Dzieje ustroju
Te ważne informacje o polskich władcach z pewnością przydadzą się do powtórek przed testem humanistycznym! Przeczytaj uważnie fragment Testament regulował sprawę następstwa tronu, postanawiając, że księciem zwierzchnim (seniorem) będzie zawsze najstarszy przedstawiciel dynastii piastowskiej. Zapewniał panującemu przeważający wpływ na politykę wewnętrzną i zagraniczną, oddając mu we władanie niepodzielną dzielnicę senioralną wraz ze stołecznym Krakowem. Próbował zaspokoić tendencje odśrodkowe, przyznając synom księcia dziedziczne dzielnice pokrywające się na ogół z dawnymi terytoriami plemiennymi. Henryk
Przeczytaj uważnie fragment Chcąc wzmocnić swoją pozycję wśród możnych, Bolesław wykorzystał kolejny etap walk wewnętrznych w Niemczech po śmierci Henryka II i w 1025 r. rozkazał biskupom dokonać w Gnieźnie swej koronacji. Koronacja była symbolem awansu władcy polskiego na wyższy stopień hierarchii feudalnej w Europie, a zarazem w założeniu miała przynieść umocnienie władzy centralnej. Henryk Samsonowicz, Historia Polski do roku 1795, WSiP, Warszawa 1985, s. 25 Teraz odpowiedz na pytanie W przytoczonym fragmencie jest mowa o koronacji królewskiej…
Czym był feudalizm? Feudalizm był systemem społeczno-gospodarczym, który rozwinął się na terenie średniowiecznej Europy. Polegał na związaniu wszystkich członków społeczeństwa układami wzajemnych zależności, czyli powstaniem tzw. drabiny feudalnej. Najazdy i wojny czasów średniowiecza Średniowiecze to w dziejach świata czasy bardzo niespokojne. W całej tej epoce toczyły się liczne wojny – nie tylko między państwami, ale także domowe, wszczynane przez możne rody. Obowiązek krwawej zemsty ciążącej na rodzie w wypadku śmierci któregoś z jego członków
Sprawowanie władzy Co to znaczy sprawować władzę? Sprawować władzę to znaczy mieć takie środki i uprawnienia, które powodują, że ludzie jej poddani zmuszeni są ją respektować, czyli postępować tak, jak tego oczekuje rządzący. Władza musi także dysponować siłą, która zapewni kontrolę wykonywania jej poleceń. Bez spełnienia tego warunku nie może być mowy o rzeczywistym sprawowaniu władzy. O władcach… O władcach sądzono, że są to osoby obdarzone szczególną łaską i opieką bogów. W starożytnym Egipcie
Okres zamętu, niepokoju i najazdów na Europę we wczesnym średniowieczu, dokonywanych przez różne, głównie koczownicze, ludy (Hunów, Awarów, Węgrów, Arabów i Wikingów, choć ci ostatni koczownikami w sensie dosłownym nie byli), zrodził potrzebę zbudowania nowych, stabilnych więzi społecznych i prawnych. Na tym właśnie tle wyrósł feudalizm i w miarę dojrzałą formę osiągnął w państwie karolińskim (VIII-IX w.). Podstawową cechą ustroju feudalnego był agraryzm, związek z ziemią i produkcją rolną. Grupę
Ramy ustrojowe nowej Polski wyłaniającej się na gruzach PRL, pojawiły się jeszcze w okresie agonii realnego socjalizmu. W wyniku rozmów i kompromisu „okrągłego stołu” w kwietniu 1989 r. sejm PRL dokonał nowelizacji ustawy zasadniczej reaktywując 2 izbę parlamentu – Senat jak i urząd prezydenta, wówczas w domyśle zarezerwowany dla członka PZPR. W grudniu 1989 r. tzw. parlament „kontraktowy” (wynik osiągniętego kompromisu) przeprowadził kolejną ważną nowelizację. Została wykreślona propagandowa preambuła z
W listopadowych dniach 1918 r., w pierwszych chwilach wolności, zostały określone tymczasowe zasady organizacji władzy, przez funkcjonujący od dwóch tygodni rząd Jędrzeja Moraczewskiego, powołanego na ten urząd przez Józefa Piłsudskiego. Na mocy dekretu z 22.11.1918 r. władzę najwyższą do momentu zwołania Sejmu Ustawodawczego miał sprawować Tymczasowy Naczelnik Państwa, którym był Józef Piłsudski. Powoływał on rząd wraz z jego szefem (premierem) i mógł ich również odwołać. Rząd opracowywał projekty dekretów, które
Na mocy konstytucji nadanej (oktrojowanej) przez Aleksandra I Królestwo Polskie było połączone z Rosją unią personalną (osobą władcy) i posiadało odrębny charakter państwowy z własną administracją, terytorium i armią, choć praktycznie jego suwerenność została ograniczona. Pojawiły się, choćby formalnie, szerokie gwarancje praw obywatelskich jak wolność osobista, nietykalność osoby i własności, swoboda druku i wyznania, które w następnych latach uległy poważnemu ograniczeniu (zwłaszcza wolność druku). W stosunku do konstytucji Księstwa Warszawskiego
Genezy sejmu badacze upatrują w instytucji staropolskiego, jeszcze piastowskiego wiecu bądź w sejmikach ziemskich i sejmikach prowincjonalnych, zwoływanych przez szlachtę w konkretnym regionie. Z czasem, w XV w. wykształcił się zwyczaj, że wybrani na sejmikach delegaci przyjeżdżali na ogólnopolskie zjazdy szlachty, zwane sejmami walnymi. Zasady funkcjonowania sejmu Od 1493 roku zwyczaj zwoływania sejmu stał się regułą. Odtąd sejm, zwany generalnym lub walnym, miał być zwoływany co najmniej raz na 2 lata, a jego obrady powinny trwać
Trzynaście angielskich kolonii w Ameryce Północnej zerwało się w latach 1775-83 do walki z wyzyskiem ze strony metropolii. Marginalizowane politycznie i gospodarczo kolonie powołały swoje przedstawicielstwo w postaci Kongresu Kontynentalnego, który 4.07.1776 ogłosił niepodległość w specjalnej „Deklaracji”, po wyczerpaniu możliwości politycznego kompromisu z Anglią. „Deklaracja Niepodległości” wyrosła z najlepszych dotychczasowych demokratycznych i oświeceniowych tradycji, niemało inspiracji czerpiąc z dorobku myśli politycznej przeciwnika, czyli Anglików. Po początkowych niepowodzeniach swoistym punktem zwrotnym
Rozdrobnienie feudalne na terenie Niemiec wystąpiło stosunkowo późno (XIII w.) i właściwie nie zostało przezwyciężone, a po okresie zamętu i wojen domowych, władza centralna wyszła poważnie osłabiona. Na czele państwa stał elekcyjny król (zasady elekcji określiła Złota Bulla w 1356), którego rzeczywista pozycja i władza uległy znacznej redukcji. Procesy zjednoczeniowe wystąpiły jedynie w XIV i XV w. na poszczególnych terytoriach Rzeszy (głównie dawnych państw szczepowych), ale nie w skali ogólnopaństwowej.
Główną sprężyną zjednoczenia Rusi i ośrodkiem tego procesu stało się Wielkie Księstwo Moskiewskie korzystające długi czas z mongolskiej protekcji dzięki kolaboracji z ciemiężcami. W 1480 r. zrzuciło ostatecznie tatarską zależność (Iwan III Srogi). Jednocześnie trwał proces dalszego jednoczenia ziem ruskich przez moskiewskich władców. Zostały przyłączone:republika pskowska (1510) i księstwo riazańskie (1521), a później dwa chanaty: kazański (1552) i astrachański (1556). Na tym tle doszło też do konfrontacji z Litwą. W
W drugiej połowie XVII w. Rosja weszła na drogę przeobrażeń, które doprowadziły tam do uformowania się nowożytnego, europejskiego absolutyzmu, jak również do wzrostu jej pozycji na arenie międzynarodowej. Punktem zwrotnym stały się reformy przeprowadzone przez wielką indywidualność – Piotra I, które wyrwały ten kraj z zacofania i zmniejszyły dystans do wysoko już rozwiniętej Europy Zachodniej. Poprzez opanowanie Inflant uaktywnieniu uległy kontakty gospodarcze z Zachodem. Car sprzyjał budowie i funkcjonowaniu manufaktur,
Państwa niemieckie – Rzesza Niemiecka Rzesza Niemiecka od czasu Wielkiego Bezkrólewia i walk dynastycznych o tron stała się faktyczną federacją czy, jak kto woli, konfederacją państw, co potwierdziła Złota Bulla cesarza Karola IV z 1356 r. Na jej mapie politycznej wśród obfitej mozaiki państw wyróżnić można było księstwa lub władztwa terytorialne o charakterze świeckim (np. Austria, Brandenburgia-Prusy, Bawaria, Palatynat Renu, Pomorze Zachodnie należały do większych), księstwa biskupie, następnie mniejsze terytoria
Anglia wraz z rewolucją i republiką (epizod lat 1640-1660) Po zakończeniu krwawej i wyczerpującej kraj wojny domowej (zwanej popularnie „wojna Dwóch Róż”) w 1485 r. przez Henryka VII, zapoczątkowującego rządy dynastii Tudorów, Anglia weszła na drogę burzliwych przemian społecznych i rozwoju ekonomicznego.Ród Tudorów doprowadził też do wzmocnienia autorytetu monarszego i wprowadził lokalną odmianę absolutyzmu niezależnie od funkcjonującego parlamentu. Utrwalił go Henryk VIII konkurujący z Hiszpanią i w rezultacie, po sporach
Formalnie rządy absolutne w tym kraju rozpoczęły się jeszcze za czasów Ludwika XI (1461-1483), oznaczając władzę monarchy nie podlegającą żadnej kontroli. Przechodziły one kilkakrotnie długie okresy kryzysu. Pierwszy nastąpił po rządach Karola VIII, Ludwika XII, Franciszka I i Henryka II. Umocnili oni na pewno swoją pozycję wewnątrz kraju jak i znaczenie Francji na arenie międzynarodowej, wplątali jednak państwo w niefortunne wojny włoskie. Faktyczny kryzys i załamanie monarszego autorytetu przyniosły krwawe
Niewątpliwie Polskę między XV a XVIII stuleciem wyróżniała na tle Europy wyjątkowa pozycja polityczna stanu szlacheckiego. Stosunkowo liczny u nas (ok. 10% populacji) – był wewnętrznie niejednolity. Na szczycie znajdowała się zamożna i wpływowa magnateria, posiadająca nawet prywatne siły zbrojne, w centrum szlachta średnia (specjaliści dzielą ją na wielowioskową, jednowioskową i kollokacyjną, czyli właścicieli części wsi), a na samym końcu szlachta zagrodowa i tzw. gołota (nieposesjonaci). Rzeczpospolita szlachecka w dziejach
Ustrój polityczny Rzymu Król U zarania dziejów w Rzymie panowała monarchia. Królowie posiadający wielką władzę wybierani byli drogą elekcji, spośród członków arystokratycznych rodów. Senat Król wybierał radę starszych zwaną senatem, w którym zasiadali patrycjusze – przedstawiciele najznamienitszych rodów. Był to organ doradczy, wyrażający wolę arystokracji. Senatorowie spośród siebie wybierali interrexa, który tymczasowo zastępował króla do czasu wyboru nowego. Republika Początki republiki datuje się na 509 r. p.n.e. Formalnie najwyższa władza
Grecy nigdy nie utworzyli jednego, wspólnego państwa. Życie zorganizowane było w polis – niezależnych miastach-państwach. Były one odrębnymi wspólnotami samorządnych gmin. Ateny początkowo również miały ustrój monarchiczny, ale koło IX wieku p.n.e. zapanował tu ustrój oligarchiczny i władza znalazła się w rękach wielkich właścicieli ziemskich (zwanych eupatrydami). Oni też pełnili najwyższe urzędy w państwie. Oto struktura władzy: Areopag – Rada Starszych Władza ustawodawcza należała do kolegialnego zespołu złożonego z byłych
Druga połowa XIII w. to okres największego rozbicia dzielnicowego Polski. Nastąpiło osłabienie władzy coraz liczniejszych, drobnych książąt dzielnicowych. Dochodziło do licznych wojen między nimi. Rosnący w siłę możnowładcy coraz częściej buntowali się przeciw władcom. W kraju szerzyła się anarchia. Było to powodem do wzrostu tendencji zjednoczeniowych i mocniejszej centralizacji władzy. Jej zwolennikami były warstwy związane z gospodarką towarowo-pieniężną – rozbicie dzielnicowe hamowało rozwój życia gospodarczego, handlu i miast. Tendencje zjednoczeniowe
