wiosna patrzy z czułością na zbudzone życie
rozkwiliły się ptaki w niecierpliwych dźwiękach
ostrożnie więc układa ciepłe gniazdo życia
wśród zieleni i kwiatów na swych ciepłych rękach
roześmiała się łąka barwami radości
i patrzy prosto w słońce wielkimi oczami
gdzie ptak zatacza koła przynaglany krzykiem
co miesza się z muzyką pomiędzy trawami
a życie niecierpliwie natarczywie woła
gdy matka nazbyt wolno z pożywieniem lata
bo one już by chciały rozprostować skrzydła
by mogły zdobyć niebo na początku lata…
Kogo przypomina Ci wiosna z wiersza?
Spójrz na pierwszą zwrotkę wiersza. Co możesz powiedzieć o wiośnie w niej opisanej? Najpierw przyjrzyj się czasownikom. Wiosna „patrzy”, „układa”. Nie wykonuje tych czynności byle jak. Jak patrzy? Z czułością, czyli pięknie, z uczuciem. Kocha to, na co patrzy, czyli życie przez siebie stworzone. Pomyśl, co powstaje, rodzi się wiosną? Cała przyroda, oczywiście! Po zimie przyroda budzi się do życia, świat zielenieje, staje się bardziej kolorowy. Przybywa także dźwięków ptaków, owadów i zapachów kwiatów oraz drzew.
Wiosna z wiersza przypomina kobietę, dobrą wróżkę, może trochę mamę lub babcię. Jest czuła, delikatna, ma ciepłe ręce. Czy Tobie też kojarzy się z czarodziejką?
Dlaczego wiosna patrzy, a łąka ma oczy?
Zauważ, że porze roku, wiośnie, zostały nadane cechy żywej istoty. A właściwie są to cechy typowo ludzkie. Wiosna: daje życie, patrzy, czuje, robi coś ostrożnie. Ale nie tylko wiosna jest „uczłowieczona”. Spójrz na drugą zwrotkę – kto tu się roześmiał, ma oczy i patrzy prosto w słońce? Łąka.
Taki zabieg, polegający na nadaniu cech ludzkich rzeczom lub zjawiskom natury, często spotkasz w poezji. To uosobienie (inaczej personifikacja).
Gdzie się podziały kropki i przecinki?
W wierszu nie ma znaków przestankowych – kropek i przecinków. Nie ma też wielkich liter, które wyznaczałyby początki zdań. Na szczęście każda linijka układa się w całość, w zdanie. Z czytaniem wiersza – z tym, gdzie zrobić przerwę na oddech – nie ma więc problemu.
Utwór taki jest wierszem wolnym.
W wierszu „roześmiała się łąka barwami radości”.
Jak to sobie wyobrażasz? Spróbuj namalować obrazek, który zatytułujesz Kolory radości. Jakich barw użyjesz, a z których zrezygnujesz? Na pewno rysunek będzie przypominał kolorową, jasną, radosną wiosenną łąkę.
Co w trawie piszczy?
Jakie dźwięki, odgłosy możemy wyśledzić, czytając wiersz? Spróbuj to ustalić, ale wcześniej zamknij oczy i przypomnij sobie, co, kogo zwykle słychać na szumiącej trawami łące.
W tabelce wypisz fragmenty wiersza, w których mowa o dźwięku. W drugiej rubryce tabelki postaraj się samodzielnie krótko opisać ten odgłos.
„rozkwiliły się ptaki w niecierpliwych dźwiękach”
Kwilenie to odgłos, który wydają ptaki. Nie jest to dźwięk mocny, wyraźny i czasami nieprzyjemny (jak np. hukanie sowy czy krakanie wrony). Kwilą zazwyczaj małe ptaszki. Robią to bardzo, bardzo delikatnie i cieniutko.
„ptak zatacza koła przynaglany krzykiem
co miesza się z muzyką pomiędzy trawami”
Muzyka traw to bardzo, bardzo wiele odgłosów. Przede wszystkim szum samej trawy, bzyczenie pszczół i innych owadów. To również odgłosy innych, większych niż owady zwierząt – np. polnych myszek.
„a życie niecierpliwie natarczywie woła
gdy matka nazbyt wolno z pożywieniem lata”
Życie to małe pisklęta w gnieździe. Są wiecznie głodne i po swojemu, niecierpliwie domagają się pożywienia. Krzyczą, kwilą i nie mogą doczekać się chwili, gdy mama wsadzi im do dziobka jedzenie.
Po co te rymy?
Znajdź wyrazy, które się w wierszu rymują. Oczywiście, szukaj ich na końcu wersów.
życie (a) radości (a) woła (a)
dźwiękach (b) ) oczami (b) lata (b)
życia (a) krzykiem (a) skrzydła (a)
rękach (b) trawami (b) lata (b)
Rymuje się co druga linijka. Taki układ rymów zaznaczamy literkami – abab. Czasami nawet powtarzają się całe wyrazy. Rymy sprawiają, że wiersz ma swoją melodię, rytm. Poza tym jest wyróżnikiem poezji – w prozie, powieści nie ma rymów.
Jak zbudowany jest wiersz?
Wiersz ma bardzo regularną budowę. Każda zwrotka ma tyle samo wersów (linijek) – cztery. Policz, ile sylab jest w pierwszym wersie. A ile w ostatnim? Tyle samo – trzynaście. W pozostałych linijkach też jest tyle samo sylab. Dzięki temu wiersz czyta się bardzo rytmicznie, łatwo i dźwięcznie.
Co to jest epitet?
Epitet to poetyckie określenie rzeczownika, wyraz (najczęściej przymiotnik) określający rzeczownik. Opisuje, czyje, jakie coś jest, np. „zbudzone życie”.
Zrób listę epitetów z wiersza i rzeczowników, które określają.
- zbudzone życie
- w niecierpliwych dźwiękach
- ciepłe gniazdo życia
- swych ciepłych rękach
- barwami radości
- wielkimi oczami
- życie niecierpliwie