Przed Wami trzy zadania:
Zadanie 1
W podanych zdaniach podkreśl orzeczenia.
Mama Anki uwielbia gotować.
Pojadę tam jutro.
Napisz do mnie z zimowiska.
Kto napisał to wypracowanie?
Ola zapomniała nakarmić rybki.
Mam bilety do kina.
Lubię czytać książki przygodowe.
Bartek spóźnił się wczoraj na pierwszą lekcję.
Zadanie 2
W podanych zdaniach znajdź orzeczenia, następnie wpisz je do tabelki i określ ich formy.
Przyjdź do mnie jutro!
Właśnie skończyłam czytać książkę „Harry Potter i więzień Azkabanu” Rowling.
Mam dla ciebie dwa prezenty.
Babcia ostrzegła mnie przed groźnym psem sąsiadów.
Pomyśl o tym!
Orzeczenie Liczba Osoba Czas Strona Tryb
……………………….. ……………………….. ……………………….. ……………………….. ……………………….. ………………………..
Zadanie 3
W podanych zdaniach podkreśl orzeczenia i nazwij ich rodzaje.
Konrad jest pracowity.
Magda będzie skarbnikiem w klasie.
Napisz do mnie.
Maciek został mistrzem ortografii.
Napisałem za ciebie kartkę do babci.
Ten film był ciekawy.
Agnieszka jest uparta.
Czym jest orzeczenie?
Orzeczenie to główna (obok podmiotu) część zdania. Co robi orzeczenie w zdaniu? Wyraża czynność lub stan podmiotu. Pokazuje, co robi podmiot. Zapamiętaj, że orzeczenie odpowiada na pytania czasownika: co robi? co się z nim dzieje?
Spójrz na przykłady!
Agnieszka czyta książkę. (co robi Agnieszka? – czyta)
Ciocia odwiedzi nas za dwa tygodnie. (co zrobi ciocia? – odwiedzi)
Przedwczoraj wróciliśmy z wycieczki. (co zrobiliśmy przedwczoraj? – wróciliśmy)
Magda przypomniała Ani o pracy domowej. (co zrobiła Magda? – przypomniała)
Księżyc świecił dziś w nocy bardzo intensywnie. (co robił księżyc w nocy? – świecił)
Co jeszcze musisz wiedzieć o orzeczeniu?
Zapamiętaj ważny podział!
orzeczenie
. ↓ ↓
orzeczenie czasownikowe orzeczenie imienne
Czym jest orzeczenie czasownikowe?
To łatwe! Orzeczenie czasownikowe to takie orzeczenie, które jest czasownikiem!
Ola uwielbia śpiewać.
Damian zgubił rękawiczki.
Artur poprosił Karola o pomoc.
O której przyjedziesz?
We wszystkich tych zdaniach orzeczenie jest czasownikiem w formie osobowej, czyli takim czasownikiem, w którym da się określić wykonawcę czynności. Zobacz: Kto uwielbia śpiewać? – Ola. Kto zgubił rękawiczki? – Damian.
Uwaga!
Orzeczeniem może być też czasownik w formie nieosobowej, czyli czasownik nieosobowy. Przypomnij sobie – czasownik nieosobowy to taki czasownik, w którym nie da się określić osoby, np.
Pomalowano ściany – ale nie wiemy, kto te ściany pomalował.
Zrobiono porządek – ale nie wiadomo, kto.
Ustawiono fotele – ale nie wiemy, kto je ustawił.
Zapamiętaj!
Orzeczenie czasownikowe to takie orzeczenie, które jest wyrażone czasownikiem w formie osobowej lub nieosobowej.
Czym jest orzeczenie imienne?
Orzeczenie imienne składa się z dwóch części! I to koniecznie musisz zapamiętać!
Orzeczenie imienne = łącznik + orzecznik
Czym jest łącznik?
Łącznik to po prostu forma osobowa czasowników: być, zostać, stać się, np. jest, były, został, stał się.
Czym jest orzecznik?
Orzecznikiem może być każda samodzielna część mowy, ale uwaga: oprócz czasownika w formie osobowej. Orzecznikiem może więc być: rzeczownik, przymiotnik, zaimek, liczebnik.
Spójrz na przykłady!
Na czerwono zaznaczamy orzeczenia imienne!
Paweł został mistrzem ortografii.
. ↓ ↓
. łącznik orzecznik
Magda jest harcerką.
. ↓ ↓
. łącznik orzecznik
Ranek był pochmurny.
. ↓ ↓
. łącznik orzecznik
Teraz bez trudu rozwiążesz zadania! Sprawdź, czy dobrze to zrobiłeś!
Zadanie 1
Mama Anki uwielbia gotować.
Pojadę tam jutro.
Napisz do mnie z zimowiska.
Kto napisał to wypracowanie?
Ola zapomniała nakarmić rybki.
Mam bilety do kina.
Lubię czytać książki przygodowe.
Bartek spóźnił się wczoraj na pierwszą lekcję.
Zadanie 2
Orzeczenie Liczba Osoba Czas Strona Tryb
……………………….. ……………………….. ……………………….. ……………………….. ……………………….. ………………………..
przyjdź pojedyncza 2 ____________ czynna rozkazujący
skończyłam pojedyncza 1 przeszły czynna orzekający
mam pojedyncza 1 teraźniejszy czynna orzekający
ostrzegła pojedyncza 3 przeszły czynna orzekający
pomyśl pojedyncza 2 ____________ czynna rozkazujący
Zadanie 3
W podanych zdaniach podkreśl orzeczenia i nazwij ich rodzaje.
Konrad jest pracowity. – orzeczenie imienne
Magda będzie skarbnikiem w klasie. – orzeczenie imienne
Napisz do mnie. – orzeczenie czasownikowe
Maciek został mistrzem ortografii. – orzeczenie imienne
Napisałem za ciebie kartkę do babci. – orzeczenie czasownikowe
Ten film był ciekawy. – orzeczenie imienne
Agnieszka jest uparta. – orzeczenie imienne
Zobacz:
GRAMATYKA. Składnia. Słowotwórstwo. Orzeczenie nie zawsze czasownikowe.