Wyraz pochodny składa się z podstawy słowotwórczej (tematu słowotwórczego), czyli tej część wyrazu podstawowego, która weszła do wyrazu pochodnego oraz formantu. Wygląda to tak:

piłka → piłkarz: piłk- + -arz

wyraz wyraz podstawa formant
podstawowy pochodny słowotwórcza

Analiza:

  • odbiorca: odbior–ca (ktoś, kto odbiera). Uwaga na oboczności fonetyczne – wyraz podstawowy ma w bezokoliczniku formę odebrać;
  • podbiec: pod–biec (pochodzi od biec)
  • spawacz: spaw–acz (ktoś, kto spawa)
  • bladawy: blad–awy (prawie blady)
  • uczernić: u–czernić (pochodzi od czernić)
  • wodołaz: wod–o–łaz (coś, co łazi po wodzie)


Uwaga!

W podstawie słowotwórczej może zachodzić wymiana samogłosek lub spółgłosek, mówimy wtedy o obocznościach samogłoskowych i spółgłoskowych, np.:

  • mrówka – mrowisko ó : o,
  • mech – meszek ch : sz,
  • morze – morski rz : r.

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

7. W jaki sposób formanty słowotwórcze następujących wyrazów pochodnych zmieniają ich znaczenie w stosunku do podstawy słowotwórczej: ogryzek, łamliwy, przepiękny, głupawy, brązowozłoty?