Wypracowania ze średniowiecza
Święty Aleksy i święty Franciszek z Asyżu – porównaj dwa wzorce parenetyczne i dwie drogi wiodące ku świętości. W swojej pracy staraj się znaleźć przede wszystkim różnice między postawami życiowymi, światopoglądem i wizją zbawienia obydwu świętych. Możesz, oczywiście, we wstępie wskazać podobieństwa: życie w średniowieczu ukształtowane na ideach teocentryzmu. Zwróć uwagę na stosunek obydwu świętych do ciała – święty Aleksy umartwiał je, poniżał i świadomie zadawał sobie ból, a święty
Kunszt poetycki Boskiej komedii – na czym on polega? Boska komedia jest dziełem życia Dantego także przez to, że ukazuje niezwykły kunszt artystyczny poety. Przejawia się on w: Umiejętnym połączeniu realności, wizyjności i alegorii Realne życie leży u podstaw utworu. Żywy i realny człowiek odbywa podróż w zaświaty, spotyka postacie rzeczywiście istniejące, opowiada o konkretnych faktach i osobach. Duża część poematu staje się niezrozumiała bez dokładnej znajomości tła dziejowego epoki i życia poety. Z drugiej strony Dante posługuje
Ukaż Boską komedię jako sumę średniowiecznego światopoglądu. Zacznij np. tak: „Boska komedia” jest alegoryczną opowieścią o wędrówce Dantego pielgrzyma przez piekło, czyściec i raj. Podróż przez zaświaty jest jednak tylko pretekstem, by przedstawić poglądy poety na politykę, filozofię, literaturę i obyczajowość średniowieczną, stając się zarazem kompendium wiedzy kosmologicznej i przyrodniczej tego okresu. Przez karty poematu przewija się również plejada postaci, zarówno mitycznych, legendarnych, jak i historycznych oraz współczesnych autorowi, gdyż w centrum zainteresowania Dantego znajduje się
Podaj przykład literackiej realizacji tematu danse macabre w polskim średniowieczu. Przykładem takim jest utwór z XV wieku anonimowego autora pt. Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią. Uważany jest za arcydzieło polskiej literatury średniowiecznej, zawiera typowy dla epoki wizerunek śmierci (pełen grozy i niepozbawiony komizmu), a ma formę dialogu, który prowadzi uczony mistrz Polikarp ze Śmiercią. Mamy więc dwoje bohaterów – Polikarpa, którzy choć jest „mędrcem wielkim” i „mistrzem wybranym”, i chciał ujrzeć śmierć, to gdy pojawiła
Oceń decyzję Rolanda, który nie wzywa pomocy, lecz pragnie działać samodzielnie. Dlaczego idealny rycerz nie chciał użyć rogu? Podpowiedź Z ocenami bohaterów literackich zawsze jest ten kłopot, że są subiektywne. W tym przypadku jeszcze dodatkowo zmienione przez upływ czasu. Zapewne zupełnie inaczej oceniałby Rolanda średniowieczny czytelnik, inaczej człowiek współczesny. Trudno pochwalić rycerza, który dla własnego honoru naraża na śmierć przyjaciół, dopuszcza do przegrania bitwy i sam ginie. Można jednak tego rycerza zrozumieć
Podpowiedź Motyw – najmniejsza cząstka znaczeniowa, którą można wyodrębnić w strukturze dzieła literackiego. Może to być zdarzenie, sytuacja, przedmiot, myśl lub postać. Każdy motyw pełni określoną funkcję w utworze, ale jednocześnie odwołuje się do serii podobnych motywów występujących w tradycji literackiej – np. motyw cudownego środka, który umożliwia bohaterowi zmianę miejsca. Motywy mające charakter konwencjonalny, powtarzające się w licznych dziełach to tzw. motywy obiegowe (wędrowne). Motywy w Dziejach Tristana i
Dzieje Tristana i Izoldy, oparte na legendach celtyckich, zostały spisane w XII wieku, lecz wcześniej długo krążyły w wersji ustnej. Historia ta opowiada o dziejach miłości dwojga kochanków, miłości, której żadne z nich nie chce, ale bez której nie mogą już żyć. Dzieje Tristana i Izoldy to przykład romansu dworskiego. Treść utworu jest dosyć skomplikowana – opowiada o dzielnym rycerzu Tristanie służącym u króla Marka. W pojedynku zabija on wuja pięknej Izoldy Jasnowłosej, która – nie wiedząc, że leczy
Spróbuj na podstawie fragmentów Wielkiego testamentu odpowiedzieć na pytanie, co François Villon myśli o świecie. Przedstaw jego dwoistą wizję świata, posługując się odpowiednimi cytatami. Podpowiedź Dwoistość wizji świata Przyziemność O sobie: ma niedola Żaczyna lichy i ubogi. Jam grzesznik, złego jadem struty występny ciało głód (…) wysuszył nazbyt wielce ciało grzeszne srogim wyrokiem przepędzony (…) w sam zadek celnie ugodzony Nagi, do skóry ogolony, Na sposób rzepy obłuszczonej O świecie: Wszystko
Święty Aleksy i święty Franciszek – dwa oblicza ascezy. Który z nich jest, Twoim zdaniem, bliższy współczesnemu człowiekowi. 1. Wstęp Zacznij od indywidualnych refleksji. Wskaż, który święty jest według Ciebie bliższy współczesnemu człowiekowi. Można też inaczej – od analizy tematu. Odpowiedz na pytanie – dlaczego zestawieni zostają właśnie ci dwaj święci? 2. Rozwinięcie Dlaczego wybrany przez Ciebie święty jest bliższy współczesnemu człowiekowi? Aby uzasadnić swój wybór, musisz zastanowić się, na czym polega
Wypisz z Bogurodzicy archaizmy i wyjaśnij ich znaczenie Ważny jest podział archaizmów na: archaizmy leksykalne (czyli słownikowe), archaizmy fleksyjne (gramatyczne), archaizmy składniowe, archaizmy fonetyczne. • Archaizmy leksykalne to takie wyrazy, które nie występują już we współczesnym słowniku, nie funkcjonują w języku potocznym (czasem używają ich poeci). Należą do nich słowa: „zwolena” (wybrana), „zyszczy” (pozyskaj), „dziela” (dla), „jąż” (którą). • Archaizmy fleksyjne dotyczą odmiany wyrazów, która już nie jest stosowana, np.: wołacz równy jest
Jaką wizję świata i człowieka przedstawia święty Franciszek w Pochwale stworzenia (Pieśni słonecznej)? Ta praca to typowa analiza i interpretacja utworu poetyckiego, gdyż za taki możemy właśnie uznać ten fragment. Rozpoczyna się od apostrofy do Boga, uważanego za źródło dobra i potęgi. Zwróć uwagę na epitety: wszechpotężny, najwyższy, dobry. Stworzenie – jest przedstawione jako obraz wzorowany na doskonałości Boga. Zwróć baczną uwagę na określenia wszystkich ciał niebieskich: Słońce jest naszym bratem, jest
Udowodnij, że życie świętego Aleksego wpisuje się w schemat gatunku zwanego legendą. Zacznij od przypomnienia, czym jest legenda. To gatunek hagiograficzny, czyli opisujący życie świętego. To również gatunek parenetyczny, który buduje wzorzec świętego z myślą o czytelniku pragnącym go naśladować. Przypomnij, że średniowieczna legenda była utworem schematycznym, zbudowanym wokół pewnej, powtarzającej się matrycy. Dopasuj do tego schematu wydarzenia z życia Aleksego: pochodzenie z książęcego rodu, bogobojnych rodziców; dzieciństwo i młodość zapowiadające zalety duchowe i dalsze wspaniałe czyny;
Zastanów się, czy ascetów możemy uznać za typowych ludzi średniowiecza? Twoja odpowiedź może być sformułowana jako krótka rozprawka; możesz więc zgromadzić argumenty potwierdzające, Twoim zdaniem, tezę zawartą w temacie, jak i jej zaprzeczające. Argumenty na TAK W średniowieczu jako dominujący nurt panował teocentryzm, czyli wszystkie działania i myśli człowieka miały być nastawione na Boga i zbawienie. Ascezę, czyli wyrzeczenie się przyjemności świata i umartwianie własnego ciała, uznawano wówczas za najpewniejszą ścieżkę do osiągnięcia tego celu. Asceza
Opowiedz o dwóch sądach Bożych, którym poddani zostali bohaterowie Pieśni o Rolandzie i Dziejów Tristana i Izoldy. Ważną postacią w Pieśni o Rolandzie jest zdrajca Ganelon, który w znaczący sposób przyczynił się do śmierci tytułowego bohatera (właściwie zaaranżował ją). Uwięziony i torturowany na rozkaz domyślającego się prawdy króla Karola, nie przyznał się do zdrady, lecz jedynie do zemsty na Rolandzie (za krzywdy majątkowe). Za niewinność Ganelona poręczyło trzydziestu jego krewnych. Potężny rycerz Pinabel stanął w jego imieniu do walki
Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że Boska komedia to dzieło przełomu wieków? Uzasadnij swój sąd. Zacznij od tezy: Boska komedia to bez wątpienia największe dzieło Dantego Alighieri i dzieło przełomu wieków. Ponieważ do takiego tematu pracy odpowiednia będzie forma rozprawki, podaj co najmniej trzy argumenty potwierdzające tezę. Najpierw wskaż średniowieczne cechy Boskiej komedii. W czasie powstawania utworu we Włoszech rozpoczynał się już nowy okres w historii literatury – odrodzenie. Wnosił on do
Różne wizje miłości w Dziejach Tristana i Izoldy i Wielkim testamencie. Niektórych (zwłaszcza tych, którzy Wielki testament przeczytali niezbyt dokładnie) może zdziwić polecenie znalezienia (i opisania) różnych rodzajów miłości w utworze Villona, którego zazwyczaj przedstawia się jako poetę śmierci. Nic bardziej błędnego, obok śmierci niezwykle ważną rolę pełni w dziele tego poety właśnie miłość. Do problemu miłości podchodzi Villon w Wielkim testamencie wielokrotnie, mówi o nim z różnych perspektyw, na wiele sposobów, niekiedy szokuje czytelnika cynizmem, innym razem
Zinterpretuj podaną poniżej pierwszą strofę Ballady Wilona dla swey miłey, jednego z utworów umieszczonych w Wielkim testamencie. Ustosunkuj się do słów poety. Zwodna miłości, cierpieniem zbyt droga, Okrutna w skutku, w słodyczy obłudna, Miłości twardsza niźli stal złowroga, Mogę cię nazwać: morderczyni cudna, Serca biednego ty śmiertelny czarze, Pycho sekretna y wszytkim jednaka, Oczy okrutne – czyż ludzkość nie każe Nie dręczyć, ale wspomagać biedaka? Jak wiadomo, każda interpretacja powinna być poprzedzona analizą tekstu.
Czy asceza może być atrakcyjną propozycją dla współczesnego człowieka? Temat jest dość niekonwencjonalny i w sumie trudny. Wymaga bowiem nie tylko znajomości hagiografii i ogólnej wiedzy o kulturze średniowiecza, ale także głębszych, osobistych przemyśleń, popartych umiejętnością dobierania argumentów i uzasadniania własnych racji. Niebezpieczeństwo czai się w tym, że temat skłaniać może do zbyt łatwych, uproszczonych odpowiedzi. Rozważmy więc możliwości odpowiedzi na tak, jak i na nie. Asceza nie może być atrakcyjna dla współczesnego człowieka. Wydaje się
Scharakteryzuj postacie Karola Wielkiego i króla Marka – dwa wzory doskonałego władcy. Karol Wielki Karol Wielki to potężny władca i prawdziwy patriota, ma na swoim koncie mnóstwo sukcesów militarnych i wciąż gotowy jest do podejmowania kolejnych wypraw mogących przysporzyć jemu i „słodkiej Francji” sławy i bogactw. Po drugie to król chrześcijański, pogromca pogan. Jako obrońca krzyża i zapamiętały krzewiciel wiary Karol Wielki mógł w trudnych momentach liczyć na wsparcie Stwórcy. Na prośbę króla Karola ścigającego pogan, którzy
Scharakteryzuj hrabiego Rolanda jako wzór rycerza. Charakteryzując postać hrabiego Rolanda, najsłynniejszego średniowiecznego rycerza, trzymaj się kilku najważniejszych punktów. Każdy z nich możesz do woli rozwijać: Hrabia Roland to człowiek wysoko urodzony, „ukochany siostrzeniec” cesarza, chociażby z tego powodu mający wyjątkową pozycję wśród rycerzy. Roland jest zawsze wierny swojemu panu i ojczyźnie, to wzór patriotyzmu i lojalności wobec władcy. Bardzo ważne miejsce w charakterystyce Rolanda zajmuje troska o honor rycerski, niekiedy przybierająca rozmiary szaleństwa – kiedy dowodzony
