Frazeologia (Gramatyka)
Na czym polegają stałe związki frazeologiczne? Podaj typy takich związków wywodzących się z mitologii i Biblii. Stałe związki frazeologiczne (tzw. frazeologizmy) polegają na tym, że wchodzące w ich skład wyrazy są niewymienne, bo wyrażenie straci sens. Całość ma znaczenie przenośne. Frazeologizmy zadomowione w potocznym języku bardzo go ubarwiają i ożywiają. Prawdziwą ich kopalnię stanowi mitologia i Biblia. Frazeologizmy wywodzące się z mitologii to np.: „nić Ariadny” – nić przewodnia, wskazówka,
1. Napisz związki frazeologiczne o podanym znaczeniu. Skorzystaj z wymienionych wyrazów: oczy, gruda, kura, obłok, noga, kamień Iść bardzo wolno -………………………………………………………………………………………………………………………………. Fantazjować -……………………………………………………………………………………………………………………………………… Brzydko pisać – -…………………………………………………………………………………………………………………………………. Powiedzieć coś szczerze – -…………………………………………………………………………………………………………………… Coś się nie wiedzie – ……………………………………………………………………………………………………………………………. Zniknąć bez śladu – -……………………………………………………………………………………………………………………………. 2. Znajdź błędy w podanych związkach frazeologicznych i podaj ich prawidłową formę. Wyjaśnij ich znaczenie. 1. Szukać z latarką 2. Mieć duszę w plecaku 3. Wpaść z
Związki frazeologiczne To takie specjalne połączenia wyrazów, charakterystyczne dla danego języka. Takie połączenie stanowi całość znaczeniową. Jeśli ktoś powiedział, że grunt mu się pali pod nogami – wcale nie oznacza, że ktoś akurat trafił na pożar i na nim stoi! Wyrażenie to oznacza, że ktoś czuje się zagrożony, że czuje niebezpieczeństwo. W języku polskim jest mnóstwo takich połączeń wyrazów. Często pewnie słyszycie, że ktoś jest nudny jak flaki z olejem albo że
Klasyfikacja Ze względu na budowę frazeologizmy dzielimy na: WYRAŻENIA – To stałe połączenia wyrazowe, których punktem centralnym jest rzeczownik. ZWROTY – To ustalone połączenia wyrazowe, których ośrodkiem jest czasownik. FRAZY – To związki, mające postać zdania (lub równoważnika). Do fraz należą przysłowia i sentencje. Idiom – związek frazeologiczny charakterystyczny dla danej kultury, nieprzetłumaczalny dosłownie. Sprawia więc szczególnie dużo kłopotów cudzoziemcom, którzy nie mogą zrozumieć, o co w nim chodzi, np. konia
Co to jest frazeologia? Pojęcie możemy wyjaśniać następująco: Definicja 1 To nauka (dział językoznawstwa), zajmująca się analizą i opisem związków frazeologicznych – stałych i bliskich stabilizacji. Definicja 2 To zbiór frazeologizmów, występujących w danym języku. Mamy np. frazeologię polską, francuską, angielską. Podręczniki przytaczają jeszcze inne określenia, ale nasza analiza wymaga zapamiętania powyższych definicji. Czym jest frazeologizm? To trwałe połączenie dwóch lub kilku wyrazów, które mają najczęściej przenośne znaczenie. Dodajmy, że frazeologizmy różnią się
Biblijne związki frazeologiczne Stary Testament Jabłko Adama Legenda głosi, że gdy Adam dał się namówić na spróbowanie zakazanego owocu, kawałek jabłka utkwił mu w gardle. Do dziś nazwa ta funkcjonuje w medycynie – oznacza chrząstkę w krtani – wyraźnie widoczną u szczupłych mężczyzn. Salomonowy wyrok Wyrok, rozwiązanie bardzo roztropne. Salomon – król izraelski – słynął z mądrości, wydał wiele rozumnych wyroków. Między innymi ten w sprawie dziecka i dwóch matek. Obie przyznały się do dziecka, więc król zaproponował przecięcie go
Jak powstają błędy frazeologiczne? Oto najczęstsze mechanizmy powstawania błędów frazeologicznych: Naruszona została łączliwość związku frazeologicznego, jakiś człon został wymieniony, dodany lub zredukowany: Wypiłem jednym duszkiem. Poprawnie: wypiłem duszkiem, co oznacza „szybko, bez przerwy”. Utopiłby ją w przysłowiowej łyżce wody. Wystarczy: w łyżce wody, przysłowiowy to, jak nazwa wskazuje, znany z przysłowia. Jacek Soplica był w gorącej wodzie wykąpany. Poprawnie: w gorącej wodzie kąpany. Nieznajomość znaczenia związku frazeologicznego prowadzi do używania go w niewłaściwym kontekście: Różnorodność towarów
Związki frazeologiczne Pojęcie związku frazeologicznego Mimo że frazeologia stała się samodzielną nauką, nie powinno się zapominać o jej związkach z leksykologią, z której się wywodzi i którą dopełnia. Przypomnijmy, że leksykologia bada wyrazy, opisuje je jako jednostki, które składają się na ogół słów występujących w danym języku. Natomiast przedmiotem zainteresowań frazeologii są – jak sama nazwa wskazuje – frazeologizmy, nazywane również związkami frazeologicznymi. Związki – a więc konstrukcje wyrazowe, nie
Związki frazeologiczne możemy dzielić nie tylko ze względu na stopień ich łączliwości (podział na związki stałe, luźne i łączliwe), ale i ze względu na ich budowę gramatyczną. Ze względu na budowę gramatyczną wyróżniamy trzy grupy związków frazeologicznych: Wyrażenia. Są to związki, których członem podstawowym (nadrzędnym) jest najczęściej rzeczownik, a członem podrzędnym jego określenie przymiotnikowe lub rzeczownikowe. Przykłady: Biały mróz, wilczy głód, prawo pięści. Do wyrażeń zaliczamy również związki przymiotnika z
TEST z frazeologii 1. Napisz związki frazeologiczne o podanym znaczeniu. Skorzystaj z wymienionych wyrazów. Iść bardzo wolno. Fantazjować. Brzydko pisać. Powiedzieć coś szczerze. Ocknąć się z marzeń. Zniknąć bez śladu. a) oczy …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. b) gruda ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. c) kura ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. d) obłok …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. e) noga …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. f) kamień ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. Znajdź błędy w podanych związkach frazeologicznych i podaj ich prawidłową formę. Wyjaśnij ich znaczenie. A. Szukać igły w trawie. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… B.
Frazeologia – TEST 1. Poniższe frazeologizmy przyporządkuj odpowiednim źródłom (według ich pochodzenia). Np. nić Ariadny – mitologia a) jabłko niezgody, b) męki Tantala, c) mieć cały dom na głowie, d) syn marnotrawny, e) umywać ręce, f) patrzeć wilkiem, g) jaki pan, taki kram, h) walczyć z wiatrakami, i) egipskie ciemności, j) być albo nie być Biblia – ………………………………………………………………… mitologia – ……………………………………………………………. literatura – ……………………………………………………………. życie codzienne – ………………………………………………….. 2. Frazeologizmy
Pochodzenie frazeologizmów Frazeologizmy mogą pochodzić z: Biblii (tzw. biblizmy) – np. kainowe znamię, mitologii – np. syzyfowa praca, z historii – np. przekroczyć Rubikon, z literatury – np. czekać na Godota, z życia codziennego – np. wziąć się w garść. Frazeologizmy pochodzące z historii starożytnej Pyrrusowe zwycięstwo – to takie, które w rzeczywistości jest klęską, choć pozornie zwycięstwem. Kosztowało tyle, że chyba nie było warto. Pyrrus – król Epiru –
Błędy frazeologiczne Frazeologizmy mają stałą, określoną postać. Ich nieznajomość jest przyczyną błędów frazeologicznych. Do najczęściej popełnianych błędów należą: zamiana formy wyrazu, np. zamiast. zabłąkana owca – zbłąkana owca; podawać w wątpliwość – poddawać w wątpliwość (wątpić, kwestionować) Pamiętaj: piszemy przez jedno „d”. skrócenie, opuszczenie jednego wyrazu, np. zamiast: spuścić nos na kwintę – spuścić nos; rzucać kłody pod nogi – rzucać kłody; niepotrzebne dodanie jakiegoś wyrazu do frazeologizmu, np. zamiast: nabrać wody
Frazeologia Frazeologia jet to dział językoznawstwa zajmujący się badaniem charakterystycznych dla danego języka stałych związków wyrazowych, zwrotów oraz wyrażeń. Frazeologizm to utrwalone w języku połączenie dwóch lub więcej wyrazów o ściśle określonym znaczeniu przenośnym. Takie połączenie stanowi całość znaczeniową, to oznacza, że znaczenie frazeologizmu nie jest sumą znaczeń poszczególnych wyrazów), np. nabić kogoś w butelkę = oszukać, a nie włożyć jakąś osobę do butelki. Frazeologizmy dzielą się na: wyrażenia zwroty
