Tag "Kartezjusz"
Skąd nazwa? Termin „barok” został przez historyków literatury pożyczony od historyków sztuki. Ci z kolei zawdzięczają go Heinrichowi Wölfflinowi, dziewiętnastowiecznemu badaczowi, który swoje wielkie dzieło na temat sztuki interesujących nas czasów zatytułował Renaissance und Barock (Renesans i barok) – i dokonał tym samym pierwszego jasnego rozróżnienia obu epok. Wcześniej przeważała bowiem tendencja do twierdzenia, iż sztuka XVII wieku to po prostu zepsuty, przerafinowany koniec renesansu. Samo słowo oznacza w języku portugalskim niezwykle rzadki rodzaj
Giordano Bruno Głosił naukę o nieskończoności wszechświata, podejrzewał, że istnieje jeszcze wiele planet takich jak Ziemia. Śmiał spojrzeć poza bramy wszechświata i nie znalazł tam ani piekła, ani takiego Boga, jakiego przedstawiali teolodzy. Zanegował także istnienie jedynej, nieruchomej Ziemi w zamkniętym, skończonym świecie. Dlatego zginął – oskarżony o uprawianie magii. Galileusz Włoski uczony – wyznawca teorii Kopernika o układzie heliocentrycznym, dowodził, że to Ziemia obraca się wokół Słońca. I ten
„Cogito – ergo sum” Doświadczenie naszych umysłów bywa złudne. Czyż nie? Czy nie przeżywamy w snach ułudy, która tak naprawdę nie istnieje? Wyobraźnia stwarza barwy i przestrzenie, które giną, gdy otwieramy oczy. A może nasza realna rzeczywistość jest czymś na kształt sennej mrzonki? Otworzymy kiedyś oczy, sen minie – lub nie. Lecz – czy w takim razie – można wykluczyć obecność złośliwego demona, w którego niegdyś wierzyli filozofowie? Stwora, który
Giordano Bruno (1548-1600) Za podstawę naukową swego poglądu na świat uznał odkrycie Kopernika. Reprezentuje jeszcze renesansową filozofię przyrody. Chciał poznać przyrodę, a przez nią również Stwórcę. Uważał, że kościoły i teologia nie powinny ograniczać rozwoju filozofii i nauki. Religię uważał za uproszczoną na potrzeby ludu wersję filozofii, a praktyki religijne za zabobon zrodzony z ignorancji. Był dominikaninem, ale kiedy został oskarżony i ekskomunikowany, zrzucił habit i wyemigrował z Włoch do Genewy. Tam został wtrącony do więzienia za głoszenie
RACJONALIZM – prąd, wg którego najistotniejszą cechą i siłą człowieka jest rozum (łac. ratio). Racjonaliści twierdzili, że w dochodzeniu do prawdy i wiedzy należy kierować się rozumem, a przesądy, uprzedzenia i ingerencję sił duchowych – odrzucić. Jest to prąd oświeceniowy, propagujący praktyczne myślenie i działanie, powstały w opozycji do „duchowych” założeń baroku, a z kolei w opozycji do niego powstaną romantyczne: irracjonalizm, duchowość, fantastyka. Za twórcę racjonalizmu uznaje się Kartezjusza,
Motyw literacki – człowiek Człowiek jest zdumiewający, ale arcydziełem nie jest – zawyrokował Joseph Conrad, angielski pisarz, polskiego pochodzenia. Miał rację. Gdzież nam, zwykłym ludziom, do arcydzieł? Są wprawdzie jednostki wybitne, ale są też potwory, świadczące o jakimś kosmicznym błędzie! Zresztą różne zdarzają się opinie na ten temat: W ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę – upiera się Albert Camus, inny wielki obrońca etyki w literaturze. Ludzie są słabi,
Kartezjusz tak naprawdę był filozofem XVII w., ale dopiero w oświeceniu jego poglądy zyskały tak wielką rangę, że zostały uznane za podstawę ideową nowej epoki. Wszyscy filozofowie epoki rozumu wywodzą się w pewnym stopniu od Kartezjusza. Choć Kartezjusz jest o wiele starszy od swoich oświeceniowych kontynuatorów, to właśnie jego uznaje się za ojca racjonalizmu. Francuz – Wolter. Na tle osiemnastowiecznej filozofii wybitna, wyraźna indywidualność i osobowość, twórca wolterianizmu. Ciekawą koncepcję prezentuje angielski
Cogito, ergo sum = Myślę, więc jestem To często powtarzane hasełko stanowiło rewolucję w filozofii. Kamień milowy, początek nowej epoki, źródło naszej cywilizacji – czy jak tam jeszcze chciałbyś nazwać przełom w nauce. Aby wiedzieć o filozofii rzeczy podstawowe, nie da się znakomitej formuły Kartezjusza pominąć. Jak się narodziła? Baśniowo: mroźnej, śnieżnej nocy wojennej, w XVII wieku, gdy René Descartes (Kartezjusz) jako oficer wojny trzydziestoletniej nocował w chłopskiej chacie. Właściwie nie spał – rozmyślał. Olśniła
Po humanizmie dominującym kierunkiem filozoficznym końca renesansu stał się również zasięgnięty z antyku sceptycyzm. Ta dziwna przemiana – droga od optymistycznej humanistycznej wizji świata, do sceptyckiego zwątpienia w możliwości poznawcze człowieka – była wynikiem kryzysu humanizmu, stanowiącego część wielkiego kryzysu kultury, jaki miał niewątpliwie miejsce na przełomie XVI i XVII stulecia. Porenesansowy sceptycyzm, jak większość filozofii czasów kryzysu, szybko jednak musiał ustąpić miejsca „nowemu”, a raczej – jak zobaczymy później – „nowym”. Działo się
Wielka siódemka: Giordano Bruno (spłonął w 1600 r.) Galileo Galilei (Galileusz) Kartezjusz Baruch Spinoza Blaise Pascal John Locke Gottfried Leibniz . Za co zginął Giordano Bruno? Głosił naukę o nieskończoności wszechświata, podejrzewał, że istnieje jeszcze wiele planet takich jak Ziemia. Śmiał spojrzeć poza bramy wszechświata i nie znalazł tam ani piekła, ani takiego Boga, jakiego przedstawiali teolodzy. Zanegował także istnienie jedynej, nieruchomej Ziemi w zamkniętym, skończonym świecie. Nie odwołał nigdy tych prawd i zginął za nie
