętność Boga wobec człowieczej codzienności; choć, przyznać trzeba, obojętność

Omów kompozycję Trenów Kochanowskiego

Jan Kochanowski pierwszy w literaturze polskiej uczynił małe dziecko pełnoprawnym bohaterem utworu literackiego. Urszulka, która „więcej nad trzydzieści miesięcy nie miała” (Tren XII), była dzieckiem niezwykłym, utalentowanym, zasługującym na miano „Safo słowieńskiej”. To oczywiste, że poeta nie mógł łatwo pogodzić się ze stratą utalentowanej córki i dał temu wyraz w Trenach. Chyba najpiękniejszy, a zarazem najbliższy prawdy portret Urszulki znajdujemy w Trenie VIII, w którym w prostych słowach mówi się

Jan Kochanowski – Treny IX, X, XI

Jan Kochanowski Tren IX Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze, Która (jesli prawdziwie mienią) wszytki żądze, Wszytki ludzkie frasunki umiesz wykorzenić, A człowieka tylko nie w anioła odmienić, Który nie wie, co boleść, frasunku nie czuje, Złym przygodom nie podległ, strachom nie hołduje. Ty wszytki rzeczy ludzkie masz za fraszkę sobie, Jednaką myśl tak w szczęściu, jako i w żałobie Zawżdy niesiesz. Ty śmierci namniej sie nie boisz, Bespieczna,

Treny Kochanowskiego na maturze

Tego się naucz! Ile utworów wchodzi w skład Trenów? Dlaczego są one dziełem wyjątkowym na tle dotychczasowej polskiej poezji żałobnej? Komu są poświęcone? Treny to nazwa cyklu określająca po prostu gatunek, w którym napisane zostały utwory. Cykl poprzedza dedykacja: „Orszuli Kochanowskiej, wdzięcznej, ucieszonej, niepospolitej dziecinie, która cnót wszytkich i dzielności panieńskich początki wielkie pokazawszy, nagle, nieodpowiednie, w niedoszłym wieku swoim, z wielkim a nieznośnym rodziców swych żalem zgasła, Jan Kochanowski, niefortunny ociec, swojej najmilszej dziewce z łzami

Dziecko, dzieciństwo

Motyw literacki – dziecko Materiał – według bohaterów dziecięcych Bohaterowie idealni Pierwszy piękny literacki portret dziecka w polskiej literaturze, zapewne wyidealizowany, kreśli zbolały ojciec, Jan Kochanowski, w Trenach. Urszulka, zmarła przedwcześnie malutka córeczka poety, zostaje w nich przedstawiona jako dziewczynka radosna, dobra, czuła, serdeczna i utalentowana: Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała, Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała. Nie dopuściłaś nigdy matce się frasować Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować.                                                  (Tren