Jakie zasady wyznaje i jakie wartości ceni postać mówiąca we fraszce Jana Kochanowskiego Na dom w Czarnolesie?

Na dom w Czarnolesie

Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje;
Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje!
Inszy niechaj pałace marmorowe mają
I szczerym złotogłowem ściany obijają,
Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gnieździe ojczystym,
A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym,
Pożywieniem ućciwym, ludzką życzliwością,
Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą starością.

Postać mówiąca w wierszu prosi Boga o opiekę nad swoim domem. Nie chce mieć pałaców, bogactwa, ale prosi o spokój, zdrowie i szczęście. Bo nie jest ważne to, co się ma, ale jakim się jest. Bogactwo nie daje szczęścia, ważniejsze jest zdrowie, spokojne sumienie i umiejętność zgodnego życia z ludźmi. Podmiot liryczny jest człowiekiem, który potrafi cieszyć się z tego, co już ma. Sam na to zapracował, choć na pewno taka była wola Boga – bo Bóg stwarza („to moja praca, a zdarzenie Twoje”). Więcej radości sprawia to, do czego doszło się samemu w sposób uczciwy, niż to, co otrzymało się od innych. Ważne, by dom był prawdziwym schronieniem.

Jan Kochanowski – Na dom w Czarnolesie

Według poety prawdziwy dom zależy od:

  • czystego sumienia,
  • Bożego błogosławieństwa,
  • ludzkiej życzliwości,
  • skromności,
  • zdrowia,
  • dobrego pożywienia,
  • przyjemnej starości.

Postać mówiąca w wierszu zwraca się do Boga z pokorą, dziękuje Mu i prosi o dalszą opiekę. Do ludzi zaś podchodzi z szacunkiem, dlatego pragnie być uczciwa i życzliwa. Nie chce się nikomu naprzykrzać, nikogo skrzywdzić.

Utwór Jana Kochanowskiego to fraszka. Ale ta fraszka nie jest żartobliwa. Dotyczy poważnych problemów życia ludzkiego. Czarnolas to miejsce, do którego poeta uciekł w poszukiwaniu spokoju i szczęścia. Miał bowiem dosyć życia dworskiego, pełnego intryg i niepokojów.

Wartości, które ceni poeta, to między innymi radość życia. Taką postawę, która za cel życia stawia przyjemność czerpaną z prostego życia, nazywamy epikurejską (nazwa pochodzi od starożytnego filozofa Epikura).

Fraszka

  • dotyczy zdarzenia lub osoby;
  • najczęściej ma charakter żartobliwy, anegdotyczny; może też mieć charakter refleksyjny;
  • zamknięta jest wyraźną pointą, konkluzją (pointa – dobitne zamknięcie wypowiedzi, zaskakujące zakończenie, celny pomysł, nieoczekiwany zwrot myśli).

Zobacz:

Przedstaw Fraszki Jana Kochanowskiego jako świadectwo renesansowej świadomości i obyczajowości.

Najważniejsze fraszki Jana Kochanowskiego

Fraszki Kochanowskiego

Czym jest fraszka? Omów fraszki Jana Kochanowskiego

Fraszki Jana Kochanowskiego jako wyraz poglądów renesansowego myśliciela.

Ideał „dobrego życia” w twórczości Jana Kochanowskiego i Leopolda Staffa. Omawiając zagadnienie, wykorzystaj analizę i interpretację wierszy Na dom w Czarnolesie Jana Kochanowskiego i Przedśpiew Leopolda Staffa.