Wiersz na egzaminie

Poetyka – najważniejsze pojęcia

A Aluzja literacka – nawiązanie w utworze literackim do innego dzieła, zjawiska lub motywu literackiego lub postaci, będące świadomym zamierzeniem autora. Anakolut – wypowiedź celowo niepoprawna, np. zdanie urwane lub zlepek kilku zdań zbudowanych czy zestawionych wbrew regułom logiki i składni. Anakreontyk – nazwa pochodzi od poety greckiego Anakreonta, krótki wiersz o radosnym nastroju, wysławiający urodę życia, miłości i biesiady. Animalizm – zespół cech przynależnych zwierzętom, zwierzęcość, także przenośnie: zmysłowość. Animizacja (ożywienie) – nadanie

Obrazy w wierszu

Nie chodzi o dzieła sztuki obecne w poezji. Lecz o obrazy, które poeci potrafią malować słowami. Jakie mogą być obrazy poetyckie? realistyczne, zwięzłe, ścisłe, schematyczne, uproszczone statyczne, jasne, rozpoznawalne, czytelne, chaotyczne,  przypadkowe, dosłowne, jednoznaczne lub fantastyczne, rozmazane, nieczytelne, rozmyte, plastyczne, obrazowe, malownicze, dynamiczne, tajemnicze, zagadkowe, działające na wyobraźnię, uporządkowane, symboliczne, wieloznaczne. Przykłady: 1. Poszedłem w lasy ogromne szukać buków czerwieni jeżyn dojrzałych dzięciołów małych rogów jelenich jagód prawdziwych wilg piskląt żywych mrowiska Jan Twardowski

Obraz poetycki

Obraz poetycki Co to takiego? To obraz, obrazek, scenka, świat stworzony w utworze i wyraźnie przedstawiony w danym fragmencie. Łatwo go rozpoznać, gdy jest to pejzaż, scena spotkania, opis chmur, opis malowidła. W wierszu może być kilka obrazów, na przykład: w I zwrotce – obraz gwałtownej burzy, a w II – uspokojenie i cisza po jej zakończeniu. Nie trzeba dodawać, że pierwszy będzie dynamiczny (pełen ruchu, zmian), a drugi statyczny (nieruchomy, niezmienny).   Statyczny czy dynamiczny? Statyczny obraz –

Czym może być wiersz?

Wiersz wierszowi nierówny. Nie tylko pod względem artystycznym. Może być zarówno wyznaniem, opisem, jak i dialogiem czy nawet opisem sytuacji! A mówimy po prostu: wiersz…   WIERSZ MOŻE BYĆ Dialogiem To po prostu zapis poetyckiej rozmowy: Dziewczyna: Czy pan ją widzi? Czy ona się śni? Czy też nadbiega – nagła jak z pagórka? Poeta: Ona wynika z brodawek ogórka… (Stanisław Grochowiak, Rozmowa o poezji) Opisem sytuacji, króciutką relacją. Wiersz upodabnia się do dramatu lub

Co jest ważne przy analizie i interpretacji wiersza?

Analiza utworu to zbadanie tekstu, opisanie struktury wiersza, elementów, z jakich jest zbudowany, ich układu i wzajemnych powiązań, innymi słowy rozłożenie utworu na czynniki pierwsze. Środki stylistyczne – zwróć uwagę na przymiotniki w stopniu najwyższym, zdrobnienia i neologizmy, sposób zapisu wyrazów, powtórzenia, wyrazy dźwiękonaśladowcze. Podmiot liryczny – w jaki sposób się wypowiada? (Czy jest widoczny? A może ukrywa się za światem przedstawionym?) Świat przedstawiony – jaką sytuację opisuje podmiot liryczny, kiedy i gdzie się ona rozgrywa? Podział

Poezja na egzaminie

Jakie pytania z poezji mogą pojawić się na egzaminie? Sprawdź, czy dałbyś sobie radę z poniższymi zadaniami. Na egzaminie mogą pojawić się pytania o: środki artystyczne lub/i ich funkcję, postać mówiącą w wierszu, bohatera utworu i jego uczucia, myśli, poglądy, rodzaj wypowiedzi lirycznej, nastrój wiersza, rymy i rytm wiersza, dosłowny i przenośny sens tytułu wiersza, przesłanie wiersza.   Do ulubionych (i najważniejszych) zadań egzaminacyjnych z poezji należą: Pytania o środki artystyczne lub/i ich funkcję. Tu na pierwszym miejscu

Czym się różni liryka maski od liryki roli?

Czym się różni liryka maski od liryki roli? Nie bój się przytoczyć w swojej wypowiedzi przykładów, czyli fragmentów kilku wierszy. Warunek: przed egzaminem musisz nauczyć się ich na pamięć. Ale przydać się mogą też w innych sytuacjach.   Od czego zacząć? Od charakterystyki podmiotu w liryce bezpośredniej. W utworze lirycznym zazwyczaj poszukujemy nadawcy wypowiedzi, czyli podmiotu lirycznego. Dość często automatycznie identyfikujemy postać mówiącą w wierszu z autorem. Ale… łatwo się pomylić. Jeśli podmiot liryczny w utworze

Analiza i interpretacja wiersza – instrukcja postępowania

Analiza i interpretacja Przystępujesz do analizy i interpretacji wiersza. Co trzeba zauważyć? Oto stałe elementy: tytuł, Autor wiersza – i kontekst historyczny utworu, Gatunek, Motyw główny, Podmiot liryczny, Budowa utworu, Środki stylistyczne, Kontekst kulturowy.   1. Tytuł Jaką wagę przykładać do tytułu wiersza? Interpretowanie wiersza zacznij właśnie od tytułu! Jest ważną częścią utworu – to jakby jego wizytówka. Czasami poeci z niego rezygnują, ale zdarza się to rzadko i samo w sobie też może być faktem

Elementy analizy i interpretacji wiersza

Elementy analizy i interpretacji wiersza Autor i kontekst historyczny To ważne dla zrozumienia utworu, że został napisany właśnie w danej sytuacji historycznej. Bywa, że pod wierszem poeci umieszczają miejsce i datę powstania. Gdy pod utworem widnieje data: Warszawa, sierpień 1944, można się domyślić, że ważny jest tu kontekst powstania warszawskiego. Tytuł Tytuły są bardzo różne, ale zawsze niosą ważne informacje: podpowiedzą gatunek (Pieśń o domu), wskażą adresata (Do Anny), nazwą główny motyw utworu (Szczęście)

Czym jest analiza i interpretacja wiersza?

Czym jest analiza wiersza? Jest to właściwie badanie i opis kompozycji utworu – elementów struktury, jaką przecież jest każdy wiersz. Jest to więc opis „formalny”: tu musimy odkryć zasady kompozycji, rozpoznać i omówić podmiot liryczny, wskazać zabiegi poetyckie, określić centralny motyw utworu, sytuację liryczną itd. W ten sposób obracamy się w sferze poetyki i niezbędne są nam podstawowe wiadomości z tego zakresu. Przecież koniecznie trzeba będzie rozpoznać metafory i epitety, operować odpowiednią terminologią i nie mylić podmiotu literackiego

Co jest ważne podczas analizy wiersza?

Co jest ważne podczas analizy wiersza? Na co zwrócić uwagę? Tytuł – może dać nam wskazówkę o temacie (np. Nienawiść), gatunku literackim (Oda do modođci, Psalm IV), czasem adresacie (Do polityka, Do młodych). Motto, dedykacja – występują rzadko, ale niosą ciekawe informacje. Wyznanie miłosne jest konkretniejsze, gdy dedykacja wskazuje adresatkę. Motto podpowiada temat. Kto mówi, do kogo mówi – bardzo istotna kwestia! Należy poddać analizie formy czasowników i zaimków. „Wpłynąłem na

Analiza utworu literackiego

Jak zabrać się do analizy utworu literackiego? Określić motyw centralny utworu Motyw centralny może być dobrym punktem wyjścia do analizy i interpretacji. Wiadomo bowiem, że utwór poetycki jest wypowiedzią w jakiejś sprawie inną niż wszystkie, inaczej zbudowaną, oryginalną. Spraw godnych poezji są miliony – wyjdźmy więc od tego, która z nich przypadła wam w udziale. Tytuł wiersza może, ale nie musi być wskazówką w ustaleniu motywu centralnego. Może się zdarzyć, że tematów będzie kilka, zwłaszcza

Jak pisać analizę i interpretację wiersza?

Na co zwrócić uwagę? Tytuł – może dać nam wskazówkę: o temacie (np. Nienawiść), o gatunku literackim (Oda do rozpaczy, Psalm IV), o adresacie (Do polityka, Do młodych). Motto, dedykacja – występują rzadko, ale niosą ciekawe informacje. Wyznanie miłosne jest konkretniejsze, gdy dedykacja wskazuje adresatkę. Motto podpowiada temat. Kto mówi, do kogo mówi – bardzo istotna kwestia! Należy poddać analizie formy czasowników i zaimków. „Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu” – to

Wskaż wyznaczniki, które decydują o tym, że dany utwór należy do liryki.

Wskaż wyznaczniki, które decydują o tym, że dany utwór należy do liryki. Popatrz na utwór i rozłóż go na czynniki pierwsze. Co jest tematem? Najczęściej będą to: opis przeżyć wewnętrznych, wyznania, subiektywny odbiór świata, opis krajobrazu. To głównie powinno Ci pomóc w odróżnieniu liryki od epiki, dla której charakterystyczna jest fabuła – czyli ciąg zdarzeń, akcja. W liryce o akcji nie ma mowy – tutaj dominuje opis. Chociaż… jest wyjątek! To

Czego chce podmiot liryczny?

Pytanie o charakter wypowiedzi podmiotu lirycznego słyszycie ciągle przy omawianiu wierszy. Istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że takie zadanie pojawi się także w teście egzaminacyjnym! Podmiot liryczny może: kierować prośbę, wyrażać różne uczucia (żal, smutek, miłość, tęsknotę), dziękować, apelować o coś, nakazywać coś, wzywać do czegoś, przepraszać za coś, wspominać kogoś lub coś, składać obietnice, przyrzeczenia, przysięgi, wyrażać życzenia, przypominać o czymś. Jakimi środkami posługuje się podmiot liryczny? Używa 1. os. lp., gdy mówi w swoim imieniu.

Podmiot liryczny

Kim jest podmiot liryczny? jest najważniejszym elementem konstrukcji wiersza, wcale nie musi być tożsamy z poetą, zawsze coś mówi – opowiada, opisuje, wyznaje, pyta, itd. To ten ktoś, kto mówi w wierszu. Głos mówiący, „ja” liryczne utworu, nadawca monologu lirycznego. Ważne! Nie pomylić go z autorem! Jeśli słowa utworu płyną z ust kozy – to koza jest podmiotem lirycznym. Jeśli swoje żale wylewa gruszka przed zanurzeniem w occie – to gruszka jest podmiotem lirycznym.

Podmiot liryczny wiersza

Częsty i niezbywalny element analizy wiersza to charakterystyka podmiotu lirycznego. Bez tego ani rusz. Najczęściej już na wstępie powinniœmy określić, kto jest nadawcą wypowiedzi (tak! – bo wiersz jest wypowiedzią, komunikatem). Osoba mówiąca w wierszu to nasz partner w dialogu. Nasze uczestnictwo w tej rozmowie to lektura tekstu oraz takie elementy, jak: stosunek do tego utworu („potworne, o co tu właściwie chodzi??”, „święte słowa”, „fajnie napisane” itd.), interpretacja czytanych słów, próba zrozumienia, powiązanie treści wiersza

Mierzymy… wiersz

Jakie miary stosuje się do poezji? Poezja i matematyka? A jednak. Choć matematyka na najniższym poziomie, bo trzeba tylko dodawać liczby. Najczęściej wystarczy umiejętność rachowania od dwóch do kilkunastu. Zobacz, co można policzyć choćby w takiej krótkiej fraszce: Na nabożną Jeśli nie grzeszysz, jako mi powiadasz, Czego się, miła, tak często spowiadasz? Wynik matematyczny                      Interpretacja wyniku 2 wersy                                               wiersz dwuwersowy, czyli tzw. dystych 11 sylab w każdym wersie               11-zgłoskowiec 1

Praca z wierszem na maturze – interpretacja i analiza

Interpretacja i analiza wiersza Pięć ważnych porad! Interpretuj i analizuj równolegle. Nie rozdzielaj tych czynności, bo mają się one uzupełniać nawzajem. Twój cel to znaleźć sens – potem odpowiedzieć, jak poeta sprzedał to światu. Nie pomijaj drobiazgów, takich jak tytuł, motto, dedykacja. Zemszczą się! Nie pomijaj tego, co wiesz o autorze, nurcie i epoce. Odwdzięczą się! Nie pomijaj siebie – to, co Ty czujesz, jest ważne! Sprawdź tylko, czy możesz to udowodnić, odwołując

Praca z wierszem – interpretacja

Interpretacja wiersza 1. Początek Masz przed sobą wierszyk i temat. Jeśli to tylko analiza i inter­pre­tacja (najczęściej sama interpretacja) – to wiadomo – będziemy pisać, jak utwór odczytaliśmy. Jeśli temat kierunkuje – od razu, czytając wiersz, szukamy odpowiedzi na pytanie z tematu. Jak temat może kierunkować? Na przykład tak: „Portret generacji Kolumbów, rocznik 20, w utworze Baczyńskiego pt. Pokolenie”. Od razu stawiasz sobie pytanie – jak Baczyński portretuje swoje pokolenie? I tego się trzymasz, interpretując