Wypracowania z renesansu
Wybierz np. Jana Kochanowskiego i Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Argumenty za wyborem: możliwość przywołania wielu utworów spójna, jednolita wizja Boga, świata i człowieka Argumenty przeciw: niejednolita wizja Boga, świata i własnej egzystencji (ewolucja poglądów) możliwość przywołania tylko jednego zbioru wierszy: Rytmy abo wiersze polskie BÓG w Pieśniach (w tym słynny hymn: Czego chcesz od nas, Panie…) i w tłumaczeniu Psalmów Dawidowych Kochanowski wielbi Boga – Stwórcę świata, dobroczyńcę człowieka. w Trenach –
Czasami może słyszysz wypowiedzianą o kimś opinię – „to człowiek renesansu”. Tak scharakteryzowana osoba posiada wszechstronne wykształcenie i wiele uzdolnień. Renesansowym ideałem był możliwie jak najpełniejszy rozwój jednostki – wielu artystom tej epoki udało zbliżyć się do postulowanego wzorca. Klasycznym przykładem renesansowego artysty był Leonardo da Vinci, kojarzony zazwyczaj ze swoimi najsłynniejszymi obrazami („Gioconda” i „Dama z łasiczką”), ale był on przecież nie tylko malarzem. Interesował się medycyną (jako jeden
Czym odznacza się dramat szekspirowski? Narusza klasyczną zasadę trzech jedności: miejsca, czasu i akcji. Utwory Szekspira rozgrywają się w kilku przestrzeniach, akcja trwa nawet kilkanaście lat i obok wątku głównego zawiera również wiele motywów pobocznych. Łamie zasadę decorum, czyli zasadę odpowiedniości stylów, która tragedii przypisywała styl wysoki, pełen powagi i patosu, a komedii styl niski, bardziej rubaszny, nacechowany elementami komizmu. Dramaty Szekspira nie są tak koturnowe i teatralne jak tragedie
Kim, według Ciebie, był Makbet: zbrodniarzem czy ofiarą? Uzasadniając swoje zdanie, odwołaj się do tekstu. Przypomnij sobie fakty z biografii Makbeta. Czy przy tej okazji ujawniają się konkretne cechy jego charakteru? Spróbuj je uporządkować – zacznij od zalet bohatera. Za co można podziwiać Makbeta? Makbet był tanem (naczelnikiem hrabstwa) i krewnym szkockiego władcy – króla Dunkana. Poznajemy go, gdy w bitwie pod Farres walczy jako jeden z jego obrońców. To właśnie brawurowy arak Makbeta
Tematy prac z renesansu Najczęściej w towarzystwie innych epok – rzadko występuje samodzielnie. Oto przykłady: Człowiek renesansu bliski współczesnemu? Twoje rozważania o trwałości humanistycznego wzoru „życia godnego”. Bardzo interesujący i wcale nie taki trudny! Zauważ jak wiele renesansowych ideałów wciąż pozostało aktualnych. Zauważ, że bliższy nam się wydaje człowiek renesansu z jego umiłowaniem życia, potrzebą harmonii, szacunkiem dla wiedzy i talentu – niż poszukujący ascezy i kontemplacji człowiek wieków średnich. Oczywiście – jest to pewne
Makbet to nowożytna tragedia o winie, karze i wnętrzu człowieka. Czy zgodzisz się z tą opinią? Jak zacząć? Ot, choćby w ten sposób. Refleksyjnie i poetycko… W dramacie obserwujemy nierówną walkę, jaka toczy się we wnętrzu głównego bohatera między jego wybujałą i chorą ambicją a wrażliwym sumieniem. I, niestety, te dobre strony jego natury przegrywają – szkoda, bo gdyby Makbet nie uległ swej wręcz patologicznej żądzy władzy, mógłby się stać naprawdę wartościowym
Cechy twórczości Renesansowy klasycyzm. Praktykuje gatunki antyku. Nawiązuje do Horacego w formie i treści. Liczne nawiązania do mitologii. Dba o kunsztowną budowę utworów. Buduje dzieła harmonijne. Operuje metaforą, epitetami, licznymi środkami stylistycznymi. Nurty, pojęcia stoicyzm humanizm epikureizm horacjanizm – idea złotego środka patriotyzm Możliwe tematy Renesansowa filozofia w wybranych pieśniach. Obraz Boga w wierszach Kochanowskiego. Koncepcja poety i poezji. Piękno natury i wsi. Jak poeta postrzega powinności obywatelskie? Portret ojca
Filozofia życia Jana Kochanowskiego i jej aktualność w kontekście czasów współczesnych. Czy uważasz, że dziś można żyć według ideałów Jana z Czarnolasu? W temacie proszą Cię, byś odniósł współczesne życie do filozofii Jana Kochanowskiego. W tym celu przypomnij sobie utwory Jana z Czarnolasu: – pieśni, – fraszki, – treny. Zastanów się, jakie były główne elementy filozofii Jana Kochanowskiego: – stoicyzm, czyli postawa polegająca na zachowaniu spokoju wewnętrznego, hartu ducha i opanowania nawet w trudnych sytuacjach;
Do jakich toposów i motywów mitologicznych odwołuje się Kochanowski w Pieśni XXIV (”Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony…”? Wstęp Przypomnij znaczenie słowa „topos” – jest to tzw. Motyw wędrujący, czyli motyw zaczerpnięty najczęściej z Biblii lub mitów greckich, który przewija się w literaturze i sztuce różnych epok i jest tam obecny w rozmaitych wariantach. Rozwinięcie – wskazówki interpretacyjne Najważniejsze są oczywiście dwa toposy horacjańskie, pieśń Kochanowskiego jest bowiem swoistą parafrazą
Cechy twórczości Kochanowskiego Sformułowania tematów: • Jan Kochanowski – człowiek i poeta – jako bohater własnej twórczości. • Fraszki i pieśni jako manifest humanizmu. • Renesansowa filozofia życia Jana a Czarnolasu. • Rola Kochanowskiego w rozwoju literatury polskiej. • Treny wyrazem kryzysu światopoglądowego poety. Treści podstawowe: Orientacja w twórczości pierwszego wieszcza, zwanego „ojcem literatury polskiej”. Fraszki: O żywocie ludzkim Na lipę Ku muzom Do gór i lasów filozoficzne refleksje: człowiek
Świat dworski i świat ziemiański w literaturze renesansu polskiego. Dość szczupły temat. W całej literaturze staropolskiej, a nawet z wiekiem XIX – to co innego. Dwór – to dwór, zawsze zerkał okiem na zagranicę, przejmował obce mody, był sceną wielkiej polityki. Jeśli zaś chodzi o ziemiaństwo – to bardzo ważna w polskiej kulturze strefa. Wytworzyła pewne dominujące pojęcia, schematy, a nawet mity. Dworek polski, sarmatyzm, pojęcie swojskiej polskości, narodowości, ba – nawet religijności – wszystko to rodem ze
Sporządź listę powinności i wartości, o których wspomina Rej we fragmencie Żywota człowieka poczciwego. Powinności, których powinien trzymać się „człowiek poczciwy” można podzielić na kilka grup: obowiązki wobec Boga n trzeba żyć pobożnie i skromnie, n trzeba się uczyć na chwałę Bogu; obowiązki wobec ojczyzny n człowiek musi być zawsze gotowy do walki dla ojczyzny, powinien mieć przygotowaną zbroję, posiadać konia, wiernego, przyzwoitego, uczciwego giermka; obowiązki wobec siebie należy zawsze postępować
Jakie zasady wyznaje i jakie wartości ceni postać mówiąca we fraszce Jana Kochanowskiego Na dom w Czarnolesie? Na dom w Czarnolesie Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje; Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje! Inszy niechaj pałace marmorowe mają I szczerym złotogłowem ściany obijają, Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gnieździe ojczystym, A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym, Pożywieniem ućciwym, ludzką życzliwością, Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą starością. Postać mówiąca w wierszu prosi Boga o opiekę
Określ podmiot liryczny w wierszu Jana Kochanowskiego Na lipę. Na lipę Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie! Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie, Choć się najwysszej wzbije, a proste promienie Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie. Tu zawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają, Tu słowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekają. Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły Biorą miód, który potem szlachci pańskie stoły. A ja swym cichym szeptem sprawić umiem
Romeo i Julia jako arcydzieło Szekspir powołał do życia jedną z najbardziej znanych w światowej literaturze parę kochanków – Romea i Julię. Opowiedziana przez niego historia zyskała taką popularność, że sam tytuł dramatu od wieków funkcjonuje jak swoiste hasło wywoławcze etosu miłości wielkiej i – mimo wzajemności – nieszczęśliwej, niedozwolonej. Rękę niespełna czternastoletniej Julii Capuleti przyrzeczono arystokracie Parysowi, ale zanim nastąpią zaślubiny, los chce, żeby na balu dziewczyna poznała Romea. Wszyscy znamy dalszy ciąg
Hamlet jako arcydzieło Czołową pozycję na liście arcydzieł literatury renesansu zajmują dzieła twórcy teatru elżbietańskiego – Williama Szekspira. Nikt poza nim nie potrafił tak doskonale oddawać meandrów ludzkiej psychiki i zawiłości wstrząsających nami uczuć! Niemal każda z jego sztuk zasługuje na miano arcydzieła, ale dwie wyróżniają się szczególnie, gdyż przynoszą wizerunki bohaterów i sytuacji, które w naszej kulturze urosły do rangi symbolu. To Hamlet oraz Romeo i Julia. Pierwsza przyciąga uwagę
Tradycje pogańskie czy chrześcijańskie w cyklu Jana Kochanowskiego „Pieśń świętojańska o Sobótce”? Dlaczego chcemy szukać tradycji pogańskich w utworze, którego tytuł zawiera imię bohatera chrześcijańskiego? Przecież Jan Chrzciciel to święty uznany przez Kościół katolicki. To prawda, ale obrzęd zwany sobótką lub kupałą należy z całą pewnością do tradycji pogańskiej. Obchodziły go prastare, przedchrześcijańskie plemiona słowiańskie w noc tzw. letniego przesilenia, czyli z 23 na 24 czerwca (gdy Słońce wchodzi w znak Raka). Tej właśnie nocy
Obraz Boga w liryce Jana Kochanowskiego. Wstęp Obraz Boga w liryce mistrza z Czarnolasu nie jest jednolity ani niezmienny. Przypatrzmy się, jak zmieniał się ten wizerunek na przykładzie wybranych utworów: „Hymnu” („Czego chcesz od nas, Panie…”), „Trenów” i fraszki „Człowiek Boże igrzysko”. Rozwinięcie W Hymnie („Czego chcesz od nas, Panie…”) Bóg został ukazany jako wspaniały dobroczyńca człowieka, jego opiekun i dawca wszelkich łask. Hojne dary, za które człowiek winien jest wdzięczność Bogu, to wspaniały,
Problematyka patriotyczna w utworach Jana Kochanowskiego. We wstępie zaznacz wagę tematu w twórczości Jana Kochanowskiego. Ojczyzna, patriotyzm, sprawy kraju zajmowały w twórczości Jana Kochanowskiego bardzo ważne miejsce. Temat ten obecny jest nawet we fraszkach. W rozwinięciu przytocz dowody We fraszce Na sokalskie mogiły poeta wyraża pogląd, iż najbardziej szczytna i mężna to śmierć za ojczyznę. Wśród pieśni patriotycznych najbardziej znana jest Pieśń V (O spustoszeniu Podola) nawiązująca do najazdu Tatarów na Podole. Adresatem
Twoje przemyślenia na temat ludzkich namiętności i żądzy władzy na podstawie dramatu Williama Szekspira pt. Makbet. MACBETH (…) Niczym król, jeśli król nie jest bezpieczny. Lęk przed Banquiem Głęboko utkwił we mnie, a królewskość Jego natury winna ów lęk budzić. Pełen odwagi jest, a przy niezłomnym Usposobieniu posiada też mądrość, (…) Prócz niego żaden z ludzi mnie nie trwoży. Mój geniusz jest nim przytłoczony. Mówią, Że geniusz Marka Antoniusza cierpiał
