Najogólniej mówiąc, szekspiryzm to szereg nawiązań literatury romantycznej do twórczości angielskiego twórcy Williama Szekspira. Romantycy bowiem „wskrzesili” świat szekspirowski i to nie tylko w postaci podobnych tematów, lecz także w podobieństwie metody twórczej.
O szekspiryzmie literatury romantycznej świadczą następujące fakty:
- Romantycy przywołują motywy szekspirowskie w treści swoich utworów:
- Tragiczna miłość Romea i Julii odradza się w perypetiach bohaterów romantycznych, np. Gustawa, do niej nawiązuje też Cyprian Kamil Norwid w pięknym wierszu pt. W Weronie.
- Monolog Hamleta – właśnie słynne słowa „być albo nie być” stały się wzorem romantycznych monologów (improwizacji Konrada, monologu Kordiana na Mont Blanc).
- Fantastyka – na wzór Szekspira romantycy wprowadzili do swoich utworów postacie fantastyczne, zjawy i wizje. Wystarczy przypomnieć Makbeta i jego majaki podczas uczty, na której pojawiają się widma zabitych, i choćby Dziady Mickiewicza (obrzęd Dziadów). Powinowactwo ideowe i artystyczne Snu nocy letniej z Balladyną Juliusza Słowackiego.
- Podobnie jak Szekspir romantycy przyjęli metodę czerpania tematów ze starych kronik i przekazów historycznych, sięgania do historii swojego kraju jako źródła inspiracji. Przykładem jest szereg dzieł: Grażyna i Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza.
- Szczególne pokrewieństwo romantyzmu z metodą twórczą Szekspira ujawnia się w kompozycji dramatu romantycznego, gdyż jest on „unowocześnioną wersją” dramatu szekspirowskiego. To Szekspir pierwszy zerwał z regułami tragedii antycznej, „rozprzestrzenił” świat dramatu, zlikwidował jedność miejsca, akcji i czasu, wprowadził sceny zbiorowe i synkretyzm uczynił cechą dramatu. Jeśli przypomnimy sobie np. Antygonę Sofoklesa i Makbeta Szekspira oraz „przymierzymy” do nich Dziady, Kordiana czy Nie-Boską komedię – nie ma wątpliwości, że wzorem romantyków był William Szekspir, a nie Sofokles.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/romantyzm/c138-synteza-reomantyzmu/synteza-jakie-motywy-tematyczne-najczesciej-podejmowali-tworcy-polskiego-romantyzmu
https://aleklasa.pl/liceum/c155-powtorka-z-epok-literackich/c163-romantzym/inspiracje-romantycznych-tworcow