Wypracowania ze średniowiecza
Na podstawie fragmentów z podręcznika sporządź listę rzeczy zalecanych w życiu przez Mikołaja Reja w Żywota człowieka poczciwego. (PRACA W GRUPACH, DYSKUSJA) Każda z trzech grup analizuje fragment jednej księgi. Zapisujecie wartości, które uznacie za najważniejsze, np.: Umiar (we wszystkim). Czyste sumienie. Kierowanie się w życiu uczciwością. Rezygnacja z chorej ambicji, konkurencji. Odrzucenie chciwości. Uznanie za złe gniewu i alkoholizmu. Mieszkanie na wsi. Życie w zgodzie z naturą. Rodzina itp. Zapisujemy w punktach zalecany przez Reja „plan
Słynne sceny śmierci w literaturze antyku i średniowiecza. Spróbuj je porównać. Wstęp I W literaturze antyku i średniowiecza znajdziemy wiele scen śmierci. Przyjrzyjmy się bliżej śmierci Hektora, bohatera „Iliady”, oraz śmierci bohaterów „Antygony” i „Króla Edypa” Sofoklesa – samobójstwu córki Edypa, jego żony i matki, Jokasty oraz Hajmona – syna Kreona i narzeczonego Antygony. Z literatury średniowiecza wybrałem fragmenty „Pieśni o Rolandzie”, „Legendy o św. Aleksym” oraz „Dziejów Tristana i Izoldy”. Wstęp II Śmierć w literaturze antyku i średniowiecza była ukazywana różnie
Tematy, z którymi można powiązać Boską komedię, to: • Podróż, wędrówka • Zło • Obraz stosunków społecznych • Portret kobiety • Poeta i poezja • Wyobrażenie zaświatów • Wątki autobiograficzne w literaturze • Miłość Wskazówki i komentarze Podróż, wędrówka Przykład tematu Portrety najsłynniejszych literackich i filmowych podróżników. Ukaż na wybranych przykładach. Podpowiadamy Przygotowując taką wypowiedź, wybierz kilku wędrowców z różnych epok i poklasyfikuj ich, np. zadając sobie pytanie, po
Pareneza średniowieczna Sformułowanie tematów: • Wzorce parenetyczne literatury średniowiecznej • Wzorce osobowe średniowiecza i ich aktualność • Motyw rycerza i rycerskiej walki w wybranych tekstach z różnych epok – serio i parodystycznie Podstawowe treści: Trzy wzorce osobowe: ideał ascety (Św. Aleksy), Legenda o św. Aleksym ideał rycerza (Roland), Pieśń o Rolandzie ideał władcy (król Karol), Pieśń o Rolandzie (Bolesław Chrobry), Kronika Galla Anonima Uwaga! Dodatkowym wzorem jest postać świętego
Ułóż listę pytań do Śmierci, które nurtują mistrza Polikarpa. Teoretycznie mistrz Polikarp (Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią) był przygotowany na spotkanie ze śmiercią – wszak prosił Boga o spotkanie z nią. Gdy jednak zobaczył nagą, chudą kobietę z gnijącymi częściami ciała i kosą w ręce, z wrażenia zapomniał na chwilę języka w gębie. Pytania, które miał zadać, umknęły mu z głowy, ale łatwo je sobie przypomni, gdy mu podpowiemy. Bo i nas, ludzi współczesnych, nurtują podobne problemy co ludzi
Na przykładzie wyglądu i losów Zbyszka z Bogdańca przedstaw obraz polskiego rycerza średniowiecznego. Od dziecka przygotowywany do rycerskiego życia. Wychowywał go brat ojca – Maćko. Od 12. roku życia podróżował ze stryjem. Żądny wielkich czynów, sławy. Jego ideałem był Zawisza Czarny. Rycerzem został po ceremonii pasowania na rycerza (trzykrotne uderzenie mieczem po ramieniu, wręczenie tego miecza, opasanie pasem rycerskim). Odważny, nieraz aż za bardzo. Porywczy, czasami działał impulsywnie, bezmyślnie (o
Wskaż archaizmy językowe w „Bogurodzicy” i zastąp je słownictwem współczesnym. Bogurodzica, Dziewica, Bogiem sławiena, Maryja! U Twego Syna, Gospodzina, Matko zwolena Maryja! Zyszczy nam, spuści nam, Kiryjeleizon. Twego dziela Krzciciela, Bożycze, Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze. Słysz modlitwę, jąż nosimy, A dać raczy, jegoż prosimy, A na świecie zbożny pobyt, Po żywocie rajski przebyt. Kiryjeleizon. Bogurodzica jest modlitwą. Adresatami modlitwy są Matka Boska i Jezus Chrystus. Skąd to wiemy? Świadczą o tym: Archaiczne formy
Porównaj rycerza antycznego z rycerzem średniowiecznym. Wstęp I Wydawać by się mogło, że porównanie rycerza antycznego i średniowiecznego to karkołomne zadanie. A jednak możemy znaleźć cechy, które łączą Rolanda, bohatera średniowiecznej pieśni, z bohaterami eposu Homera: Hektorem i Achillesem. Wstęp II Spróbujmy porównać średniowiecznego rycerza Rolanda z rycerzami antycznymi, takimi jak Hektor i Achilles. Okazuje się, że znajdziemy parę cech, które łączą tych pozornie tak bardzo różnych bohaterów. Możemy porównać tych wojowników, biorąc pod uwagę ich stosunek
Egoista czy bohater? Oceń zachowanie Rolanda. Wstęp Gdyby dziś jakikolwiek żołnierz zachował się jak Roland, wcale nie zyskałby sławy, lecz trafiłby przed sąd wojenny. Za sprzeniewierzenie się rozkazom dowódcy, narażenie na śmierć wielu podwładnych, za zmarnowanie sporej części armii. Oceniany z perspektywy kilkunastu stuleci Roland nie jest bohaterem, ale szaleńcem, zarozumiałym pyszałkiem. Decyzja o zaniechaniu użycia rogu przyniosła mu wprawdzie chwałę, ale wraz z nią bezsensowną śmierć wielu rycerzy. Ich nikt nie zapytał
Tematy, z którymi można powiązać Boską komedię, to: Różne wizje piekła w literaturze i sztuce. Wędrówka po zaświatach jako temat literatury i sztuki. Różne wizje nieba w wybranych tekstach kultury. Postać przewodnika w literaturze – przedstaw i porównaj kilku wybranych przewodników. Motyw winy i kary w wybranych tekstach literackich. Podróż, wędrówka Zło Obraz stosunków społecznych Portret kobiety Poeta i poezja Wyobrażenie zaświatów Wątki autobiograficzne w literaturze Miłość Podróż, wędrówka Przykład tematu prezentacji Portrety najsłynniejszych literackich i filmowych
Jakie znasz polskie obyczajowe wiersze średniowieczne? Wstęp: Średniowieczna polska poezja świecka stała się źródłem wiedzy o klimacie epoki, jej podstawowych konfliktach i problemach. Jej rozwój przypada na wiek XV. Teraz wymienię wiersze o tematyce obyczajowej (O zachowaniu się przy stole – jego autorem jest Słota, anonimowe utwory: Satyra na leniwych chłopów, Pieśń o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego, dotyczące obyczajów fragmenty Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią oraz utwory miłosne). Teraz przejdę do
Święty Aleksy Święty Aleksy, bohater średniowiecznej legendy, to wzór świętego – ascety. Choć dziś postępowanie świętego i jego tryb życia mogą wydawać nam się dziwne, a nawet psychopatyczne, to jednak asceta był jednym z najważniejszych wzorców parenetycznych średniowiecza! Aleksego nie postrzegano jak wariata ani niezwracającego uwagi na uczucia innych psychopatę, lecz godnego najwyższego podziwu człowieka, który dzięki swej wyjątkowości i wytrwałości osiągnął najwyższe szczęście – chwałę w niebie. Nie zapominajmy,
Na podstawie konkretnych przykładów literackich przedstaw średniowieczne wzorce parenetyczne. Analiza tematu Twoje zadanie polega na omówieniu znanych Ci średniowiecznych wzorów osobowych (czyli parenetycznych). Zastanów się, na czym polegały ideały święte (Franciszek i Aleksy) i świeckie (Roland, Tristan, król Artur). Pamiętaj o tym, aby poruszyć wszystkie trzy wzory parenetyczne, jednakże większość pracy możesz poświęcić jednemu z nich. Przydatne sformułowania Średniowieczny ideał rycerskości opierał się na takich wartościach jak: honor, wierność wasalowi, odwaga i uczciwość. Dla człowieka
Motyw śmierci w literaturze średniowiecza Człowiek średniowiecza był oswojony ze śmiercią. Nędza, głód, choroby i wojny dziesiątkowały wręcz ludność tamtej epoki. Strach przed nieuchronną śmiercią – czekającą każdego, bez względu na majątek, wyznanie i pozycję społeczną – odcisnął bardzo wyraźne piętno na całej literaturze wieków średnich. Krzyki umierających docierały do każdego: z ulicy i pola bitwy, a także z kazań, poezji i obrazów zdobiących ściany kościołów… Taniec śmierci – danse macabre Motyw tańca śmierci pojawia się w XIV wieku
Czy średniowiecze może nauczyć nas sztuki kochania? Odpowiedź uzasadnij wybranymi przykładami tekstów kultury. Inne, pokrewne tematy Średniowieczna miłość święta i świecka. „Dzieje Tristana i Izoldy” jako opowieść o nieśmiertelnej miłości. „Służyć Bogu, królowi i damie swego serca”. Różne odmiany etosu rycerskiego. Między miłością i śmiercią. Dwa oblicza literatury średniowiecznej. Komentarz Średniowiecze to nie tylko epoka wojen, krucjat krzyżowych, świętych ascetów, walecznych rycerzy i wielkich władców. W literaturze tego okresu, zwłaszcza w romansach rycerskich, wielką rolę odgrywała miłość. Każdy
Wizerunek matki w utworach średniowiecznych – ukaż go na wybranych przykładach. Komentarz Temat nie jest trudny. Jak się zapewne domyślasz, najczęściej prezentowaną matką będzie Maryja – matka Zbawiciela, matka wszystkich ludzi, która wstawia się za nami u swego Syna, na której pomoc i opiekę możemy liczyć – zupełnie jak w przypadku „zwyczajnej” matki. Ten motyw często funkcjonuje w literaturze. Zwykle matka jest szczerze oddana swoim dzieciom, kształtująca ich postawy i osobowość. Razem z nimi
Obrazy miłości w utworach średniowiecznych. Komentarz Można się domyślać, że chodzi o miłość łączącą kobietę i mężczyznę, nie zaś miłość człowieka do Boga, władcy do narodu czy matki do dziecka. Takich dzieł nie będzie wiele – możemy bazować właściwie tylko na historii wielkiego uczucia Tristana i Izoldy, najsłynniejszej pary kochanków w literaturze średniowiecznej. Nic dziwnego, skoro małżeństwa zawierane były często z rozsądku (małżeństwa dynastyczne), wola młodych ludzi wstępujących w związki małżeńskie nie miała większego znaczenia. To rodzice
Średniowieczne wzorce parenetyczne – dezaktualizacja czy wieczna wartość? Komentarz Bardzo popularny temat, sprawdzający znajomość poznawanych w szkole „kanonicznych” tekstów, takich jak Legenda o św. Aleksym czy Pieśń o Rolandzie, a także umiejętność ich syntezy. Warto przygotować się do pisania takiej właśnie pracy (oczywiście temat może być lekko zmodyfikowany, lecz sens pozostaje ten sam). Zaprezentuj wzorce, czyli wymień cechy idealnego władcy, ascety i rycerza. Koniecznie podeprzyj się znajomością tekstów literackich – to bardzo ważny element pracy.
Napisz charakterystykę Rolanda. Oceń czyn bohatera – dlaczego Roland nie chciał wezwać pomocy? Komentarz Skupia dość typowe zagadnienia związane z Pieśnią o Rolandzie. Charakterystyka, przy której wyjdzie na jaw, czy znasz cechy ideału – rycerz jest przecież jednym z podstawowych wzorców parenetycznych epoki. Dyskusja, która rodzi się zawsze przy analizowaniu akcji Pieśni… i porusza współczesnych odbiorców. Uwaga z ocenami! Zawsze są subiektywne, a warto oprócz własnego zdania wziąć pod uwagę ideologię epoki i punkt widzenia samego bohatera.
Jak – z perspektywy człowieka współczesnego – oceniałbyś średniowiecznego rycerza i ascetę? Odwołaj się do konkretnych przykładów tekstów kultury. Jak zacząć Przykładowy wstęp 1. Zacznij od terminu, określ swój program. Literatura parenetyczna, popularna w dawnych epokach – przede wszystkim w średniowieczu, opisywała idealnych przedstawicieli danego stanu społecznego. Idealni władcy – jak król Artur, występowali w niej na równi z idealnymi rycerzami bez skazy – Rolandem, Lancelotem, szlachetnymi damami – Izoldą i świętymi – jak Franciszek z Asyżu czy
