WYPRACOWANIA PRZEKROJOWE
Różne oblicza miłości. Przedstaw na wybranych przykładach literackich. To temat szeroki jak morze. O miłości pisało się i pisać się będzie nadal, bo miłość to najważniejsza rzecz w życiu – a obliczy miłości tyle, co zakochanych. Jednak ty musisz uściślić swoje wybory do znanych ci postaw literackich, a do tego przedstawić różne warianty tego uczucia – tak więc możliwości trochę się zawężają, jednak i tak będzie z czego wybierać. Zacznijmy
Motyw apokalipsy i jego literackie warianty. Dzieł takich w samej literaturze polskiej jest sporo – apokalipsa to jeden z ulubionych motywów literackich. Pasjonuje on pisarzy swą wizyjnością, ogromem zniszczenia, barwnością i plastycznością opisu. Do motywu apokalipsy sięgali twórcy wszystkich epok, jednak najbardziej umiłowali go sobie poeci barokowi i od tego możesz zacząć. Wizja walki z szatanem to jeden z przewodnich motywów tej epoki. Motyw ten występuj zarówno w poezji Mikołaja
Przedstaw problem utraty domu, utraty swojego miejsca, swojej przynależności. Odwołaj się do utworów literackich różnych epok. Komentarz: Temat rzeka, łatwo się w nim utopić. Bardzo wieloznaczny. Klucz do analizy to utrata domu, miejsca – rozumiana dosłownie albo metaforycznie. Opcją najbardziej wyczerpującą jest przemieszanie ujęcia dosłownego i metaforycznego. Słowo outsider będzie najczęściej używane. Strategie realizacji tematu: Możliwość I: Potraktuj brak domu dosłownie, wskaż konsekwencje. Zacznij od biblijnej eksmisji, nie ograniczając się jednak do
Historia literatury przyjmuje podział na okresy literackie wyliczone niżej. Pamiętać należy, że nie następowały nagle, jak „odcięte” nożyczkami, lecz nowe zjawiska nadchodziły płynnie, czasem trwały dwa nurty równolegle, czasem polski etap zaczynał się, gdy europejski kończył. Z datami granicznymi zawsze jest kłopot. Czy przyjąć za koniec epoki wydarzenie historycze, czy np. debiuty młodego pokolenia? A zatem w literaturze pewne kwestie przyjmuje się umownie. Średniowiecze – od upadku Cesarstwa Rzymskiego –
Najwięcej tej krytyki znajdziemy w literaturze doby staropolskiej. Począwszy od renesansu – światłe umysły dostrzegały i krytykowały wady szlachty. Później także romantycy i pozytywiści, Młoda Polska i dwudziestolecie międzywojenne – w każdym z reprezentatywnych dzieł zamieszczano obraz szlachty. Lecz bądźmy sprawiedliwi – inne stany, np. duchowieństwo także obrywało swoje cięgi. Najmniej miał do powiedzenia chłop, lecz i on w prozie Żeromskiego wypada nieszczególnie. Poza tym jeśli odczytamy wady szlachty, jakie
Wieś polska dostarczyła literaturze sporo materiału – nie było epoki, której poezja lub proza nie opiewałyby dworku sielskiego, krajobrazu wiejskiego albo losu, obyczajów czy mentalności chłopa. To z pochwały wsi wyrosła sielanka, powstał także w naszej świadomości mit o uspokojeniu, ciszy, odpoczynku, który niesie wieś. Pytania o utwory dotyczące wsi – wizje sielankowe i realistyczne – znalazły odpowiedzi przy kolejnych epokach. Zestawmy więc teraz konspekt tytułów o wiejskiej tematyce, ich
Kobiet-poetek było na przestrzeni dziejów mniej niż piszących mężczyzn. Oto te, które się zapisały w historii literatury: Maria Konopnicka (pozytywizm) – liryki, wiersze-obrazki. Poetka – piewczyni nędzy ludu, niedoli chłopskich dzieci, uczuć patriotycznych i liryków miłosnych. Przykłady: Contra spem spero, Jaś nie doczekał, Kubek Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (międzywojnie) – córka znamienitego malarza Wojciecha Kossaka, sama także zdobyła sławę. Pisała wiersze – miniatury, świetnie operując skrótem i metaforą. Przedmiotem opisu w jej
Wesele pojawia się dość często na kartach polskiej prozy. Dzieje się tak dlatego, że jest to święto radosne – uwieńczenie miłości, śmiało więc może być pretekstem do zaprezentowania optymistycznych spojrzeń w przyszłość, nadziei na zgodę narodową i na powodzenie planów. Bywa też wesele opisane dla prezentacji obyczajów związanych z tym świętem, bywa też tematem parodii lub ukazywania przemian dziejowych. Oto rejestr utworów, w których „wesele” odgrywa ważną rolę, jest tematem
Przygotuj wypowiedź ustną na temat: motyw tańca w literaturze polskiej. Uwzględnij także Popiół i diament. Jak zacząć wypowiedź? Sedno wypowiedzi: Adam Mickiewicz Pan Tadeusz – końcowa scena – polonez Polonez jest tańcem narodowym, wykonywanym według ustalonego porządku, rytuału. Porządek par wynika, jak to napisał Mickiewicz, z „wieku i urzędu”. Ważne jest jego przestrzeganie, dlatego często potrzebny jest „przewodnik” – w Panu Tadeuszu: Podkomorzy, strażnik etykiety, symbol odchodzącej tradycji – „ostatni, co tak poloneza wodzi”.
Modele świętości w kulturze europejskiej. Przedstaw konkretne przykłady tekstów kultury. Temat nie jest szczególnie trudny, ale wymaga pewnej orientacji w sprawach religii – dobrze byłoby na przykład wiedzieć, czym różni się osoba święta od błogosławionej. Najwięcej materiału literackiego i najwięcej wzorów życia w świętości znajdziesz w epoce średniowiecza. Ale okazuje się, że epoka nam bliska, wiek XX również obfituje w przykłady życia, które mogą stać się dla wielu wzorcem do naśladowania i które inni (Kościół) uznają za
Omów impresjonizm jako nurt w malarstwie i przedstaw jego wpływ na literaturę polską. Inne możliwe sformułowania tematu Obecność impresjonizmu w znanych Ci dziełach malarskich i literackich. Omów wybrane z nich. Impresjonistyczne przedstawienie świata – odwołaj się do przykładów w malarstwie i w literaturze polskiej. Strategia wstępu Definicja i źródłosłów terminu Impresjonizm jest to nurt w sztuce, głównie w malarstwie, ale pojęcie to dotyczy również literatury. Powstał około 1870 roku i trwał do początków wieku XX. Pojawił się we Francji, a jego
„Jesteśmy dziećmi epoki, epoka jest polityczna” – cytat z wiersza Wisławy Szymborskiej uczyń mottem swoich rozważań o uwikłaniu literatury i kultury w politykę na przestrzeni epok. Jest to typowy temat przekrojowy. Podejmując się jego realizacji, trzeba znać nie tylko przykłady literackie, ale także w niemałym stopniu konteksty kulturowe, a nawet historyczne. Ułatwia nam pracę sformułowanie „na przestrzeni epok” – które sugeruje, że najlepszym rozwiązaniem będzie trzymanie się chronologii. Temat wywołuje serię pytań
