Dedal i Ikar – jacy byli?
Wstęp – makijaż wypracowania
Wstęp pracy jest jak twarz człowieka, jak ładnie umalowane oczy – przy spotkaniu robią pierwsze wrażenie.
I to wrażenie często pozostaje bardzo długo, mimo że znamy już nie tylko wygląd, ale także charakter naszego rozmówcy.
O tajemnicy dobrego wstępu wie każdy dziennikarz. Jeśli chodzi o szkolne wypracowanko – działa ta sama zasada. Wprawdzie nauczyciel musi przeczytać je do końca bez względu na to, czy mu się wstęp podoba, czy nie, ale wszyscy wiemy i wszyscy chcemy, żeby mu się spodobał. Tymczasem – ze wstępem większość osób ma kłopoty i wykręca się jakąś oklepaną formułką.
Najpoważniejszym minusem jest przeciętność. Nie chodzi o to, że taki przeciętny, sztampowy wstęp jest błędny – nie, nikt go nie skreśli. Ale świadczy o tym, że autor nie dba o to, aby jak najlepiej „sprzedać” swoje poglądy.
Naprawdę nie trzeba wielkiej oryginalności myśli, żeby wykombinować początek wypracowania w rodzaju:
- Moim zdaniem lot Ikara był potrzebny.
- Uważam, że to Ikar miał rację.
- W odpowiedzi na temat pracy (to w ogóle jest błędne stylistycznie, jeśli już to „w odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie”)
- Postaram się uzasadnić, że…
A można tak:
Wstęp złożony z pytań
Któż z nas nie zmierza ku ideałowi? Któż z nas nie pragnie być lepszym? Któż nie chce wzbić się na wyżyny myśli, by odkryć widoki nieznane zwykłemu śmiertelnikowi? Któż nie chciałby umieć latać? Któż nie pragnąłby mieć na tyle odwagi, żeby spróbować? Komu z nas nie zachciało się dosięgnąć szczytów, poznać granicę ludzkich możliwości, poczuć oddech wolności?
Nieco refleksyjnie, trochę filozoficznie – taki wstęp tworzy atmosferę. Ale, uwaga: nie należy produkować tych pytań zbyt wiele! W powyższym wstępie wystarczyłyby pierwsze trzy. Przy szóstym pytaniu człowiek czuje się zasypany wątpliwościami i zapomina o pierwszym. Przy dwunastym pytaniu wstępu – pewnie by się zdrzemnął.
Wstęp – przypomnienie o co chodzi
Było ich dwóch. Dedal i Ikar. Ojciec i syn. Obydwaj mieli ten sam cel, obydwaj wznosili się ponad głębiami mórz i oceanów, obaj mieli takie same skrzydła. Różniło ich to, że swe żywoty skończyli inaczej. Więc dlaczego to właśnie Ikar jest gwiazdą współczesnej estrady lirycznej: i w ogóle twórczej? Może to, że jeden zginął „ciekawiej”, ma wpływ na ową popularność? Spróbuję rozstrzygnąć ten problem..
To taka sumująca fakty scenka we wstępie. Odbiorca szybko znajduje się wśród osób i zdarzeń tematu, trochę jak w opowiadaniu.
Zgrabny cytat
„Ludzie rozsądni nie bywają bohaterami” – są to słowa Karola Brunschnera. Charakteryzują one większą część dzisiejszego społeczeństwa, czyli realistów dążących do zdobycia pieniędzy, ludzi trzeźwo myślących. Ta złota myśl może odzwierciedlać problematykę mitu o Dedalu i Ikarze. Ukazana jest tu różnorodność charakterów. Ojciec był realistą, miał jeden życiowy cel: chciał powrócić do ojczyzny. Mimo że doleciał, nie był tak wspominany jak syn.
Trafny cytat także może być wyzwaniem. Może to rzecz dyskusyjna, ci bohaterowie realiści? Warto spróbować swoich sił.
Inne możliwości
Na przykład dialog (dla wprawnych autorów)
– I: Dolecieć to nie wszystko, trzeba spróbować lotu, sprawdzić swoje możliwości, obejrzeć ziemię z podniebnych wysokości.
– D: Dolecieć – to dolecieć. Zawsze jeden spełniony cel pozwoli postawić sobie następny.
Coś więcej o Dedalu albo o Ikarze
Zapomina się często, że Dedal był geniuszem w swoim fachu – był wynalazcą, a przecież uparcie chcemy Ikara uczynić patronem wynalazców. A kto zbudował labirynt dla Minotaura? Nie był też człowiekiem pozbawionym emocji, skoro potrafił zabić innego wynalazcę z czystej zazdrości zawodowej!
Próba wyobraźni: jak mógłby wyglądać współczesny Ikar, współczesny Dedal?
A może ich już nie ma?
Nie ma dziś Ikarów, nikt nie marzy o wybiciu się ponad ziemię za wszelką cenę. Obliczy koszta, obliczy straty, podda analizie ryzyko… I nie poleci bez ubezpieczenia. Dedal zrobił karierę: projektuje osiedla, samoloty, rakiety…
Ikarowie wcale nie wymarli. Jest ich mnóstwo – choćby pośród młodych ludzi, którzy pragną czegoś dokonać. Sięgają myślą poza znajomy horyzont, nie boją się niebezpieczeństwa.
Zobacz:
Która postawa wobec życia jest właściwa: szalonego Ikara czy rozsądnego Dedala? I dlaczego?
Dedal czy Ikar? Która postawa jest ci bliższa? Rozważ na wybranych przykładach