MOTYWY LITERACKIE
Wszechpotężna siła wymykająca się ludzkiej kontroli Miłość jest ogromną potęgą. Nie darmo w Biblii pojawia się porównanie: „mocarna jako śmierć” – uczucie może zapanować nad ludzkim życiem, podporządkować je sobie, uczynić człowieka szczęśliwym lub przeciwnie – zniszczyć, doprowadzić do zguby. Siłę miłości zilustruj Dziejami Tristana i Izoldy. Mówiąc o napoju miłosnym, zastanów się, czy nie jest to metaforycznie przedstawiony fatalizm miłości: może w życiu jest tak, że pewni ludzie muszą się pokochać niezależnie
Sława niejedno ma imię. Czym innym jest w wypadku artysty, czym innym bohatera wojennego. Czasem się na nią pracuje przez całe życie, niekiedy wystarcza dla jej zdobycia jedna chwila. Bywa też, że przychodzi zupełnie przypadkiem… Co to właściwie znaczy być sławnym? Wydaje się, że najprostsza definicja tego pojęcia to: być powszechnie znanym, popularnym. Przykłady literackie dowodzą jednak, że to definicja za szeroka, która nic w zasadzie nie mówi, potrzebne są definicje
Temat: W co wierzyli bohaterowie literatury? Zaprezentuj utwory, w których nadzieja okazała się motywem działania i sensem życia postaci. Określenie problemu: Dążenie do kariery, osiągnięcia sukcesu jest często tematem literatury i dotyczy głównych postaci utworów. Jest zagadnieniem dyskusyjnym – czasami jako motor działania skłania do czynów nieetycznych. Nie każdy jednak karierowicz jest postacią negatywną i nie każdy przypadek zdobycia kariery wiąże się z krzywdą innych. Omówienie problemu: Nadzieja jest motorem
Temat: Przedstaw polskie utwory, które, twoim zdaniem, zasługują na miano arcydzieła. Umotywuj swój wybór. Ramowy plan wypowiedzi Określenie problemu – teza. Arcydzieła literatury polskiej jako utwory, które powinny być znane nie tylko Polakom. Kolejność prezentowanych argumentów Kryteria wyboru arcydzieł Treny Kochanowskiego jako wyjątkowy zapis kryzysu światopoglądowego Pan Tadeusz jako dzieło na miarę Homera Szewcy jako odkrycie zasady rządzącej światem Ferdydurke jako obnażenie istoty człowieczeństwa i społeczeństwa Poezja Szymborskiej jako ironiczny
Temat: Jak literatura przedstawia człowieka dążącego do osiągnięcia kariery? Przedstaw na wybranych przykładach. Literatura: • Honoriusz Balzak – Ojciec Goriot • Stendhal – Czerwone i czarne • Bolesław Prus – Lalka • Tadeusz Dołęga-Mostowicz – Kariera Nikodema Dyzmy Określenie problemu: Dążenie do kariery, osiągnięcia sukcesu jest często tematem literatury i dotyczy głównych bohaterów literackich. Jest zagadnieniem dyskusyjnym – czasami jako motor działania skłania do czynów nieetycznych. Nie każdy jednak karierowicz jest
Temat: Zaprezentuj walory twórczości polskich laureatów Nagrody Nobla. Ramowy plan wypowiedzi Określenie problemu – teza Twórczość polskich noblistów odznacza się wyjątkowymi walorami, zgodnymi z ideą Nagrody Nobla: służenia ludzkości ideą natchnioną i szczerą. Zaprezentuję te walory. Kolejność prezentowanych argumentów Henryk Sienkiewicz – uzasadnienie komisji, cechy dzieła, walory pisarstwa Sienkiewicza. Władysław Stanisław Reymont – cechy dzieła, najważniejsze problemy, które porusza. Czesław Miłosz – uzasadnienie komisji, cechy twórczości poetyckiej i prozatorskiej Miłosza.
Temat: Artystyczne ujęcia macierzyństwa w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie na podstawie wybranych epok. Ramowy plan wypowiedzi Określenie problemu Rola matki we wszystkich kulturach, wiekach i dziedzinach sztuki. Dwa ujęcia tematu, które można określić umownie jako tradycyjne i feministyczne. Kolejność prezentowanych argumentów Tajemnica macierzyństwa (Młoda Polska i współczesność) Matka Ziemia (starożytność, wierzenia ludowe) Matka cierpiąca (romantyzm, pozytywizm) matka Polka (od średniowiecza po współczesność) Dzieciobójczyni (Młoda Polska) Wnioski Wbrew pozorom postać
Temat: Różne obrazy domu w tekstach kultury. Opracuj zagadnienie na podstawie wybranej literatury i filmu. Ramowy plan wypowiedzi Określenie problemu Dom i rodzina to od wieków jedne z najważniejszych wartości dla człowieka. Czy znajduje to swoje odzwierciedlenie w literaturze i filmie? Kolejność prezentowanych argumentów Definicja domu i rodziny. Dom jako wartość, miejsce ciepłe i bezpieczne na przykładzie utworów Jana Kochanowskiego, Małgorzaty Musierowicz, Pana Tadeusza Adama Mickiewicza i Odysei Homera. Dom daleki
Temat: Obrazy dzieciństwa w wybranych tekstach kultury. Określenie problemu Dzieciństwo to szczególny okres w życiu każdego człowieka, który kształtuje jego osobowość. Kolejność prezentowanych argumentów Wspaniałe dzieciństwo. Dziecko skrzywdzone. Zepsute dziecko. Wnioski Dziecko zawsze interesowało literaturę, malarstwo i inne dziedziny sztuki. Bohater dziecięcy zajmuje w literaturze coraz więcej miejsca. Ujmij w prezentacji Wspaniałe dzieciństwo Typowych szczęśliwych dzieci jest w literaturze znacznie mniej niż tych pokrzywdzonych. Właśnie dlatego warto zwrócić na nie uwagę. Duchy
Motyw ojca w literaturze. Omów na podstawie dzieł polskich i obcych. Określenie problemu Problem ojcostwa, zwłaszcza w społeczeństwie patriarchalnym, jest bardzo złożony. Autorzy prezentowanych lektur zwrócili uwagę na różne aspekty ojcostwa: rozpacz ojca po stracie dzieci, jego poświęcenie dla dzieci i ślepą nieraz miłość oraz na jego tragizm. Możemy także mówić o ojcach – tyranach i despotach, autorytetach i czułych opiekunach oraz o postaci ojca ukazanej groteskowo. Kolejność prezentowanych argumentów Rozpacz ojca
Temat: Przedstaw i porównaj różne ujęcia motywu młodości w literaturze polskiej. Ramowy plan wypowiedzi: Określenie problemu – teza: Młodość od stuleci inspiruje, zachęca do refleksji o naturze ludzkiej. Twórcy różnie ujmują ten motyw. Kolejność ujęcia treści: Model romantyczny – ranga zagadnienia w epoce, apoteoza – na przykładzie ody do młodości. Nawiązanie do sporu klasyków z romantykami. Ujęcie gombrowiczowskie – młodość jako forma, model parodystyczny, ale też nowatorskie ujęcie tematu dojrzewania
Dlaczego to ważny w literaturze problem? Dotyczy wszystkich ludzi (nawet tych, którzy pracy unikają, bo i to jakaś postawa wobec niej) wszystkich czasów. Stosunek do pracy jest nierzadko kryterium wartościowania bohaterów. Jak mówi Biblia, świat powstał dzięki pracy Boga – trwała ona sześć dni, siódmego dnia Stwórca odpoczął. Ale sam człowiek nie został stworzony do ciężkiej pracy – zajmowałby się pewnie jedynie przyjemnymi czynnościami, żył w zgodzie z naturą (wizja
Dom, rodzina – dlaczego to ważny w literaturze motyw? Rodzinny dom – bez wątpienia jedna z najważniejszych wartości w ludzkim życiu. Z czym się kojarzy? Nie tylko z miejscem stałego zamieszkania i najbliższą rodziną. To przestrzeń odgrodzona od chaosu świata. Łączymy go z porządkiem, poczuciem bezpieczeństwa, schronieniem. To własne miejsce na ziemi. Niekoniecznie musi być bogaty – ważniejsze są miłość, ciepło, możliwość samorealizacji. O znaczeniu domu i rodziny wiele też mówią metaforyczne zastosowania tych słów. Domem bywa nazywana
Dlaczego to ważny temat w literaturze ? Errare humanum est. Błądzić – rzecz ludzka. Ten motyw pojawia się w literaturze od czasów najdawniejszych. Pierwszy ludzki błąd? Pewnie już w raju, kiedy Ewa zerwała zakazany owoc. Życie ludzkie często bywa porównywane do labiryntu – trzeba wybierać drogi, wartości, postawy. Każdy wybór niesie ze sobą prawdopodobieństwo pomyłki. Można pójść nie tą ścieżką czy poświęcić życie nie tej wartości. Błąd to także naruszenie
Człowiek Antyk To w antyku rodzi się humanizm. To starożytni filozofowie spędzają lata na poszukiwaniu recepty na szczęście. Artyści rzeźbią piękne ludzkie ciała, poeci wielbią to, co w człowieku szlachetne i cenne: mądrość, odwagę, męstwo, sprawiedliwość. Ludzie są niemal równi bogom (a bogowie podobni do ludzi), wszak w Homerowych epokach panuje zasada „bogowie jak ludzie – ludzie jak bogowie”. W Biblii – dziele starożytnym i sakralnym – są co najmniej
Miłość jako motyw w utworach literackich to temat rzeka. Pojawia się w kulturze wysokiej – to znaczy u Szekspira, Woltera, Mickiewicza, w dziełach uznanych, o wysokich walorach literackich, takich, których autorów można nazwać artystami. W literaturze niskiej – w sentymentalnych romansidłach wywołujących łzy mało wybrednych czytelników, w seryjnych książkach z serduszkami, kopiujących Trędowatą Mniszkówny itp. też występuje. W jakich ujęciach może występować pojęcie – miłość? Z obserwacji tematów wynika, że wymagane są: Prezentacje – czyli przywołaj, przedstaw słynne,
Motyw snu w sztuce i literaturze Sen to wdzięczny motyw realistycznych obrazów. Przedstawiano często na obrazach śpiące kobiety, śpiące dzieci, niemowlęta śniące przy piersi matki. Wystarczy przywołać choćby Śpiącego Stasia – obraz Wyspiańskiego. Sen kojarzy się z odpoczynkiem, spokojem, pięknem, ale czy tylko? Zastanówmy się jeszcze raz, głębiej, nad motywem snu. W niektórych sytuacjach sen kojarzy się z koszmarem, niepokojem, a nawet śmiercią. W malarstwie i sztuce przedstawiano często sen jako młodzieńca ze skrzydłami, którymi otula śpiących
Każda epoka poruszała temat wsi polskiej. I wcale nie tak samo. Trzeba uświadomić sobie przynajmniej trzy rodzaje ujęć życia wiejskiego, aby móc porównać i opisać te literackie obrazy. Pierwszy – to ujęcie sielankowe To tu wpisuje się wieszcz Jan Kochanowski z Pieśnią świętojańską o Sobótce, sentymentaliści z Karpińskim na czele, sielanki typowe Szymonowicza, a nawet Mickiewicz z Soplicowem oraz Orzeszkowa z Bohatyrowiczami. Tam, gdzie wioska mlekiem i miodem płynie i jest
Szczęście i Arkadia Temat to wdzięczny, lecz ambitny – wymaga nie tylko zainteresowań literackich, lecz także filozoficznych… Były już tematy: „Arkadia domu rodzinnego”, „Arkadia dzieciństwa”, „Obcowanie z naturą – prawdziwe szczęście człowieka”, „Literackie wizje szczęścia, ukształtowane w różnych epokach a Twoja koncepcja Arkadii – rozważ w świetle wybranych utworów”. Trzymając się ściśle ostatniego tematu, należy wystrzegać się rozgadania o wizjach szczęścia innych niż literackie: filmy, sztuka, muzyka znajdują się tu
Zawsze budziła grozę, ale fascynowała zarazem. Może właśnie dlatego inspirowała tak wielu artystów pisarzy i filozofów. Z pasją malował ją Eugene Delacroix. Jego obraz Wolność wiodąca lud na barykady należy od dawna do klasyki malarstwa romantycznego. Równie znany jest relief autorstwa Francois Rude’a Marsylianka zdobiący paryski Łuk Triumfalny. Pamiętajmy również, że narodowy hymn Francji jest chyba najbardziej znaną pieśnią rewolucyjną. Napisał ją i skomponował w 1792 roku Ronget de Lisle
