23. Na czym polegają błędy w poniższych zdaniach? Proszę je poprawić.
- PAN w Krakowie zakupiło 20 nowych komputerów.
Głoskowiec PAN oznacza Polską Akademię Nauk. W takim razie orzeczenie zdania powinno mieć formę rodzaju żeńskiego. Jeśli nie znamy rozwinięcia skrótowca, traktujemy go jak typowy rzeczownik o danym zakończeniu.
Poprawnie: PAN w Krakowie zakupiła (albo zakupił) 20 nowych komputerów.
- Właściwy zespół tworzył dopiero lekarz weterynarii i technik.
Podmiot szeregowy lekarz i technik wymaga orzeczenia w liczbie mnogiej. Rzeczownik zespół jest zaś dopełnieniem – stoi w bierniku.
Poprawnie: Właściwy zespół tworzyli dopiero lekarz weterynarii i technik.
- Dziś wieczór zachwyciła wszystkich dusza towarzystwa, pan Adam.
Zdanie traktuje o panu Adamie. Orzeczenie musi więc mieć formę męską. Należy także poprzestawiać wyrazy, aby metafora dusza towarzystwa znalazła się z dala od najważniejszych związków składniowych. Musimy ją przesunąć, gdyż inaczej nie uzgodnimy rodzaju orzeczenia z właściwym podmiotem, który jest rodzaju męskiego.
Poprawnie: Dziś wieczór wszystkich zachwycił pan Adam, dusza towarzystwa.
- Kukułka i Drozd, asy kolarstwa amatorskiego, odpadły od razu na pierwszym etapie.
Kukułka i Drozd to kolarze, zatem odpadli (forma męskoosobowa). Jednakże asy wyścigu (metafora) odpadły.
Jak to pogodzić?
Przede wszystkim, podmiotem zdania musi zostać ów szereg. Zmienimy formę orzeczenia na męskoosobową i… zdanie na piśmie wygląda bez zarzutu. Po odczytaniu mielibyśmy jednak w pamięci konstrukcję asy odpadli. Dlatego musimy usunąć metaforę, np.:
Poprawnie: Kukułka i Drozd, najlepsi kolarze amatorzy, odpadli od razu po pierwszym etapie.
