Jak zapamiętać?

Szkolne przedstawienie, wiersz, przemówienie, referat, dowcip.
Co zrobić, by nie czytać tego z kartki?

Przemówienie, referat

Przypadek Kaśki

Kaśka została przewodniczącą samorządu szkolnego. Na rozpoczęcie roku miała wygłosić krótkie przemówienie. Napisała je z pomocą opiekuna samorządu. Wykuła na blaszkę. Kiedy stanęła przed całą szkołą – sparaliżowało ją. Wyrecytowała trzy zdania i… nie mogła przypomnieć sobie, co miało być dalej! Nie miała też awaryjnej karteczki z treścią przygotowanego przemówienia. Powiedziała tylko: „Witam wszystkich bardzo serdecznie” i odeszła od mikrofonu. Czy mogła lepiej opanować tekst?

Dlaczego Kaśka zapomniała, co miała mówić?

Była zestresowana, zdenerwowana (pierwszy raz występowała przed tak dużą liczbą osób i pierwszy raz mówiła przez mikrofon).
Padała ze zmęczenia (poprzedniego dnia długo wkuwała tekst).
Źle uczyła się tekstu.

Co Kaśka mogła zrobić, by jej przemówienie nie okazało się klapą?

Wyobraźcie sobie, że Kaśka nie musiała uczyć się na pamięć słowo w słowo. Niemożliwe? A jednak! Kaśka wkuła wszystko, zapomniała jednego zdania i nie mogła przypomnieć sobie reszty. Zacięła się jak maszyna. W jej przypadku wystarczyło zapamiętać słowa klucze albo nawet napisać je na kartce.

Kasia mogła popełnić błąd już w samym przygotowaniu przemówienia. Może zabrała się do niego zbyt późno? A może zupełnie nie interesowało ją to, co mówi (wiadomo, że słabo zapamiętujemy to, co uważamy za nudne lub czego nie rozumiemy).

Nasza przewodnicząca mogła pomóc pamięci, stosując słowa klucze. Co to? Wybiera się kilka (kilkanaście) głównych, kluczowych słów z całego przemówienia. A potem (w kolejności) układa się z nich jakąś zabawną historyjkę. Dzięki temu nawet gdy zgubi się wątek – szybko można sobie przypomnieć, co dalej.

Dobrą formą „zanotowania” przemówienia jest mapa myśli. To ogólny lub – jak wolisz – szczegółowy plan przemówienia, który jest podstawą, bo określa co i jak masz powiedzieć. Zamiast przepisywać kilka razy w nocy całą treść przemówienia, Kasia mogła poćwiczyć z taką mapą myśli, z kolorowymi notatkami. Taki plan jest nieskomplikowany, przejrzysty, pozwala nawet policzyć, ile spraw mamy poruszyć, ile cytatów czy osób wymienić. Lepiej rozumie się, o czym się mówi. Lepiej kojarzy i zapamiętuje, o jakich sprawach trzeba powiedzieć w jakiej kolejności. No i – co bardzo ważne – ucząc się przemawiać według mapy myśli, nie recytuje się wyuczonych wcześniej zdań. Mówi się naturalnie, twórczo, dynamicznie. Gdyby Kasia zrobiła sobie taką mapę myśli, z pewnością nie zapomniałaby, o czym ma mówić dalej.

Jeśli zaś całą winą za nieudane przemówienie obarczymy tremę – Kaśka powinna mieć treść przemówienia na kartce. Bardzo ważne, by przemawiający miał kontakt z osobami, do których mówi. Wystarczyło nie wgapiać się w kartkę przez cały czas, zrobić przerwę i spojrzeć na zebranych.

A mikrofon? Przed większymi wystąpieniami lepiej zrobić przynajmniej jedną generalną próbę (z taką dekoracją, sprzętem, nagłośnieniem, jak na „premierze”).

Nie ma się co martwić krótką przerwą, którą robi się na oddech, przypomnienie dalszej części przemówienia. To naturalne i nawet potrzebne! Słuchacze widzą wtedy, że przemawiający wie, o czym mówi, że się zastanawia, nie odklepuje bezmyślnie treści.

Podobnie jest z referatem

Traci się okropnie dużo czasu na jego przygotowanie. Potem kilka ładnych godzin na wkucie słowo w słowo. Niektórzy przepisują kilka razy treść do zapamiętania i w ten sposób utrwalają ją. Ale na to również traci się sporo czasu. W końcu – gdy już na blaszkę opanują tekst, recytują go, skupiając się głównie na tym, by nie zapomnieć ani jednego słówka. Postawcie się w roli słuchacza. Po kilku minutach słuchania takiego wyrecytowanego referatu ma dość. Jest znudzony, bo nastawiał się na jakiś żywy kontakt, a nie oglądanie i słuchanie maszyny. Chciałby np. zadać pytanie, powiedzieć, że czegoś nie zrozumiał.
Nie wkuwaj więc! Zastosuj metody polecane Kasi.

Rola w przedstawieniu, wiersz

Przypadek Sylwii

Sylwia marzyła o roli Julii w szkolnym przedstawieniu. Dostała ją! Ale okazało się, że nie jest w stanie zapamiętać kwestii, które Julia wygłasza. Musiała więc zrezygnować z wymarzonej roli…

Co mogła zrobić Sylwia, by zagrać Julię?

Mogła po prostu nauczyć się roli. Jak? Wybierając jeden z poniższych sposobów zapamiętania.

Czytamy rolę bardzo, bardzo wiele razy. Ale nie od razu cały tekst od początku do końca. Najpierw kilkanaście razy jedną linijkę. Kiedy umiemy ją na pamięć, czytamy następną – też kilkanaście razy, aż zapamiętamy. Potem łączymy obie linijki, powtarzamy kilkanaście razy. I tak aż do końca roli.

W ciągu kilku dni, kilkanaście razy dziennie szybko sczytujesz tekst (10 razy). Nie analizujesz jakoś szczególnie tego, co czytasz. Dopiero po trzech dniach wolno czytasz tekst i zastanawiasz się nad nim. Okazuje się, że już wtedy znasz go na pamięć!

Skecz, dowcip

Przypadek Artura

Artur słyszał świetny kawał z serii „Przychodzi baba do lekarza…”. Chciał opowiedzieć go w domu. Zwołał całą rodzinkę i zaczął opowiadać. Ale już po chwili zorientował się, że zapomniał, po co ta baba przyszła do lekarza i z czym wyszła…

Co mógł zrobić Artur, by nie spalić kawału?
Kawał zapamiętywany słowo w słowo wychodzi ogromnie sztucznie, nienaturalnie. Nie trzeba wkuwać dowcipów i potem ich recytować. Można zapamiętywać i opowiadać kawały bardziej naturalnie. Wystarczy, że:

podzielisz te, które słyszałeś, na rodzaje (o zwierzętach, o babie u lekarza, o Jasiu, rymowanki itp.) i każdemu rodzajowi przyporządkujesz liczbę (np. zwierzaki – 1, Jaś – 2 itd.);

zapamiętasz główne szczegóły (Załóżmy, że chcesz zapamiętać kawał o tym, jak przychodzi baba do lekarza z poparzonymi uszami. Kiedy lekarz pyta, co jej się stało, odpowiada, że prasowała i zadzwonił telefon. A drugie ucho poparzyła, jak chciała zadzwonić na pogotowie. – Zapamiętaj kluczowe słowa z dowcipu, np. uszy, żelazko, telefon, pogotowie. Kilka razy powtórz w myślach kawał, wyobrażając sobie całą scenkę. Słowa klucze niech mają w tych wyobrażeniach możliwie najjaskrawszy kolor).

Treść książki

Przypadek Marty

Marta miała bardzo dokładnie streścić rozdział Krzyżaków. Nie mogła tego napisać i przeczytać z zeszytu. Nie zdążyłaby też kilkakrotnie przeczytać fragmentu (był za długi). Poradziła sobie inaczej – wspomagając się kartkami książki.

Na każdej stronie wybranego rozdziału Marta napisała ołówkiem charakterystyczne zdanie. Wystarczyło, że spojrzała raz na kartkę i już wiedziała, o czym ma mówić.
Potem spisała te krótkie zdanka na kartkę zeszytu. Powstał w ten sposób sprytny plan.
Każdy punkt planu Marta zamieniła na niewielki rysunek (słonko, gwiazdkę, kwadrat itp.).
Marta kilkakrotnie czytała plan i w tym czasie rysowała odpowiedni rysunek.
Potem, mając tylko rządek rysunków, opowiedziała sobie dwa razy treść rozdziału.
Na lekcji pojawiła się z karteczką z kilkoma rysunkami, z których „odczytała” treść rozdziału.