Wystarczy przytoczyć nowelę (nawet oryginalną i rozbudowaną), jak np. Szkice węglem i pierwszą z brzegu powieść – niech będzie Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.

 

Od razu widać różnice:

Długość utworów – trzytomowa powieść i kilkudziesięciostronicowa nowela to kontrast objętości – różnica pierwsza.

Liczba osób (bohaterów)

  • W powieści Orzeszkowej Nad Niemnem jest ich bardzo dużo, można posegregować persony wg ważności: pierwszoplanowe, drugoplanowe postacie, tła, przedstawiciele różnych warstw – cały przekrój społeczeństwa nadniemeńskiego. Często widzimy ich razem – na przyjęciu w Korczynie, przy pracy w polu.
  • W noweli Sienkiewicza Szkice węglem jest inaczej. Głównych postaci jest trzy – Zołzikiewicz, Rzepowa, Rzepa. Owszem, w tle znajdujemy „po jednym” przedstawicielu różnych warstw wiejskich, lecz są to typowe pionki, odgrywające małą rolę, a i tak jest to duża liczba postaci jak na nowelę­.

Opisy przyrody i postaci.

  • Cechą gatunkową powieści realistycznej jest obecność szczegółowych opisów, a Orzeszkowa celuje w tworzeniu tych partii powieści. Wie o tym każdy, kto omijał rozbudowane opisy przyrody w Nad Niemnem.
  • Nie ma czegoś podobnego w noweli Sienkiewicza – w nowelach opisy są zredukowane, podobnie zresztą jak odautorskie komentarze (technika ironii i wtrącania się w akcję Sienkiewicza jest chwytem oryginalnym, nietypowym dla noweli).

Wątki akcji.

  • Pomijając, że akcja powieści jest po prostu dłuższa – jest także bardziej rozbudowana. Weźmy Nad Niemnem, poza narastającym uczuciem Justyny i Janka, obserwujemy spór o szkodę w zbożu, retrospekcje z powstania, historię Jana i Cecylii, wątek rodzinny Kirłów…
  • W noweli ciąg zdarzeń dotyczy zwykle jednego tematu – np. intryga Zołzikiewicza z powołaniem Rzepy do wojska określa główną oś zdarzeń. Owszem, maleńkie „odskoki”, jak np. platoniczna miłość pisarza do panienki istnieją, lecz są nikłe i mało znaczące. Akcja główna natomiast toczy się szybko i obfituje w dramatyczne momenty. Zdarzenia są dużo bardziej „zagęszczone” niż w powieści.

Zapamiętaj!
Powieść i nowela to różne gatunki. Nie można nawet powiedzieć, że powieść jest rozbudowaną nowelą, bliższe pokrewieństwo łączy ją z opowiadaniem. Nowela jest bowiem dość ściśle określona, rygorystyczna, podczas gdy powieść charakteryzuje się pewną swobodą konstrukcyjną.

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/realizm-pozytywizm/c140-pozytywizm-w-polsce/jakim-gatunkiem-jest-nowela-wskaz-cechy-gatunku-na-wybranym-przykladzie

Między nowelą a opowiadaniem

Jakim gatunkiem jest nowela? Wskaż cechy gatunku na wybranym przykładzie

Główne nurty prozatorskie pozytywizmu