Współczesność (lekcje)
Sienkiewicz nie mógł swojego przemówienia wygłosić po polsku, mówił więc po francusku, choć tekst przygotował po łacinie. Reymont konkurował o Nobla z Żeromskim, Miłosza irytowały opinie, że jego Nobel jest polityczny, a Szymborska ze zdenerwowania ukłoniła się niezgodnie z ceremoniałem. Nie ma chyba na świecie uczonego lub twórcy, który nie marzyłby o tym najbardziej prestiżowym wyróżnieniu na świecie. Zawdzięczamy je szwedzkiemu chemikowi, autorowi ponad 350 patentów, który nazywał się Alfred Bernhard Nobel. Wynalazł między
Groza wojennych lat wywarła ogromny wpływ na psychikę ówczesnych ludzi. Wielu z nich walczyło nie tylko z karabinem w ręku, ale i piórem. Uczucia, jakie im wtedy towarzyszyły, utrwalili w literaturze, poszukując w ten sposób ukojenia. Jeno odmień czas kaleki, zakryj groby płaszczem rzeki, zetrzyj z włosów pył bitewny, tych lat gniewnych czarny pył. K. K. Baczyński Walki podczas II wojny światowej toczyły się na wielu frontach. Kraje zaatakowane przez
Jaki był wiek XX? Trudno ocenić go jednoznacznie. Obfitował w postęp nauki i wynalazki, które można zwać cudami techniki. Zajaśniał aktami bohaterstwa i wielkimi dziełami sztuki. Z drugiej strony właśnie w XX wieku miały miejsce dwie wielkie wojny światowe, zbrodnie totalitaryzmu, okrucieństwo masowego ludobójstwa, pieców krematoryjnych i sowieckich obozów pracy. To nie do pomyślenia, że ludzie XX wieku zhańbili się okrucieństwem i mordowaniem w imię wyższości rasy, faszyzmu lub stalinizmu. Wiek XX nazywa się wiekiem wojen światowych, masowej
Ekspres powtórkowy ANTYK Czasy najdawniejsze – ale podstawa wielu późniejszych terminów, odwołań, lektur. Zatem – nie pomijasz. Baza podstawowa: Na początku naszej literatury był Homer. Napisał Iliadę i Odyseję – eposy, które są od stuleci lekturami obowiązkowymi. Bohaterowie, o których pamiętasz: Achilles, Hektor, Odyseusz. To nieco odmienne typy rycerza antycznego. Ważnym kontekstem literackim antyku jest mitologia. Ważnym osiągnięciem kultury – teatr grecki i tragedia grecka. Przykład: Antygona Sofoklesa. Wartości wyznawane
Poezja współczesna Tadeusz Różewicz Cechy twórczości: piętno wojny – obsesja wspomnień i lęków, poczucie utraty wartości, upodobnienie poezji do prozy (ważna rola języka potocznego), prostota wypowiedzi, eliminacja interpunkcji. Szukaj w wierszach: tematu destrukcji psychiki człowieka, który przeżył wojnę, protestu przeciwko okrucieństwu, przemocy, obojętności ludzi, bohatera – człowieka rozbitego wewnętrznie, niepewnego, samotnego. Zbigniew Herbert Cechy twórczości: problematyka moralnej postawy człowieka jako główny temat, wykorzystanie mitów, dzieł sztuki, postaci i
Tematy współczesnej literatury Temat: II wojna światowa czasy wojny poezja Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, wiersze Tadeusza Gajcego i innych Kolumbów powstanie warszawskie Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego poezja powstańcza martyrologia Żydów Zofia Nałkowska, Medaliony Tadeusz Borowski, Opowiadania obozy koncentracyjne, sowieckie łagry Tadeusz Borowski, Opowiadania Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat Wojna zdominowała literaturę XX wieku Podejmowano tematy związane z II wojną zaraz po jej zakończeniu, i dużo później – np. Miron Białoszewski napisał Pamiętnik z powstania
Sprawdź swoją wiedzę z literatury współczesnej 1. Przeczytaj fragment wiersza Miłosza i powiedz, co daje pewność, że poeta pisze o XX wieku? Było to widowisko niepodobne, zaiste, Do wiekowego cyklu królewskich tragedii Drogom na betonowych słupach, miastom ze szkła i żeliwa, Lotniskom rozleglejszym niż plemienne państwa Nagle zabrakło zasady i rozpadły się a) widowisko, królewska tragedia, brak zasad b) nie można tego stwierdzić c) betonowe słupy, miasta ze szkła i żeliwa, lotniska d) lotniska i plemienne państwa, brak zasad Odp.
Poeci nobliści Czesław Miłosz w 1980 i Wisława Szymborska w 1996 Czesław Miłosz (1911-2004) Twórczość: Traktat moralny, Traktat poetycki Tomy: Światło dzienne, Gucio zaczarowany, Hymn o perle, Miasto bez imienia, Gdzie słońce wschodzi i kędy zapada Powieści: Dolina Issy, Zniewolony umysł, Ziemia Ulro. Cechy twórczości Katastrofizm (związek z Żagarami) we wczesnej twórczości. Motyw Litwy – krainy dzieciństwa powraca w jego literaturze. Piękno pejzażu. Motyw emigranta tęskniącego za ojczyzną. Poszukiwanie trwałych wartości etycznych w odwołaniu do kultury śródziemnomorskiej, sztuki
Współczesność – charakterystyka epoki Czym jest współczesność jako epoka? Można powiedzieć są to czasy od roku 1939. Ale mówimy tak z pełną świadomością zróżnicowania tych czasów: inne jest bowiem sześć lat II wojny światowej, potem okres powojenny – zimna wojna, podział świata na dwa różne obozy polityczne, inne są lata siedemdziesiąte, osiemdziesiąte, dziewięćdziesiąte. Patrząc na technikę – przepaść między wojennym radiem czy radiostacją a współczesną komórką – to przepaść między stuleciami. A jednak –
Mianem poetów podziemia, poetów apokalipsy spełnionej określa się ludzi młodych, urodzonych około roku 1920, którzy wkraczali w dojrzałość i tworzyli w czasie wojny i okupacji. Byli poetami czynu – wcielali w działanie i udowadniali w życiu prawdę głoszonych przez siebie słów, dlatego nazwano ich tyrteuszami. Ujrzeli świat zagłady – śmierć, upadek dawnego świata, rozpad wartości moralnych – dlatego nazwano ich pokoleniem apokalipsy spełnionej. Wojna określiła ich młodość, odebrała im dojrzałość,
Egzystencjalizm Nurt ten rozwinął się po wojnie, szczególnie we Francji, lecz początki myśli egzystencjalnej sięgają epoki międzywojennej. Natomiast jej źródła – jeszcze bardziej w głąb czasu, bo aż do poglądów siedemnastowiecznego Blaise’a Pascala. Pascal zwrócił uwagę na kruchość istoty ludzkiej, usytuowanej w ogromnym i tajemniczym wszechświecie, na tragizm wynikający stąd, że człowiek jest świadomy swojej nędzy – słabości i przemijalności. Podobny motyw podchwycił duński filozof XIX wieku – Søren Kierkegaard. Ludzie wieku XX –
Polska literatura współczesna II wojna światowa – 1939-1945 Lata wojny i okupacji trudno uznać za odrębną epokę literacką. To raczej „stan wyjątkowy” literatury, który wpłynie na jej późniejszy rozwój. Atmosfera nie sprzyja eksperymentom formalnym – dzieła tego okresu są raczej dokumentami, świadectwami, króluje w nich realizm. W literaturze powracają ideały poezji romantycznej, zaangażowanej. Dominujące tematy to okrucieństwo wojny, obozy koncentracyjne, kryzys człowieczeństwa i zanik wartości moralnych. Polska literatura czasu II wojny światowej rozwija się
Literatura czasów wojny Kilka lat – czy to oddzielna epoka? Na pewno szczególny czas, lata II wojny światowej – niepodobne ani do entuzjastycznego międzywojnia ani do późniejszych lat wieku XX. A jednak w tym czasie powstawała literatura – przede wszystkim poezja. Trzeba odróżnić ją od literatury dotyczącej wojny – ale powstałej później. Trudno powiedzieć, że to oddzielna epoka literacka. Niektórzy badacze dołączają ją do dwudziestolecia międzywojennego, inni – do tzw. literatury
Poezja powojenna Trzy nowe nurty w poezji współczesnej (po roku 1956) lingwistyczny (Miron Białoszewski, Tadeusz Karpowicz). turpistyczny (Stanisław Grochowiak), neoklasyczny klasycyzm współczesny (Jarosław Marek Rymkiewicz, Zbigniew Herbert) przełom lat 60. i 70. – tzw. Nowa Fala (Stanisław Barańczak, Ryszard Krynicki, Julian Kornhauser) Założenia poezji lingwistycznej Poezja lingwistyczna to silna orientacja w powojennej poezji. Nazwa jej pochodzi od słowa lingua (język). Jej założenie brzmi: poezja ma wypróbowywać i wykorzystywać językowe możliwości polszczyzny. Poezja „skonstruowana” z form mowy, z szablonów wypowiedzi,
