Napisz charakterystykę Rolanda. Oceń czyn bohatera – dlaczego Roland nie chciał wezwać pomocy?
Komentarz
Skupia dość typowe zagadnienia związane z Pieśnią o Rolandzie. Charakterystyka, przy której wyjdzie na jaw, czy znasz cechy ideału – rycerz jest przecież jednym z podstawowych wzorców parenetycznych epoki. Dyskusja, która rodzi się zawsze przy analizowaniu akcji Pieśni… i porusza współczesnych odbiorców. Uwaga z ocenami! Zawsze są subiektywne, a warto oprócz własnego zdania wziąć pod uwagę ideologię epoki i punkt widzenia samego bohatera.
Pamiętaj o schemacie charakterystyki:
• prezentacja postaci (dane personalne i adres literacki)
• wygląd zewnętrzny
• cechy charakteru
• opinie otoczenia, stosunek do ludzi i wyznawane wartości
• twoje opinie o postaci
Pamiętaj o cechach ideału rycerskiego:
• wierność Bogu, ojczyźnie i swemu seniorowi
• pobożność
• honor
• waleczność
• odwaga
• mistrzostwo w rycerskim fachu
• wierność w przyjaźni i miłości
• wierność danemu słowu
Jak zacząć?
Jak to charakterystykę – od zaprezentowania postaci. Kim był Roland, kiedy żył, czy istniał naprawdę, jak go umiejscowić w szeregu postaci literackich. Można pokusić się o cytat albo bardziej oryginalny wniosek już we wstępie.
Przykład I
Rycerz Roland – jeden z najsłynniejszych herosów średniowiecza. Dowodził tylną strażą króla Karola Wielkiego w walce z Saracenami. Widzimy go w chwili, gdy stawia czoło czterystu tysiącom wrogów w wąwozie Ronceval. Co ciekawe – bohater słynnej chansone de geste jest postacią prawdziwą. Taki rycerz faktycznie dowodził wojskami króla Karola w wyprawie hiszpańskiej w 778 roku i rzeczywiście poniósł klęskę w wąwozie górskim.
Przykład II
Herbert w słynnym Przesłaniu Pana Cogito ustalił panteon moralnych autorytetów:
idź bo tylko tak będziesz przyjęty do grona zimnych czaszek
do grona twoich przodków: Gilgamesza Hektora Rolanda
obrońców królestwa bez kresu i miasta popiołów
Wśród wymienionych bohaterów eposów – Roland. Jaki właściwie był?
Co w rozwinięciu?
Zgodnie z wymaganiami charakterystyki trzeba przedstawić cechy Rolanda. Niewątpliwie więcej będziemy pisać o jego duchowych przymiotach i tu zapewne po prostu przyjdzie przypomnieć wszelkie cechy idealnego rycerza średniowiecznego. Z charakterystyką pośrednią też nie ma kłopotu – wiemy, co Roland zrobił, i możemy w tym miejscu realizować drugą część tematu – ocenę jego czynu. Co do wyglądu zewnętrznego – wiadomo mniej, ale znając filmy, obrazy z epoki i rynsztunek rycerski – można co nieco wymyślić. Ważna jest też scena śmierci, jak wiadomo, nakreślona w Pieśni… bardzo dokładnie – upodabniająca śmierć Rolanda do męczeńskiej śmierci Chrystusa. Po wymienieniu cech rycerza należy zająć się kwestią oceny czynu. Nie wezwał pomocy, bo tak rozumiał kwestię honoru – a dla rycerza średniowiecznego była to sprawa najwyższej wagi. To, że dziś inaczej postrzegamy hierarchię wartości i ważniejsze nam się wydaje życie ludzkie niż honor jednostki, nie zmienia faktu, że ludzie średniowiecza mogli widzieć to inaczej.
Przykład sformułowania
Roland był niewątpliwie odważny, waleczny, co widać w scenach opisujących walkę. Do jego cech należały też wierność i oddanie królowi, pobożność, przywiązanie do ojczyzny. Ale nade wszystko miły był mu rycerski honor. Według niektórych interpretatorów – jego pojmowanie honoru wygląda nawet na obsesję. To honor staje się priorytetowy w skali wartości Rolanda, to z powodu honoru rycerz nie wezwał pomocy i skazał na śmierć rycerzy, wśród nich przyjaciela Oliwiera.
Jak wyobrażam sobie Rolanda?
Do znaków rozpoznawczych Rolanda należał z pewnością słynny miecz Durendal – z relikwiami w głowicy, czarodziejski róg, w który rycerz zadął zbyt późno, cały rycerski rynsztunek – a taki znamy choćby z filmów o średniowieczu. Zgodnie z konwencją epoki bohater pozytywny musiał być także piękny, a waleczny rycerz – był mistrzem w swoim fachu. Przy tym wszystkim Roland wydaje się pozbawiony ludzkich cech. Na przykład miłość do Ody – zarysowana nieśmiało, wiemy wprawdzie, że narzeczona na wieść o śmierci Rolanda po prostu umarła, ale nic na temat jego uczuć do Ody nie wiadomo. Być może, nadludzcy bohaterowie pozbawieni są pewnych rysów zwyczajnych.
Jak uatrakcyjnić pracę?
Może niekonwencjonalnym poglądem? Wszyscy współcześni będą w czambuł potępiać Rolanda, bo jak można było dla egoistycznego honoru poświęcić życie tylu ludzi. Wesprzyjmy go. Przecież Roland został wychowany w pewnej hierarchii wartości – dla niego śmierć w imię Boga była wyróżnieniem, nie nieszczęściem. Roland był walecznym rycerzem, przysięgał, że poświęci życie dla sprawy – jak mógł wołać o pomoc i narazić się na zarzut tchórzostwa. Dla Rolanda lepiej było zginąć, niż zostać uratowanym – taka była prawda owych czasów. Wreszcie – jest przecież Roland pewną konstrukcją literacką, wzorcem parenetycznym, a to też zmienia postać rzeczy – realizuje plan edukacyjny ustalony przez autora Pieśni…
Przykład sformułowania
Nie możemy wszystkiego mierzyć miarą naszej współczesnej mentalności. Rycerz średniowieczny inaczej myślał, inaczej mierzył czyny i wydarzenia. Takich poglądów, jak: obsesja, mania honoru, egoizm, wartość życia rycerzy – nie znał lub rozumiał je inaczej niż my. Trzeba zrozumieć Rolanda, iż nie chciał okryć się hańbą, a przejść do potomności jako symbol honoru rycerskiego. I to mu się udało…
Jak zakończyć?
Można na koniec pozwolić sobie na małe szaleństwo wyobraźni – zaproponować krótką wersję współczesną. Jaki byłby Roland dziś? Co uległo degradacji, co wciąż jest cenne?
Przykład sformułowania:
Dzisiejsi Rolandowie nie na rumakach ruszają do boju, lecz autami najnowszego typu! Ich oręż – to nie miecz, nie tarcza, ale – pieniądze. Ich obsesją nie honor i nie Bóg, lecz sukces. Nie krytykujmy więc Rolanda z tak wielkim przekonaniem o swojej wyższości, bo nie wiadomo, co lepsze…
Wykorzystaj:
Pieśń o Rolandzie pochodzi ze schyłku XI wieku. Autor dzieła jest nieznany. Za to rycerz Roland to postać autentyczna, tak samo jak najsłynniejszy władca tych czasów – król Karol Wielki. Powstało wiele utworów dotyczących czynów Karola Wielkiego – nazywa się je cyklem karolińskim.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/matura/lektury-na-maturze-ustnej/piesn-o-rolandzie-4
https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c239-praca-domowa/rycerz-roland-jako-jeden-z-wzorcow-epoki-sredniowiecza-dlaczego-tak-popularyzowano-te-postac