Wypracowania ze średniowiecza
Co sprawia, że śmierć Rolanda upodobniona jest do śmierci Chrystusa? Wesprzyj odpowiedź cytatami. Miejsce – podobnie jak Chrystus Roland umiera na wzgórzu, pod sosną, która symbolizuje krzyż. „Biegnie rycerz pędem na szczyt góry, położył się na zielonej murawie. Hrabia Roland leży pod sosną”. Męka – autor podkreśla męczeństwo śmierci: „Hrabia Roland ma zakrwawione usta. Skroń mu pękła. (…) Uszami mózg mu się wylewa”. Poświęcenie się Bogu – Roland modli się,
Porównaj wzorzec rycerza średniowiecznego i antycznego. Wzorce przedstawione w literaturze starożytnej i średniowiecznej łączy wiele podobieństw. W obydwu wypadkach bohaterowie to ludzie wyjątkowi – pochodzą z wysokich rodów (w antyku to niekiedy półbogowie), są silni, sprawni fizycznie, potrafią perfekcyjnie posługiwać się bronią. Łączą ich także podobne wartości – cenią przyjaźń, honor, odrzucają tchórzostwo. Podobne mają także wady – to porywczość, często kierowanie się bardziej emocjami niż rozsądkiem. Są jednak i różnice W średniowieczu nie byłoby mowy o wykorzystaniu
Motyw: Bóg Temat nr 1 w literaturze i sztuce nie tylko średniowiecza. Europa średniowieczna staje się jednym wielkim chrześcijańskim państwem, na czele którego stoi papież. Ideologia średniowieczna to dwa zasadnicze hasła – teocentryzm i uniwersalizm. Trzeba wiedzieć o różnych postawach wobec Boga – porównaj filozofię św. Augustyna i św. Tomasza i poglądy św. Franciszka. Cechą polskiej religijności jest szczególny kult Matki Boskiej, której poświęconych jest wiele pieśni. Najważniejsze to: Bogurodzica
„Przychodzimy na świat z wyrokiem śmierci” (Seneka). Obraz śmierci w wiekach średnich. Nawiąż do cytatu! Cytat jest wprawdzie ozdobny, ale nie powinno się go pominąć w toku pracy. Nawiązać można zwykłą refleksją: kultura średniowiecza potwierdza słowa Seneki, zdaje się je powtarzać wielokrotnie. Co więcej – ludzie średniowiecza wciąż pamiętają o wyroku, podczas gdy późniejsze epoki będą chciały jak najszybciej o makabrycznym przeznaczeniu zapomnieć. Może z wyjątkiem baroku, który wskrzesi ideały wieków średnich. Podnieś poziom,
Uwaga Topos (topika, loci communes – miejsca wspólne) to odwieczny motyw, temat, sposób ujęcia powtarzający się w tekstach kultury. Średniowieczny motyw matki cierpiącej Takim toposem jest postać matki cierpiącej po utracie dziecka, kochającej nad życie swoje potomstwo. Z mitów starożytnej Grecji znana jest choćby Demeter, która na pół roku pogrążała się w smutku, ponieważ opuszczała ją córka Kora, czy Niobe, która skamieniała po śmierci czternaściorga dzieci. W kulturze średniowiecza, kształtowanej przede wszystkim przez
Przedstaw i zanalizuj relacje, jakie zachodzą między człowiekiem a Bogiem, między sacrum a profanum w literaturze średniowiecza, renesansu i baroku. Zacznij: Najbardziej optymistyczny jest charakter religijności renesansowej, jednak i w twórczości Jana Kochanowskiego spotkamy dość ponure przemyślenia na temat roli Boga i Jego relacji z człowiekiem – np. w Trenach i fraszce O żywocie ludzkim. Rozwiń: Postawa średniowieczna to traktowanie życia na ziemi jako przygotowania do życia w niebie i marzenie o świętości osiąganej drogą męczeństwa lub surowej ascezy
Średniowieczne zabytki języka polskiego Zacznij: Pierwsze nazwy polskie pojawiają się już w Dagome iudex (X w.), ważnym dokumencie państwowym, w którym Mieszko I oddaje się pod opiekę papieską. Koniecznie wymień Bullę gnieźnieńską (1136 r.), sporządzoną przez papieża Innocentego II – zawiera ona ponad 400 polskich nazw osobowych i miejscowych. Księga henrykowska (II poł. XIII w.) zawiera z kolei pierwsze zapisane polskie zdanie; jest to propozycja Czecha Boguchwała złożona żonie: daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj. Rozwiń:
Charakterystyka rycerza Rolanda Prezentacja Hrabia Roland to francuski arystokrata – człowiek wysoko urodzony, „ukochany siostrzeniec” cesarza, chociażby z tego powodu mający wyjątkową pozycję wśród rycerzy. Należał do najbliższego grona Karola Wielkiego. W kulturze europejskiej pozostał wzorcowym typem rycerza średniowiecznego. Wygląd Wiemy, że hrabia Roland to silny i urodziwy mężczyzna. Zgodnie ze średniowieczną modą idealny, bohater dobry musiał być także piękny. Cechy charakteru Uwaga – są to zarazem cechy idealnego rycerza. Roland zawsze pozostał
Trudność tego pytania polega na tym, że musisz wyrazić swoją opinię na temat świętości, stosunku do Boga i ludzi. Od czego zacząć? Od przybliżenia postaci św. Franciszka – człowieka dobrze i bogato urodzonego, który potrafił zrezygnować z wygodnego życia: rozdał majątek ubogim i postanowił nieść pomoc i wsparcie wszystkim potrzebującym. Od wskazania postawy franciszkańskiej we współczesności. Tu koniecznie przywołaj postać św. Teresy z Kalkuty, która do końca życia zadziwiała świat swoją pokorą, otwartością wobec ludzi chorych
Przed pracą klasową warto przemyśleć następujące tematy: Obrazy społeczeństwa średniowiecznego w świetle literatury epoki. Władza, miłość i śmierć w literaturze średniowiecza. Średniowieczni bohaterowie i ich postawy życiowe. Jak oceniasz je z punktu widzenia człowieka współczesnego? Uniwersalne problemy egzystencjalne trapiły ludzkość już w wiekach średnich… udowodnij w oparciu o literaturę epoki. Średniowieczna wizja Boga, świata i człowieka. Wzór świętego. W oparciu o przemyślenia nad biografią św. Aleksego, św. Franciszka i nad postulatami św. Augustyna (lub Tomasza) – przedstaw swoje zdanie. Kochankowie średniowiecza
Spór o sens życia i pogląd na świat między literackimi wcieleniami średniowiecznego rycerza, renesansowego humanisty i siedemnastowiecznego Sarmaty. Komentarz Spór pomiędzy przedstawicielami trzech różnych epok może przyjąć kształt dialogu, wywiadu… Trzeba tylko pamiętać, by nie skupić się na rzeczach drugorzędnych, np. na okolicznościach spotkania (żadnych snów! – taki motyw pojawiał się setki razy). Ważne jest to, co uczestnicy sporu mają do powiedzenia. Temat pracy pozwala na wykazanie się szeroką wiedzą
Odwołując się do zwrotu „polegać jak na Zawiszy”, zastanów się, na czym polegał etos rycerski? Temat dość łatwy, ale wymagający sporej wiedzy i umiejętności jej uporządkowania, a także poparcia przykładami literackimi. Możesz nawiązać do postaci rycerzy znanych ci z literatury (niekoniecznie średniowiecznej). Możesz także (np. w końcowej partii swojej pracy zastanowić się, czym jest etos rycerza dzisiaj, czy istnieje i jak funkcjonuje pojęcie rycerskości. Uwaga! Możesz także przywołać postacie rycerzy „mniej idealnych”, łamiących etos rycerski
Dlaczego średniowiecze możemy nazwać epoką krzyża i miecza? Masz pewną tezę i musisz ją udowodnić, dobierając uzasadnione argumenty. We wstępie dobrze byłoby wyjaśnić, co rozumiesz przez symbole krzyża i miecza, do jakich wartości się one odwołują. Zauważ, że w tym temacie możesz wykorzystać nie tylko literaturę (hagiografia, epos rycerski, romans rycerski). Dobre wrażenie wywoła znajomość (choć w niewielkim stopniu) zagadnień historycznych i kulturowych, dotyczących tej epoki. Przykładowe wstępy: Krzyż i miecz możemy uznać za symbole średniowiecza.
