Błędem językowym jest odstępstwo od obecnie obowiązującej normy językowej, czyli taka zmiana, która jest nieuzasadniona: nie poprawia porozumienia, nie wyraża nowych treści, jest sprzeczna z dotychczasowymi przyzwyczajeniami. Wątpliwości rozwiewają najnowsze, najbardziej aktualne wydania słowników języka polskiego.

Rodzaje błędów:

  • błędy leksykalne, wśród których można wyróżnić:
    • słownikowe (wyrazowe),
    • frazeologiczne,
    • słowotwórcze;
  • błędy gramatyczne:
    • fleksyjne,
    • składniowe;
  • błędy fonetyczne;
  • błędy stylistyczne;
  • błędy zewnątrzjęzykowe:
    • ortograficzne,
    • interpunkcyjne.

 

Błędy słownikowe (wyrazowe)

  • powstają z powodu użycia wyrazu w niewłaściwym znaczeniu:
    • Moja siostra ożeniła się z kolegą z klasy.
      Poprawnie: wyszła za mąż
    • Nazywam się Małgorzata.
      Poprawnie: mam na imię
    • W kątach występowały pajęczyny.
      Poprawnie: były, zrobiły się
  • wynikają z podobieństwa brzmieniowego wyrazów, podobnej budowy lub zbliżonej treści:
    • W zeszłym roku zaadoptowałem strych na mieszkanie.
      Poprawnie: zaadaptowałem
    • Zaczynamy formować wnioski.
      Poprawnie: formułować
    • W przypadku pożaru użyj gaśnicy.
      Poprawnie: w wypadku
  • związane są z niewłaściwym użyciem wyrażeń przyimkowych, przysłówków, liczebników.
    • Pisać z dużej litery.
      Poprawnie: wielką literą
    • Młodzi ludzie ginęli w wojnie.
      Poprawnie: na wojnie
    • Dużo pisarzy wypowiada się na ten temat.
      Poprawnie: wielu
  • przyczynia się do nich posługiwanie się pleonazmami (wyrażeniami lub zwrotami, w których treść jednego wyrazu zawiera się w treści drugiego)
    • Proszę kontynuować nadal swoje wystąpienie.
      Poprawnie: kontynuować
    • Cofnij się do tyłu o dwa kroki.
      Poprawnie: cofnij się o dwa…
    • Ja i brat polegamy na sobie wzajemnie.
      Poprawnie: polegamy na sobie
  • sprzyja im nadużywanie wyrazów modnych:
    • Ten pięściarz dysponuje silnym ciosem.
      Poprawnie: ma
    • Praktycznie nikt nie zawiódł.
      Poprawnie: właściwie, w zasadzie
    • Aktualnie nigdzie nie pada.
      Poprawnie: teraz
  • wśród nich wyróżnić można pretensjonalne, nieuzasadnione nadużywanie wyrazów obcych, gdy z powodzeniem można by zastosować słownictwo rodzime:
    • Sukces i porażka to pojęcia immanentnie związane ze sportem.
      Poprawnie: nierozerwalnie
    • Student zdecydował się reaktywować na II rok.
      Poprawnie: wznowić naukę na II roku
    • Obowiązuje nas umowa bilateralna.
      Poprawnie: dwustronna
  • często ośmieszają użytkownika, bo chce się on popisać swoją elokwencją, a niedokładnie zna słowo i przekręca jego pisownię i brzmienie:
    • Zawsze wożę karnister z benzyną.
      Poprawnie: kanister.
    • Do Serbii odleciał kolejny kontygent żołnierzy.
      Poprawnie: kontyngent.
    • Nawet w ostrej dyskusji obowiązują jakieś standarty.
      Poprawnie: standardy.

Zobacz:

Błędy słownikowe

 

Jak powstają błędy frazeologiczne?