Czy w rozprawce egzaminacyjnej naprawdę trzeba pisać o WŁASNYCH przeżyciach? I czy nie można trochę nazmyślać?
Tematy, w których pojawia się możliwość pisania o osobistych doświadczeniach, powinny być przez Was… upragnione. Bo gdy brakuje innych – literackich, filmowych czy historycznych – argumentów, własne przemyślenia mogą bardzo wzmocnić rozprawkę. A czy można wymyślać? Oczywiście, że tak. Egzaminatorom wcale nie chodzi o to, żeby grzebać w Waszych życiorysach albo sprawdzać, czy napisaliście prawdę, lecz o to, by przekonać się, że umiecie podać i rozwinąć trafny przykład, który stanie się właściwym argumentem w rozprawce. Zbieramy przykładowe argumenty z życia wzięte do dwóch egzaminacyjnych tematów.
Temat: sport!
Świat bez sportu byłby uboższy. Uzasadnij słuszność tego stwierdzenia, odwołując się do tekstów z arkusza oraz własnych doświadczeń, przemyśleń.
Skąd przykłady?
1. Ze szkoły – może w szkole organizowane są zawody sportowe, które stanowią miły przerywnik w nauce? Może jest jakiś sympatyczny kolega lub fajna koleżanka, których osiągnięcia sportowe imponują innym? A może macie nauczyciela, który pokazuje Wam, że dla niego sport stanowi także postawę życiową?
Przykładowe rozwinięcia argumentów:
- Jakże ubogi byłby świat bez sportu! Przekonuję się o tym tyle razy, ile mogę uczestniczyć w zawodach sportowych, a nawet wtedy, kiedy je tylko obserwuję. Sportowa rywalizacja dodaje adrenaliny zarówno zawodnikom, jak i kibicom. Przyjemnie samemu zdobywać laury, ale też miło patrzeć, jak zdobywają je inni zasłużeni zwycięzcy.
- W naszej szkole jest sporo chłopaków, których sukcesy sportowe podobają się innym. Są przystojni, muskularni, silni. Ale większości z nas szczególnie imponuje Piotr z klasy IIIa, dla którego sport stał się ratunkiem i pomocą. Kilka lat temu Piotrek uległ wypadkowi – odtąd porusza się na wózku. Mimo niepełnosprawności można go nazwać sportowcem najwyższej klasy. Każde zawody, każde sportowe wyzwanie to dla niego walka z samym sobą, ale też dowód, że warto podejmować trud. Przykład Piotrka pokazuje, że świat bez sportu byłby uboższy.
- Nasza szkoła chętnie włącza się w różne sportowe akcje, spośród których moją ulubioną jest program Zachowaj trzeźwy umysł. Dzięki temu programowi zrozumiałam, że dla wielu młodych ludzi sport jest alternatywą dla nudy i całego zła, które z nudy się rodzi. Zamiast piwa – piłka, zamiast narkotyków – narty, zamiast papierosów – paczka przyjaciół, którzy łączą się w sportową drużynę. Bez sportu świat byłby nie tylko uboższy, ale przepełniony nudą, złem i niewłaściwymi postawami.
2. Ze znanych cytatów, przysłów, złotych myśli.
Przykładowe rozwinięcie argumentu:
- W zdrowym ciele zdrowy duch – mówi znane powiedzenie, które najlepiej dowodzi, jak wyglądałby świat bez sportu. Czulibyśmy się chorzy, połamani, niesprawni, a dzięki sportowi możemy wieść życie człowieka bogatego w wiele doznań, doświadczeń, możemy chłonąć życie i cieszyć się swoją aktywnością.
3. Z obserwacji bieżących mistrzostw, konkurencji sportowych i samych sportowców, o których głośno w mediach.
Przykładowe rozwinięcia argumentów:
- Nieraz już doświadczyliśmy, że sport potrafi poruszyć naród lepiej niż jakiekolwiek zdarzenie polityczne czy kulturalne. Szczególnie w czasie mistrzostw świata dzięki sportowi czujemy się bogatsi i zjednoczeni. Sukcesy naszej reprezentacji napawają dumą, a porażki motywują do zmian, poprawy jakości polskiego sportu nie tylko w świecie znanym z mediów, ale w naszych środowiskach, w szkolnych i podwórkowych drużynach.
- O to, jaki byłby świat bez sportu, trzeba by zapytać osoby, takie jak Adam Małysz, Robert Korzeniowski, Otylia Jędrzejczak czy Robert Kubica. Jestem pewna, że nie potrafiliby wyobrazić sobie życia bez sportu. I że świat bez ćwiczeń, treningów, rozgrywek i zwycięstw byłby dla nich nie tylko uboższy, ale całkiem pusty.
Temat: internet!
Tworzenie biblioteki w internecie to moda czy konieczność? Napisz rozprawkę, w której uzasadnisz swoje stanowisko. Argumentując, odwołaj się do trzech przykładów z arkusza i jednego własnego.
W rozprawce na ten temat mogliście postawić trzy tezy (i każda z nich byłaby uznana za poprawną, jeśli potwierdziłyby ją odpowiednie argumenty):
1. Tworzenie biblioteki w internecie to konieczność.
2. Tworzenie biblioteki w internecie to moda.
3. Tworzenie biblioteki w internecie to konieczność, a przy tym moda.
Oto propozycja wstępu z tezą nr 3:
Ostatnio modne staje się tworzenie wirtualnych bibliotek. Uważam, że taka moda nie jest naganna, lecz bardzo wygodna i praktyczna. To, że zdarza nam się coraz częściej korzystać z zasobów bibliotek internetowych, jest najlepszym dowodem, że tworzenie takich zbiorów jest potrzebne i konieczne.
Argumenty, które potwierdzają tę tezę:
1. Dostęp do starodruków, rękopisów, map itp.
2. Dostęp do tekstów do tej pory nieosiągalnych, egzemplarzy unikatowych.
3. Zebranie piśmienniczego dorobku ludzkości.
4. Udostępnianie zbiorów nieograniczonej liczbie osób.
5. Możliwość korzystania z internetowych bibliotek przez osoby niepełnosprawne, niewidome, niesłyszące.
Przykładowe rozwinięcia argumentów:
- Moja starsza siostra studiuje historię i jest w trakcie pisania pracy magisterskiej. Tak się składa, że materiałami źródłowymi do jej pracy są starodruki, rękopisy i mapy. Część z nich udało jej się znaleźć w zasobach bibliotek internetowych, dzięki czemu zaoszczędziła dużo czasu, a nawet sporo pieniędzy. Gdyby miała korzystać z takich źródeł w bibliotece, musiałaby wydać dużo pieniędzy choćby na przejazdy do Biblioteki Narodowej w Warszawie oddalonej od naszego miejsca zamieszkania o ponad sto kilometrów. Dodatkowym argumentem jest fakt, że korzystanie z takich pomocy przez większą liczbę osób stanowi zagrożenie dla tych unikatowych zbiorów. Natomiast zeskanowanie ich przez doświadczonego specjalistę i skopiowanie na strony WWW daje możliwość nieskończonego korzystania z nich przez olbrzymią grupę internautów. Bez kolejek, bez wychodzenia z domu i bez ryzyka, że coś może ulec zniszczeniu.
- W naszej szkole od niedawna prowadzony jest program międzyszkolnych wymian. Z tej okazji miałam przyjemność gościć koleżankę z Francji. Jak się okazało, całkiem nieźle mówiła po polsku, gdyż jej rodzina kiedyś mieszkała w naszym kraju. Juliette przyznała się, że nie ma w domu polskich książek, ale całkiem nieźle orientowała się w polskiej literaturze. Wszystko to dzięki internetowym zasobom bibliotecznym. Zdałam sobie wtedy sprawę, jak ważne są biblioteki internetowe także dla innych Polaków mieszkających za granicą.
- Argumentem za powoływaniem bibliotek na stronach WWW jest także prawo do korzystania z nich przez osoby niepełnosprawne. Ileż łatwiej takim osobom znaleźć książkę w internecie! Wśród bibliotek internetowych na szczególne uznanie zasługują te, które swoje zbiory udostępniają osobom niewidomym. Możliwości odtworzenia przez takich czytelników audiofonicznych wersji książek byłoby nietaktem rozważać w kategorii mody. Dla nich to zdecydowanie konieczność.
Uwaga! Przykładowe tematy, do których szukamy argumentów z życia, już pojawiły się na egzaminach! W poprzednich latach pisali je gimnazjaliści na testach próbnych.
Uwaga na teksty źródłowe!
W podanych tematach prócz własnych przykładów trzeba było przywołać także argumenty wynikające z tekstów załączonych w arkuszach. Zwracajcie na nie uwagę, bo znajdziecie w nich nie tylko argumenty, które powinniście przywołać, ale też pomysły na własne sądy, które możecie rozwinąć, poprzeć jakimś osobistym doświadczeniem.
Na przykład w arkuszu o bibliotekach pojawił się tekst prasowy Katarzyny Wypustek na temat człowieka (Amerykanin Michael S. Hart), który stworzył pierwszą cyfrową kopię książki i który był pomysłodawcą wirtualnych bibliotek. W tym krótkim tekście znaleźć można liczne pomysły na argumenty o:
- konieczności zamieszczania w internecie całego dorobku ludzkości,
- dostępności w sieci starodruków, rękopisów, map i wielu książek,
- zaangażowaniu w projekt firm komputerowych, bibliotek, instytutów naukowych,
- ogromnej popularności bibliotek wirtualnych wśród internautów,
- zamieszczeniu w sieci ogromnych zbiorów przez Bibliotekę Watykańską,
- bezużyteczności wielu interesujących pozycji książkowych poutykanych na półkach bibliotecznych,
- zaspokajaniu ciekawości wielu czytelników zainteresowanych nie tylko oryginalnymi tekstami z wielu niedostępnych dzieł, ale także rycinami, rysunkami i dokumentami.
Zobacz: