Która postawa wobec życia jest właściwa: szalonego Ikara czy rozsądnego Dedala? I dlaczego?
„Wciąż o Ikarach głoszą – choć doleciał Dedal” – to słowa Ernesta Brylla. Większość ludzi pochwala działania Ikara. Uważają, że tylko taki człowiek jak on odkrywa nowe drogi życia. Ja jednak sądzę, że to Dedal miał właściwą postawę życiową. To on przecież dotarł do celu – wydostał się z wyspy i osiągnął wolność.
Uważam, że najważniejsze jest życie i zdrowie. Chyba każdy o tym wie. Szkoda, że Ikar zapomniał. Za wszelką cenę chciał spełnić swoje marzenia, bez względu na konsekwencje. Jego ojciec natomiast postępował zupełnie inaczej. Najpierw pomyślał, a potem dopiero realizował swoje plany. Dążył do celu rozsądnie i kierował się rozumem, a nie emocjami. Sądzę, że przede wszystkim taką postawą można coś w życiu osiągnąć.
Kolejny dowód na to, że moja teza jest słuszna, to sposób, w jaki Dedal spełnił swoje marzenia. Osiągnął wyznaczony cel poprzez ciężką pracę i przemyślenia. Rzadko kiedy odnosimy sukcesy, nie wkładając wysiłku w to, co robimy. W sporcie trzeba trenować, w nauce ćwiczyć i powtarzać.
Dedal dążył do doskonałości, rozmyślał więc nad sobą i zastanawiał się nad pytaniem: co zrobić, aby być lepszym. Miał bardzo rozwiniętą wyobraźnię i właśnie dlatego potrafił wybiegać myślami w przyszłość. Nie uciekał od rzeczywistości, nie żył chwilą tak jak Ikar. Chciał wybić się ponad przeciętność. Przewidując skutki, jakie niesie lot nad morzem, zminimalizował ryzyko, które się z tym wiązało. Przestrzegał przed tym również swego syna, ale Ikar nie posłuchał i został ukarany śmiercią za nieposłuszeństwo i brak rozsądku.
Warto jeszcze wspomnieć o konsekwencji Dedala. Wszyscy wiemy, że wymierne efekty daje systematyczna nauka, a nie wkuwanie tuż przed klasówką. Niemożliwe jest opanowanie całego materiału w ciągu jednego dnia. Dedal postępował zgodnie z tą zasadą i przygotowywał się do wszystkiego bardzo starannie, bez nierozsądnej spontaniczności. Dedal powinien więc być wzorem dla uczniów.
Chciałabym jeszcze zwrócić uwagę na upór tego bohatera. Wytrwale dążył do spełnienia marzeń i osiągnięcia wolności. Sądzę, że bezmyślny bunt do niczego dobrego nie prowadzi. Zawsze trzeba zwracać uwagę na korzyści i straty wynikające z naszego postępowania.
Dedal powinien być wzorem do naśladowania. Młody wiek Ikara – i jemu podobnych – nie może być usprawiedliwieniem dla zmarnowanego życia i pochopnie podejmowanych decyzji. Jego ojciec był racjonalistą. Pokazał, że ciężka praca się opłaca i należy dążyć do celu, używając rozumu, a nie tylko uczuć i serca. Myślenie nie jest wcale marnowaniem czasu, bo wraz z jego upływem przynosi efekty i owocuje.
Komentarz
Najczęściej młodzi opowiadają się za młodymi, utożsamiają się z ich poglądami i decyzjami. Młodość prawie w każdej epoce wygląda tak samo: idealizm, brawura, marzycielstwo… A co jeśli jednak ktoś czuje inaczej? Jeśli bliższy mu racjonalizm, rozsądek, namysł…? Jeśli zaliczasz się właśnie do tego typu młodych ludzi – przeczytaj z uwagą tę rozprawkę. Znajdziesz tu świetnie dobrane argumenty broniące Dedala.
Wstęp
Jest dobry. Praca zaczyna się od cytatu z Brylla. To ciekawy początek, w dodatku świadczący o orientacji w poezji. Cytat świetnie zresztą komponuje się z treścią pracy, potwierdza dokonany wybór: tak jak Bryll zwrócono uwagę na postać Dedala. Tyle że w wierszu sporo jest ironii, tutaj zaś jednoznaczność…
Teza
Ciekawa, chyba nietypowa: nastolatek występuje po stronie rozsądku, nie marzeń. Pochwala racjonalne podejście do życia. Uzasadnienie tezy jest zresztą przekonujące.
Konstrukcja
Typowa dla rozprawki, poprawna.
Plusy
- Odniesienia do współczesnej rzeczywistości. Wspomina się o tym, że trening przydaje się sportowcom, uczniom, ludziom przygotowującym się do egzaminów. Porównuje się ich wysiłek do wysiłku Dedala.
- Niektóre sformułowania, uogólnienia świadczące o dojrzałości sądów i umiejętności wyciągania wniosków oraz trafnego formułowania swoich przekonań. Na przykład? Stwierdzenie, że Dedal był racjonalistą, nie działał spontanicznie, starał się minimalizować ryzyko.
Zastrzeżenia
- Może warto było pokusić się na wstępie o zacytowanie jakiegoś mniej znanego, a nie lekturowego wiersza.
Jakie inne utwory mówią o Dedalu i Ikarze?- Tadeusz Różewicz: wiersz Prawa i obowiązki
- Stanisław Grochowiak: wiersz Ikar
- Jarosław Iwaszkiewicz: opowiadanie Ikar
- Podejrzany wydał mi się dydaktyzm. W ustach nastolatka sformułowanie: „Dedal powinien być wzorem dla uczniów” brzmi dość podejrzanie. Tak mógłby powiedzieć raczej nauczyciel. Może należało osłabić ten sąd? „Dedal mógłby być wzorem dla uczniów”.
- W ogóle panuje tutaj skłonność do formułowania jednoznacznych sądów („Dedal powinien być wzorem do naśladowania”). Takie sformułowania brzmią bardzo szkolnie i mogą wywoływać sprzeciw czytającego. To dobrze, że ma się swoje zdanie i umie je uzasadnić. To ważne, zwłaszcza przy pisaniu rozprawki, ale powinno się dopuszczać też sądy innych, bo założenie, iż świat jest czarno-biały i tylko piszący ma rację, nie popłaca.
Jak można było wzbogacić pracę?
Na przykład rozwinąć odniesienia do współczesności, odnaleźć przykłady z historii, literatury i filmu.
Kto byłby współczesnym Dedalem, a kto Ikarem? Czy dziś nadeszły czasy dla rozsądnych Dedali, niedających się ponieść emocjom? Czy współcześnie łatwiej realizować marzenia sposobem Dedala – rzetelna praca, nauka, znajomość języków? A może – nie do końca…?
Sposób Ikara niekiedy też się opłaca i nie zawsze musi prowadzić do tragedii. A nawet jeśli prowadzi do klęski, to czy nie jest czasami potrzebny? Ikarami byli bohaterowie powstań: warszawskiego, styczniowego, listopadowego. Czy można ich za to potępiać?
Warto było wspomnieć o bohaterach literackich i filmowych podobnych do Dedala i Ikara. Czyż nie był współczesnym Ikarem nauczyciel ze Stowarzyszenia Umarłych Poetów, który dał się ponieść marzeniom, zarażając nimi swoich podopiecznych? Idealizm Ikara niesie ogromne ryzyko i może przybrać tragiczny finał. Nauczyciel ze Stowarzyszenia… nie przewidział, do czego doprowadzi jednego z uczniów marzenie o wolności i niezależności. Uczeń ten (zresztą też Ikar) popełnił samobójstwo, bo nie wytrzymał rodzicielskiej presji (marzył o tym, żeby zostać aktorem, a rodzice chcieli dla niego innego rodzaju kariery).
Drogą Dedala szli zaś bohaterowie Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej: Jan i Justyna (znacie ich może z filmu?). Chcieli osiągnąć szczęście, ciężko pracując. Podobnie postępował Benedykt Korczyński, chociaż w młodości jego postawa bliższa była idealizmowi Ikara. Jego współcześni walkę o ideały przypłacili życiem.
A realne postacie? Kogo można by uznać za współczesnego Dedala? Może licealistę czy studenta, który już w szkole czy na studiach przewiduje, gdzie i za ile będzie pracował i jak się do tego przygotuje? Czy współczesność jest czasem tylko dla Dedali?
Zobacz:
Dedal czy Ikar? Która postawa jest ci bliższa? Rozważ na wybranych przykładach