TEST
Rzeczypospolita Obojga Narodów
1. Połącz pojęcie z definicją.
a) unia personalna ……………….
b) unia realna ………………………
1. związek dwóch lub więcej państw, których sprawy zagraniczne, wojskowe i finansowe prowadzone są wspólnie
2. połączenie dwóch lub więcej państw poprzez osobę wspólnego monarchy przy jednoczesnym zachowaniu odrębnych władz
2. Wymień 5 powodów zawarcia unii realnej między Koroną a Wielkim Księstwem Litewskim.
a) ……………………………………………………………………………………………………….
b) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
c) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
d) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
e) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3. Podaj nazwę państwa, które posługiwało się poniższym herbem oraz nazwij elementy widoczne na tarczy herbowej.
Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
4. Na podstawie poniższego tekstu wymień postanowienia unii lubelskiej z 1569 r.
l. W imię Pańskie, Amen. Ku wiecznej pamięci sprawy niże opisanej. […]
3. Iż już Korona i Wielkie Księstwo Litewskie jest jedno nierozdzielone i nieróżne ciało, a także nieróżna, ale jedna spolna Rzeczpospolita która się ze dwu państw i narodów w jeden lud zniosła i spoiła.
4. A temu obojemu narodowi, żeby już wiecznymi czasy jedna głowa, jeden pan i jeden król spolny rozkazował, który spolnymi głosy Polaków i od Litwy obran, a miejsce obierania w Polszcze, a po tym Królestwo Polskie pomazan i koronowan w Krakowie będzie […]
8. Sejmy i rady tej obój naród ma zawżdy mieć spolne koronne pod królem polskim panem swym i zasiadać tak panowie między panami osobami swemi jako posłowie między posły i radzić o spolnych potrzebach tak na sejmie jako i bez sejmu w Polszcze i na Litwie.
Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
5. Wymień 3 postanowienia unii lubelskiej nieprzywołane w powyższym tekście.
a) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
b) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
c) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Pierwsze wolne elekcje w Rzeczpospolitej.
6. Wyjaśnij, na czym polegała wolna elekcja.
wolna elekcja – ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
7. O jakim wydarzeniu mówi poniższy fragment?
Był to dzień osiemnasty czerwca [1574 r.]. Wszyscy, co byli w Krakowie, z przerażeniem przyjęli wieść o tak niespodziewanym zniknięciu króla, ale najdotkliwiej odczuł to Karnkowski, biskup kujawski, na którego radach król zwykle polegał i obsypywał dowodami swej łaski. Biskup w takim położeniu Rzeczypospolitej postanowił doścignąć króla i w towarzystwie Stanisława Sędziwoja Czarnkowskiego dziesięć mil biegł na próżno. Hrabia Tęczyński z Mikołajem Zebrzydowskim na rączych rumakach, sami zmęczeni, dopędzili zmęczonego króla za Pszczyną. Zaklinano go, aby nie dawał w poniewierkę swej wiary i czci, opuszczając w ten sposób to szlachetne królestwo. Nie dał się król zmiękczyć prośbami Tęczyńskiego.
Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
8. Przyporządkuj daty ich panowania.
A. Henryk Walezy ………………………………
B. Stefan Batory ………………………………..
C. Zygmunt III Waza …………………………..
a) 1587–1632, b) 1573–1574, c) 1576–1586
9. Zaznacz P (prawda) lub F (fałsz).
| TAK | NIE | |
| a) Wyboru władców elekcyjnych dokonywano na sejmie elekcyjnym, który odbywał się w Krakowie. | ||
| b) Prawo do udziału w wyborze nowego władcy mieli tylko magnaci. | ||
| c) Szlachta przedkładała elektom do zaprzysiężenia Artykuły henrykowskie – dokument gwarantujący nienaruszalność szlacheckich praw i wolności. | ||
| d) Szlachta wymogła na elektach pacta conventa, czyli osobiste zobowiązania królów elekcyjnych wobec państwa. | ||
| e) Jednym z najwybitniejszych polskich królów elekcyjnych był Henryk Walezy. | ||
| f) Stefan Batory dokonał reformy wojskowej, podporządkował Polsce i Litwie większość Inflant oraz ufundował Akademię Wileńską. |
Kultura renesansowa w Rzeczpospolitej
10. Na diagramie odszukaj nazwiska, nazwy i terminy związane z reformacją i kontrreformacją w Polsce. Wpisz je pod diagramem.
1. J U A E N Ł A G S L K C R I
2. B I H O C U Z J S W U S K Z
3. B I R A P C I A P O L S C Y
4. A T F D O L G E R A N C J A
5. P S I O K T R S Ó K A R G A
6. Y K A M T O L D I K C Y Z M
7. O P I K R U A T K Ó W R E W
8. I A N N D O W F I E G R C Y
9. H J K Z L A Z M C O B Ś Ć N
10. Z W Ł O R T Y A E W G I E K
11. Polska i Litwa przeżywały dynamiczny rozwój gospodarczy w
A. XIV w.
B. XV w.
C. XVI w.
D. XVII w.
Odp. ………….
12. Polskę nazywano „spichlerzem Europy” dzięki
A. wielkim odkryciom geograficznym.
B. eksportowi zboża z naszego kraju.
C. ekspansji zamorskiej Europejczyków.
D. szlakom lądowym łączącym Wschód z Zachodem.
Odp. ………….
13. Szlachta polska ograniczyła wolność osobistą chłopom poprzez
A. wzrost pańszczyzny do 3 dni,
B. zakaz swobodnego wyprowadzania się ze wsi,
C. surowe kary za zbiegostwo,
D. import towarów rzemieślniczych.
Odp. ………….
14. Podstawą tolerancji religijnej w Rzeczypospolitej stała się
A. unia lubelska,
B. konfederacja warszawska,
C. polonizacja,
D. unia kościelna.
Odp. ………….
15. Olbrzymie zasługi dla rozwoju kultury renesansu w Polsce położyli
A. Zygmunt Stary i Bona Sforza,
B. Zygmunt August i Barbara Radziwiłłówna,
C. Henryk Walezy i Anna Jagiellonka,
D. Zygmunt Stary i Zygmunt August.
Odp. ………….
16. Do powstania nowożytnego języka polskiego przyczynili się
A. Jan Kochanowski i Andrzej Frycz Modrzewski,
B. Jakub Wujek i Mikołaj Rej,
C. Jan Zamoyski i Andrzej Frycz Modrzewski,
D. Jan Kochanowski i Mikołaj Rej.
Kultura europejska w XVII w.
17. Uzupełnij zdania.
A. Epoką baroku nazywamy okres w dziejach europejskiej architektury, sztuk plastycznych, literatury i muzyki trwający od schyłku (a) ……………………………………………………………….. do początków (b) ………………………………………………………………………………………………………………. B. Barok narodził się (c) ………………………………………………………………………………………….
C. Sztuka barokowa w krajach katolickich służyła zwalczaniu (d)……..……………………..………………………………. i propagowaniu reform soboru (e) ………………………………………………..
D. Na początku XVII w. we Włoszech narodził się nowy gatunek sztuki muzycznej – (f) ……………………………………………………………………………………….., stanowiąca połączenie teatru, śpiewu i muzyki orkiestralnej.
E. Najwybitniejszymi malarzami epoki baroku są flamandzki malarz (g) …………………..………………………………………………….. i niderlandzki – (h) ………………………..…………………………
18. Rozpoznaj twórców i tytuły dzieł.
A. Caravaggio ……………………………………
B. C. Velázquez …………………………………
C. Rubens …………………………………………
D. Rembrandt van Rijn ………………………
a) Panny dworskie.
b) Złożenie do grobu, Salome z głową JAna Chrzciciela
c) Lekcja anatomii doktora Tulpa
d) Zdjęcie z krzyża, Trzy Gracje, Sąd Parysa
19. Uzupełnij tabelę.
| Twórca | Pochodzenie | Dziedzina | Dzieło |
| Jan Sebastian Bach | Pasja według św. Mateusza | ||
| Jerzy Fryderyk Haendel | oratorium Mesjasz | ||
| Romeo i Julia | |||
| komedia | Skąpiec | ||
| Włochy | astronomia, fizyka, filozofia | konstruktor teleskopu | |
| Francja | racjonalizm, Myślę, więc jestem | ||
| Anglia | prawo powszechnego ciążenia |
Odpowiedzi
Rzeczypospolita Obojga Narodów
1. a – 2; b – 1
2.
– program egzekucji praw i dóbr wysunięty przez średnią szlachtę w czasach panowania Zygmunta Starego,
– wojna w Inflantach,
– chęć wzmocnienia pozycji Polski i Litwy na arenie politycznej i militarnej,
– chęć uzyskania przez szlachtę litewską podobnych przywilejów i wpływów jakie miała szlachta polska,
– obawy Zygmunta Augusta o rozpad unii polsko–litewskiej z powodu braku potomka.
3. Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów: Korony – Orzeł Biały i Litwy – Pogoń.
4.
– Korona i Wielkie Księstwo Litewskie tworzyły wspólną Rzeczypospolitą,
– władcę państwa – króla Polski i wielkiego księcia litewskiego miała wspólnie wybierać szlachta polska i litewska,
– sejmy walne miały być zwoływane wspólnie dla Korony i Litwy.
5.
– wspólna dla obu państw polityka zagraniczna,
– jednakowa moneta i system pieniężny,
– jednakowe prawa i przywileje dla szlachty polskiej i litewskiej.
Pierwsze wolne elekcje w Rzeczpospolitej
6. wolna elekcja – wybieranie kolejnych władców przez ogół szlachty spośród różnych zgłoszonych kandydatów.
7. Ucieczka do Paryża w celu objęcia tronu francuskiego pierwszego elekcyjnego władcy Rzeczypospolitej – 22–letniego francuskiego królewicza Henryka III Walezego po czterech miesiącach rządów.
8.
A. Henryk Walezy – 1573–1574,
B. Stefan Batory – 1576–1586
C. Zygmunt III Waza – 1587–1632
9. a) F; b) F; c) P; d) P; e) F; f) P
10. 1. Jan Łaski, 2. Hozjusz, 3. Bracia Polscy, 4. Tolerancja, 5. Piotr Skarga, 6. Katolicyzm, 7. Kraków, 8. Innowiercy, 9. Zamość, 10. Złoty wiek
11. C.;
12. B.;
13. A., B., C.;
14. B.;
15. A. i D.;
16. D.
Kultura europejska w XVII w.
17.
(a) – XVI w., (b) – XVIII w., (c) – we Włoszech, (d) – reformacji,
(e) – trydenckiego, (f) – opera, (g) – Rubens, (h) – Rembrandt
18.
A. Caravaggio – b)
B. C. Velázquez – a)
C. Rubens – d)
D. Rembrandt van Rijn – c)
19.
1. Jan Sebastian Bach, Niemcy, muzyka, Pasja według św. Mateusza,
2. Jerzy Fryderyk Haendel, Niemcy, muzyka, oratorium Mesjasz,
3. William Szekspir, Anglia, teatr, Hamlet, Makbet, Romeo i Julia,
4. Molier, Francja, teatr, Świętoszek, Skąpiec,
5. Galileusz, Włochy, astronomia, fizyka, filozofia, konstruktor teleskopu, potwierdził heliocentryczną teorię Kopernika,
6. Kartezjusz, Francja, filozofia, racjonalizm, Myślę, więc jestem,
7. Izaak Newton, Anglia, fizyka, astronomia, filozofia, historia, badanie Biblii, prawo powszechnego ciążenia, prawo ruchu