Jakie znaczenie miało zdobycie Jerozolimy?
W 1099 r. armia chrześcijańska, składająca się głównie z Francuzów, obległa i zdobyła Jerozolimę. Broniących ją muzułmanów wymordowano. Tak zaczęły się wyprawy krzyżowe, czyli wojny w imię obrony wiary. Walki trwały prawie 200 lat, bo dopiero w 1291r. ostatni krzyżowcy opuścili Ziemię Świętą. Zaangażowała się w nie cała Europa: cesarze Niemiec, królowie Francji i Anglii, książęta, rycerze i prości ludzie. Wszyscy wyruszali na Wschód, by walczyć z wyznawcami islamu. W Ziemi Świętej narodziły się też zakony rycerskie odgrywające dużą rolę w średniowiecznej Europie: templariusze, joannici i Krzyżacy.
Co nazywano Niezwyciężoną Armadą?
To hiszpańska flota wojenna, którą król Filip II wysłał na podbój Anglii w 1588 r. Na 130 okrętów wsadzono doskonałą hiszpańską piechotę. Na Anglików padł strach: przeciwnik był naprawdę groźny, a siły brytyjskie niewielkie. Jednak odważni kapitanowie angielskich statków śmiało atakowali statki Filipa II i część z nich zatopili. Reszty dokonały burze na niespokojnych wodach otaczających wyspę. Tylko niewielka część hiszpańskich okrętów powróciła do ojczyzny. Klęska Niezwyciężonej Armady uniemożliwiła podbój Anglii, zapoczątkowała upadek hiszpańskiego panowania na morzach i oceanach.
Podczas jakiej wojny doszło do bitwy pod Białą Górą w 1620 r.?
Był to olbrzymi konflikt zbrojny nazywany wojną trzydziestoletnią (1618-1648). Cesarze z rodu Habsburgów i katoliccy książęta Niemiec wspomagani przez Hiszpanię starli się z władcami protestanckimi, których popierała Francja. Wojna zaczęła się od wybuchu powstania w Czechach przeciwko Habsburgom (1618 r.). Zostało ono stłumione w bitwie pod Białą Górą, po której na Czechy spadły straszne represje. Stopniowo w konflikt angażowały się i inne kraje: Szwecja, Dania, Niderlandy. Była to wojna religijna, ale każde z biorących w niej udział państw chciało też uzyskać korzyści polityczne. Wojnę zakończył pokój westfalski. W wyniku walk, epidemii i głodu ucierpiała przede wszystkim ludność Rzeszy Niemieckiej, której liczba uległa gwałtownemu zmniejszeniu.
Dlaczego zwycięstwo pod Valmy miało takie znaczenie dla rewolucyjnej Francji?
W 1789 r. we Francji wybuchła rewolucja. Obalono rządy arystokracji i szlachty, później ścięto króla Ludwika XVI (1793 r.), co wywołało oburzenie wszystkich władców w Europie. Anglia, Prusy, Austria i Rosja postanowiły doprowadzić do upadku rewolucyjnych rządów. Nad Francją zawisło prawdziwe niebezpieczeństwo, gdy w jej granice weszła armia pruska uznawana za najlepszą w Europie. Rewolucyjny zapał francuskich żołnierzy i doskonałe użycie armat zmusiły jednak Prusów do odwrotu w bitwie, do której doszło pod Valmy w Szampanii (21 września 1792 r.). Po niej Francuzi uderzyli w kierunku Renu, zajmując ziemie niemieckie. Rewolucja była ocalona. Wkrótce nowy znakomity wódz, Napoleon Bonaparte, miał pokazać swój talent gromiąc wszystkich wrogów Francji i rozciągając jej panowanie na całą Europę.
Jakie starcie nazywa się bitwą narodów?
To wielka, trwająca od 16 do 19 października 1813 r., bitwa pod Lipskiem w Saksonii. Uczestniczyli w niej żołnierze z różnych krajów, stąd określenie. Cesarz Francuzów, Napoleon Bonaparte, w 1812 r. poniósł wielką klęskę w wyprawie na Moskwę. Zmobilizował przeciwko Rosji wielką armię liczącą prawie 600 tysięcy żołnierzy. Zdobył Moskwę, ale poniósł olbrzymie straty i musiał się z Rosji wycofać w środku ostrej zimy. To była prawdziwa klęska, ale Napoleon jeszcze raz zebrał olbrzymie siły i rozpoczął ofensywę. Jego wrogowie potrafili jednak zgromadzić znacznie większe armie. Przeciwko Francuzom i Polakom (w bitwie zginął książę Józef Poniatowski) stanęli Prusacy, Austriacy, Rosjanie, Szwedzi, a w końcowej fazie bitwy zmienili front Sasi, dotąd popierający Napoleona. Po bitwie pod Lipskiem Napoleon mógł się już tylko cofać, aż do swojej pierwszej kapitulacji w 1814 r. Panowanie Francuzów nad Europą okazało się niemożliwe.
Która bitwa zadecydowała o ostatecznej klęsce Napoleona?
Napoleon Bonaparte, który w 1815 r., wydostał się z zesłania z wyspy Elby, jeszcze raz podjął walkę z koalicją państw europejskich. Do decydującej bitwy doszło na polach pod Waterloo w Belgii. Przeciwnikami Francuzów były wojska angielskie. Walki trwały już kilka godzin i Anglicy byli wyczerpani. Niespodziewanie jednak wsparły ich przybyłe na miejsce bitwy wojska pruskie. Francuzi przegrali. Napoleon, jeden z największych wodzów w historii, musiał pogodzić się z ostateczną klęską.
Jaki był wynik bitwy nad Marną?
W lecie 1914 r. wybuchła I wojna światowa. Europa podzieliła się na dwa obozy: przeciwko Niemcom i Austro-Węgrom wystąpiły Francja, Anglia i Rosja (potem dołączyły do nich jeszcze Stany Zjednoczone). Niemcy chcieli zadać decydujący cios Francji. W tym celu zgromadzili potężne siły i uderzyli w kierunku Paryża. 6 września 1914 r. rozpoczęła się wielka czterodniowa bitwa nad Marną (rzeka, wokół której toczyły się walki). Niemcom nie udało się zrealizować ich planu, musieli się cofnąć, ponosząc znaczne straty. Znaczenie bitwy było olbrzymie. Okazało się, że Niemcy nie potrafią szybko pokonać Francji i wyeliminować jej z wojny, zanim Rosja i Anglia wprowadzą swe duże armie do walki. Teraz front w Europie Zachodniej ustabilizował się: żołnierze kopali tysiące kilometrów okopów i podejmowali ofensywy, które grzęzły w liniach umocnień przeciwnika. Zaczęła się długa wojna „na przetrzymanie” przeciwnika. Wygrali ostatecznie Francuzi i ich sojusznicy, bo dysponowali znacznie większymi zasobami (więcej żołnierzy, lepiej rozwinięty przemysł) niż ich wrogowie.
W których bitwach I wojny światowej największe straty poniosła armia niemiecka?
Były to dwa gigantyczne starcia: bitwa pod Verdun trwająca od lutego do grudnia 1916r. i bitwa nad rzeką Sommą toczona od końca czerwca do listopada tego samego roku. Pod Verdun w północno-wschodniej Francji Niemcy stracili około 300 tysięcy żołnierzy, a Francuzi prawie 400 tysięcy. Nad Sommą, gdzie obok Francuzów walczyli też Anglicy, po obu stronach zginęło po kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy. Francuzi i Anglicy dysponowali jednak dużymi rezerwami (dołączyła do nich później jeszcze armia Stanów Zjednoczonych). Niemcy takich rezerw już nie posiadali i śmierć tysięcy żołnierzy w tych dwóch bitwach była dla nich prawdziwym ciosem.
Kiedy toczyła się bitwa o Anglię?
Taką nazwę nadano zmaganiom z okresu II wojny światowej. Od sierpnia do końca października 1940 r. lotnictwo brytyjskie (oprócz Anglików latali też Australijczycy, Nowozelandczycy, Polacy i Czesi) toczyło ciężkie walki z niemieckimi eskadrami bombowców i myśliwców. Niemcy chcieli zdobyć panowanie w powietrzu, a potem przeprowadzić inwazję na Wyspy Brytyjskie. Ponieśli jednak tak duże straty, że lądowanie zostało odłożone na okres późniejszy. Nie nastąpiło już nigdy, bo wojska niemieckie zajęte były walkami w Afryce Północnej, na Bałkanach, a potem w Rosji (ZSRR). Gdyby Niemcom udało się zająć Anglię, II wojna światowa mogłaby wyglądać zupełnie inaczej. ZSRR sam musiałby stawiać czoło całej potędze Niemiec. Nie powstałby drugi front w Europie Zachodniej: żołnierze amerykańscy nie mieliby tak wspanialej bazy wypadowej do lądowania w Europie, jaką była Anglia.
Dlaczego bitwa pod Stalingradem miała decydujące znaczenie dla kampanii w Rosji?
W lipcu 1942 r. wojska niemieckie rozpoczęły olbrzymią ofensywę na południu ZSRR, która miała doprowadzić do ostatecznego pokonania tego państwa. Początkowo rozwijała się ona pomyślnie. Niemcy uwikłali się jednak w ciężkie walki w mieście Stalingrad nad Wołgą. Walczono dosłownie o każdy dom i budynek. W starciach tych siły niemieckie coraz bardziej słabły. Rosjanie tymczasem zgromadzili w rejonie Stalingradu większość swoich rezerw i przeszli do ofensywy. 2 lutego 1943 r. resztki wojsk niemieckich kapitulowały przed Rosjanami. Po raz pierwszy w czasie II wojny światowej Niemcy poniosły klęskę na tak dużą skalę. Załamał się cały front południowo-wschodni. Następna klęska sił niemieckich w bitwie pod Kurskiem w lecie 1943 r., gdzie stracili znaczną liczbę czołgów, zmusiła ich do przejścia do defensywy. Od tej pory to Armia Czerwona znajdowała się w natarciu i stopniowo wypierała Niemców z terytorium ZSRR.
Kiedy doszło do przełomu w bitwie na Pacyfiku?
W latach II wojny światowej Stany Zjednoczone toczyły zażarte walki z Japończykami o panowanie nad Azją i Pacyfikiem. Japończykom udało się początkowo opanować znaczne obszary Dalekiego Wschodu (m.in. Singapur, Malaje, Birmę, część Chin oraz liczne wyspy na Pacyfiku). Za przełom w tych zmaganiach uznaje się bitwę z udziałem okrętów i lotnictwa obu stron w rejonie wysp Midway w archipelagu Hawajów (czerwiec 1942 r.). Japończycy ponieśli w niej klęskę, co znacznie osłabiło ich siły. Musieli zrezygnować z dalszych podbojów. Teraz to armia amerykańska przeszła do ofensywy, wypierając stopniowo wroga z zajmowanych obszarów.
Co to jest bitwa?
Nazywamy nią każde większe starcie zbrojne pomiędzy nieprzyjacielskimi wojskami.
Zapamiętaj!
- Ofensywa – atak
- Defensywa – odwrót