Doradca zawodowy udziela pomocy w wyborze zawodu, planowaniu kariery oraz przygotowuje do procesu poszukiwania pracy. Z jego usług może skorzystać każdy, zwłaszcza zaś uczniowie stojący przed wyborem kolejnego etapu edukacji lub zawodu, osoby pracujące, które z różnych powodów chcą zmienić zawód oraz osoby bezrobotne.
Doradca pomaga w uświadomieniu sobie przez klienta, jaki jest jego potencjał zawodowy, co lubi robić oraz w jakim zawodzie chciałyby się rozwijać. Obecność doradcy w procesie planowania kariery pozwala usystematyzować wiedzę związaną z dotychczasowymi doświadczeniami i osiągnięciami edukacyjno-zawodowymi oraz ułatwia wgląd we własną osobę. Ważna jest wiedza doradcy na temat rynku pracy i jego pomoc w realnej ocenie planowanych działań.
Doradztwo zawodowe może przybiera formę spotkań indywidualnych lub grupowych. Podczas spotkań indywidualnych doradca prowadzi rozmowę z klientem, która może prowadzić do utworzenia Indywidualnego Planu Działania. Spotkania grupowe są uzupełnieniem spotkań indywidualnych i mają na celu wzmocnienie procesu doradczego przez kontakt z osobami o podobnych problemach. Mają szczególne znaczenie w pracy z osobami znajdującymi się w trudnej sytuacji zawodowej, np. długotrwale bezrobotnymi.
Jako doradca zawodowy będziesz szukać zatrudnienia w Powiatowych Urzędach Pracy oraz w Centrach Informacji i Planowania Kariery Zawodowej, działających w strukturach Wojewódzkich Urzędów Pracy, a także w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, Ochotniczych Hufcach Pracy, Gminnych Centrach Informacji, Akademickich Biurach Karier, szkołach, prywatnych agencjach i biurach doradztwa personalnego oraz pośrednictwa pracy, a także organizacjach pozarządowych zajmujących się problematyką rynku pracy. Możesz też prowadzić własną działalność gospodarczą i przyjmować zlecenia od powyższych podmiotów.
Praca wykonywana jest w biurze lub sali szkoleniowej, zazwyczaj w godzinach pracy biurowej, w dni powszednie. Może się zdarzyć, że w ramach projektu konieczne jest podróżowanie, ale jest to raczej praca stacjonarna.
Jeśli myślisz o pracy w zawodzie doradcy zawodowego, pamiętaj, że będziesz potrzebować kilku ważnych umiejętności: skutecznego porozumiewania się z klientem, uważnego słuchania rozmówcy oraz stwarzanie atmosfery otwartości i zaufania. Powinnaś/powinieneś mieć na uwadze dobro osoby radzącej się i stosować się do etyki zawodowej, m.in. zachowania poufności rozmowy oraz braku dyskryminacji osób zgłaszających się po pomoc.
O zawodzie doradcy mówi się, że łączy elementy profesji, pasji i powołania. Doradca powinien umieć identyfikować problemy i potrzeby innych, dostrzegać w ludziach ich potencjał oraz wyszukiwać i wzmacniać mocne strony. Jego zadaniem jest również motywowanie do działania, dlatego powinien być osobą charyzmatyczną i optymistycznie nastawioną.
Aby dobrze poznać klienta, powinnaś/powinieneś wyróżniać się zarówno wnikliwością, jak i cierpliwością, posiadać umiejętność zadawania odpowiednich pytań, a także umiejętność analizy i syntezy uzyskiwanych informacji. Dobrze, aby cechowała Cię dobra pamięć oraz umiejętność stawiania możliwych do zrealizowania celów i określania priorytetów.
Aby wykonywać zawód doradcy zawodowego, musisz legitymować się wyższym wykształceniem. Najczęściej zdobywa się je na studiach pedagogicznych lub psychologicznych o specjalności doradztwo zawodowe. Takie kierunki studiów nie są jednak niezbędne. Częstą drogą do zdobycia tego zawodu jest również ukończenie studiów podyplomowych.
Pracę doradcy zatrudnionego w instytucjach rynku pracy reguluje ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, więc jeśli jesteś zainteresowany/a pracą w tym zawodzie, warto najpierw zaznajomić się z bieżącymi aktami prawnymi.
Jeśli jesteś zainteresowany/a pracą z młodzieżą w szkole, powinnaś/powinieneś uzyskać uprawnienia pedagogiczne. Ich zdobycie możliwe jest m.in. w takcie studiów pedagogicznych, w studium pedagogicznym lub w zakładzie kształcenia nauczycieli. Dyrektorzy szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych mają obowiązek zatrudnienia w szkole doradcy zawodowego lub wyznaczenia do pełnienia jego roli innego nauczyciela.
Niezbędny w tym zawodzie jest ciągły rozwój osobisty np. poprzez kończenie dodatkowych kursów z prowadzenia zajęć grupowych oraz udział w warsztatach i konferencjach. Duża grupa doradców zawodowych w Polsce zrzesza się w Stowarzyszeniu Doradców Szkolnych i Zawodowych Rzeczypospolitej Polskiej. Stowarzyszenie organizuje konferencje, olimpiady oraz seminaria.