TEST

Królestwo Polskie przed powstaniem styczniowym.

17. Uzupełnij luki w tekście.

Delegacja Miejska, Wielka Brytania, samodzierżawie, niepodległość, Rosja, Czerwoni, Towarzystwo Rolnicze, Turcja, Aleksander Wielopolski, Francja, Biali, rosyjski

Wojna krymska (1853-1856), którą (a) ………………………………………..,,,,……………. przegrała z b) ……………………………………………………, i (c) ……………………………………………………………………. poważnie zmieniła ład w Europie. Wpłynęła również na sytuację Polaków pod zaborem (d) …………………………………………………………………… Na przełomie lat 50. i 60. XIX w. w Rosji doszło do złagodzenia (e) ……………………………………………………………………………………….……., a w Królestwie Polskim odżyły nadzieje (f) …………………………………………………. Władze rosyjskie wyraziły zgodę na założenie (g) ……………………………………………………………………………………………….… – pierwszej od upadku powstania listopadowego w pełni legalnej organizacji polskiej w Królestwie.
W 1861 r. miał miejsce szereg manifestacji patriotycznych w Warszawie, tłumionych brutalnie przez carska policję i wojsko. Po krwawych zajściach, w których zginęło 5 demonstrantów utworzono tzw. (h) ………………………..……………………………………………………………….…….. mającą czuwać nad spokojnym przebiegiem manifestacji. W tym samym roku władze rosyjskie zgodziły się na utworzenie organów administracji rządowej Królestwa, na czele której stanął (i) …………………………………………………………………………………… – zwolennik lojalnej współpracy z caratem. Przeprowadził on szereg reform. W latach 1861 – 1862 na ziemiach Królestwa Polskiego doszło do ukształtowania się dwóch obozów politycznych – (j) ………………………………………………………………………………………………………………….. i (k) ………………..………………………………………………………………………………………….

18. Do nazwisk członków Delegacji Miejskiej przyporządkuj właściwe określenia.

a) Leopold Kronenberg …………………………………………………………………………………………………
b) Józef Ignacy Kraszewski ……………………………………………………………………………………………
c) Tytus Chałubiński ……………………………………………………………………………………………………….
d) Dow Ber Meisels ……………………………………………………………………………………………………….
e) Karol Beyer ……………………………………………………………………………………………………………….

1. wybitny lekarz i przyrodnik,
2. naczelny rabin Warszawy.
3. jedna z najbogatszych osób w Królestwie.
4. „Ojciec polskiej fotografii”.
5. pisarz.

19. Wymień 4 reformy przeprowadzone przez Aleksandra Wielopolskiego.

a) ……..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
b) ……..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
c) ……..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
d) ……..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

20. Przyporządkuj najważniejsze cele przyświecające obozom Białych i Czerwonych przed rokiem 1863.

A. Biali ……..…………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
B. Czerwoni ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

a) przywrócenie Królestwu Polskiemu pełnej niepodległości w granicach z 1772 r.;
b) ścisła współpraca z rewolucjonistami z państw zachodnich oraz Rosji;
c) odrzucenie idei walki zbrojnej o niepodległość na rzecz stopniowych reform mających do niej doprowadzić;
d) oczynszowanie lub uwłaszczenie chłopów;
e) idea zbrojnej walki w 3 zaborach w celu przywrócenia niepodległości;
f) współpraca dyplomatyczna z państwami Zachodu dla wsparcia sprawy polskiej;
g) przywrócenie Królestwu Polskiemu pełnej autonomii i przyłączenie do niego „ziem zabranych”;
h) jak najszybsze uwłaszczenie chłopów bez wypłacania odszkodowań dotychczasowym szlacheckim właścicielom.

 

Powstanie styczniowe

21. Podkreśl poprawną odpowiedź.

I. Aby przerzedzić szeregi spiskowców władze rosyjskie zarządziły pobór do armii carskiej, czyli
a) brankę
b) łapankę.

II. Komitet Centralny Narodowy – naczelny organ Czerwonych podjął decyzję o przyspieszonym wybuchu powstania i przemianował się na
a) Naczelny Rząd Cywilny
b) Tymczasowy Rząd Narodowy.

III. Manifest nawołujący wszystkich rodaków do podjęcia walki zbrojnej został ogłoszony w nocy
a) 20 stycznia 1863r.
b) 22 stycznia 1863r.

IV. Manifest powstańczy został skierowany do trzech najważniejszych narodowości zamieszkujących ziemie dawnej Rzeczypospolitej:
a) Polaków, Białorusinów, Żydów
b) Polaków, Litwinów, Ukraińców.

Odp. I ……………………, II ……………………, III ……………………, IV ……………………

22. Zaznacz P (Prawda) lub F (Fałsz).

TAK NIE
I. Chcąc przyciągnąć w szeregi powstańcze chłopów, Tymczasowy Rząd Narodowy gwarantował im uwłaszczenie.
II. Biali nie przyłączyli się do powstania styczniowego.
III. Powstańcy stworzyli regularną armię, której udało się odnieść szereg zwycięstw nad przeważającą liczebnie, lepiej uzbrojoną i wyszkoloną armią rosyjską. …
IV. Chcąc odwieść chłopów od udziału w powstaniu rząd carski w marcu 1864r. ogłosił uwłaszczenie chłopstwa w Królestwie Polskim. …
V. Wskutek wyczerpania zasobów powstańczych i carskich represji powstanie zaczęło zamierać na przełomie 1864/1865r.
VI. Faktycznym upadkiem powstania styczniowego było aresztowanie wiosną 1864r. Romualda Traugutta – ostatniego dyktatora powstania.

23. Rozpoznaj ważniejszych dowódców powstania styczniowego.

A. Józef Hauke-Bosak,
B. Ludwik Mierosławski,
C. Marian Langiewicz,
D. Zygmunt Sierakowski

a) generał; przewidywany przez Czerwonych na dyktatora powstania; wezwany z Paryża; nie potrafił zdobyć autorytetu; po kilku porażkach i zamachu na swoje życie przez własnych żołnierzy powrócił do Francji – ………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………

b) generał; wywodził się z arystokratycznej polskiej rodziny spowinowaconej z carem Aleksandrem II; na wieść o wybuchu powstania wystąpił z armii carskiej; jeden z najzdolniejszych powstańczych dowódców; po rozbiciu w lutym 1864 r. jego oddziałów udał się na emigrację do Francji – ………………………………………………………………………………………………………………..…

c) generał; pochodził z niezamożnej rodziny szlacheckiej; przed powstaniem był generałem wojsk carskich, twórcą tajnych organizacji działających na rzecz niepodległości Polski; po wybuchu powstania działacz obozu Czerwonych; przywódca powstania w północnej części Litwy; po dostaniu się do niewoli rosyjskiej został powieszony w Wilnie – ……………………………………..……………………………………………………………………………………………….

d) generał; zasłynął z działań partyzanckich w Górach Świętokrzyskich; wiosną 1863 r. ogłosił się dyktatorem powstania, a tydzień później , po klęskach poniesionych w potyczkach z oddziałami rosyjskimi, musiał uchodzić na tereny zaboru austriackiego, gdzie został uwięziony – ………………………………………………………………………………………………………………………….

 

Walka o polskość w zaborze rosyjskim

24. Przyporządkuj działania odpowiednio – rusyfikatorom, społeczeństwu polskiemu.

Rusyfikatorzy Społeczeństwo polskie

……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

a) zakaz mówienia po polsku w miejscach publicznych;
b) założenie Towarzystwa Oświaty Narodowej;
c) likwidacja Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie;
d) powstanie Uniwersytetu Latającego;
e) praca organiczna;
f) kółka samokształceniowe;
g) noszenie przez kobiety czarnych sukni i biżuterii patriotycznej;
h) ograniczanie w prawach i szykanowanie Kościoła rzymskokatolickiego;
i) prześladowania duchownych i wiernych Kościoła unickiego.

 

Zabór pruski – walka z germanizacją

25. Uzupełnij luki w tekście.

rugi pruskie, Bismarck, Hakata, Kulturkampf, germanizacja, Komisja Kolonizacyjna

W latach 70 XIX w. kanclerz Niemiec (a) …………………………………………………………………………………… rozpoczął politykę mającą na celu ograniczenie wpływów Kościoła katolickiego w Niemczech, czyli …………………………………………………………………………………. (b) ……………………………………………………………………………….….. Na ziemiach zaboru pruskiego przybrał on formę walki z polskością, czyli (c) ………………………………………………………………………… . W latach 80 XIX w. władze pruskie zdecydowały się na przymusowe usuwanie Polaków z ziemi i wydalanie ich poza granice, czyli na tzw. (d) …………………………………………………………………………..………..… . Przejawem walki z polskimi właścicielami ziemskimi było też wykupowanie ziemi od Polaków za rządowe pieniądze przez powołaną do tego celu (e) ……………………………………………………………………………………………………………………………..….. Działania rządu wspierało specjalne stowarzyszenie niemieckich nacjonalistów zwane potocznie (f) ……………………………….…………………………………………………………………………………


26. Symbol oporu Polaków wobec pruskiej polityki kolonizacyjnej.

Odp. …………………………………………………………………………………………………..


27. Odgadnij, jakiego wydarzenia dotyczy fragment poniższego aktu.

„Dzieci nie odpowiadały na pytania zadawane im po niemiecku i nie podnosiły palca do góry […] odmówiły przyjęcia podręczników niemieckich do nauki religii […] i powiedziały przy tym: jesteśmy Polakami i nie chcemy się uczyć tej niemieckiej religii. Wobec tego oporu władza szkolna postanowiła najpierw, ażeby do pewnego czasu religię tylko wykładano, lecz nie zadawano dzieciom pytań. Potem nastąpiły najpierw łagodne, następnie surowe napomnienia, na koniec zagrożono karami, nareszcie wykonano je, pozostawiając dzieci w areszcie i poddając je chłoście […] chłostano w szkole czternaścioro dzieci. […] Chłosta była wyznaczona jako środek do utrzymania karności szkolnej[…].”

Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

Autonomia w Galicji

28. Zaznacz P (Prawda) lub F (Fałsz).

TAK NIE
I. Po roku 1867 najbardziej korzystna sytuacja dla podtrzymania kultury i języka polskiego panowała w zaborze pruskim.
II. Galicja, jako prowincja Austro – Węgier, otrzymała szeroką autonomię po utworzeniu monarchii austro – węgierskiej.
III. Autonomia w Galicji polegała na tym, że administracja galicyjska została obsadzona Polakami, na jej czele stał namiestnik, działał Sejm Krajowy, rozwijało się polskie szkolnictwo i polska kultura.
IV. Galicja była gospodarczo najlepiej rozwiniętą z ziem polskich.
V. Zapóźnione w rozwoju rolnictwo i brak inwestycji w przemyśle sprawiły, że sytuację w Galicji określano jako „nędzę galicyjską”.
VI. Pod koniec XIX w. Polacy zaczęli rywalizować z ludnością ukraińską stanowiącą pod koniec XIX w. 43% ogółu ludności Galicji.

 

Kultura polska w II poł. XIX w.

29. Rozwiąż krzyżówkę.

1. Najwybitniejszy przedstawiciel literatury pozytywistycznej.
2. Autorka m.in. powieści „Nad Niemnem”.
3. Jedna z najwybitniejszych polskich malarek, autorka obrazu „Dziewczynka z chryzantemami”.
4. Składają się na nią powieści „Ogniem i mieczem”, „Potop”, „Pan Wołodyjowski”.
5. Wybitny malarz obrazów o tematyce historycznej, twórca m.in. „Bitwy pod Grunwaldem”.
6. Uzyskanie równouprawnienia przez kobiety na przełomie XIX i XX wieku.
7. Miasto – siedziba najsilniejszego środowiska pozytywistów.
8. Cel pisania przez Sienkiewicza powieści historycznych.
9. Na jej rzecz pisarze pozytywiści zrezygnowali z poezji.
10. Nowy kierunek w literaturze i sztuce powstały pod koniec XIX w., w Polsce zwany Młodą Polską.

 

Wynalazki przełomu XIX i XX w.

 

30. Uzupełnij tabelę.

Rok Wynalazek Wynalazca Narodowość
1866 Szwecja
1876 Alexander Graham Bell
1879 Thomas Edison Ameryka
1884 karabin maszynowy
1886 Gottlieb Daimler i Carl Benz Niemcy
1895 August Marie Louis i Louis Jean Lumière
1896 rsdiotelegraf
1902-1903 samolot Ameryka

Alfred Nobel, Rosja/Włochy, telefon, żarówka elektryczna, Hiram Maxim, samochód z silnikiem benzynowym, kinematograf, Szkocja, Aleksander Popow/Guglielmo Marconi, Orville i Wilbur Wright, Francja

31. Uzupełnij luki.

Robert Koch, samochód, polon i rad, komunikacja, przemysł rozrywkowy, stal i elektryczność, samolot, łączność, Louis Pasteur

Drugą połowę XIX wieku i początek XX wieku nazywamy epoką (a) …………………………….……………….….. W tym czasie powstało wiele wynalazków i dokonano odkryć naukowych, bez których nie wyobrażamy sobie dziś życia codziennego. Dzięki elektryczności usprawniono (b) …………………………………………………………………………………………………………….. oraz (c)……………….………………………………………………………………………………………………… Silnik spalinowy pozwolił na wynalezienie (d)………………………………………………………………… oraz (e) …………………………………………………………………………….. Dzięki wynalezieniu radiotelegrafu i radia zaczął powstawać (f) ………………………………………………………………………………… Wynalazki w medycynie przyczyniły się do skuteczniejszej walki z chorobami i do przedłużenia życia ludzkiego. Epokowych odkryć dokonali Maria Skłodowska–Curie i jej mąż Piotr, którzy odkryli pierwiastki promieniotwórcze (g)……….……………………………………………………. i ………………………………..……………….….. (h) ………………….…….…………………………… wynalazł szczepionkę przeciw wściekliźnie, a (i)………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. odkrył prątek gruźlicy.

 

Partie polityczne na ziemiach polskich w XIX w.

32. W poniższym diagramie odszukaj nazwy trzech partii politycznych, które uformowały się na ziemiach polskich po upadku powstania styczniowego.

N W E R A T R Y O D U O I W P A O

L D K E M J O H K R F A C J A D A

Z C B I T P O W E L H S K N M O A

P M A R B T Z I A W U G A S R I D

S O K C J A C L I S T U Y C Z N A

W E P R O T L Y S O K I A I G E Ł

C Z A S Y T E R R O N N I B C T W

L U K A D Y W O W S Z E N E N R T

Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

33. Utwórz trzy szeregi uporządkowane w następującej kolejności: ruch polityczny, miejsce powstania, działacz, program.

B. Królestwo Polskie, Genewa/Kraków, Galicja
C. Józef Piłsudski, Wincenty Witos, Roman Dmowski

a) niepodległe państwo narodowe zrywające z tradycją wielonarodowej Rzeczypospolitej,
b) poprawa losu chłopów, wprowadzenie chłopskich przedstawicieli do sejmu,
c) walka o prawa robotników, powstanie państwa socjalistycznego

I. Ruch ludowy – …………………………………………………………………………………………………………… – …………………………………………..
II. Ruch narodowy – …………………………………………………………………………………………………….… – …………………………………………..
III. Ruch socjalistyczny – ………………………………………………………………………………………………… – …………………………………………..

 

Przełom XIX i XX wieku – kultura i sztuka

34. Połącz pojęcie z definicją.

I. impresjonizm …………………….
II. secesja …………………………….
III kultura masowa …………………

a) kierunek w sztuce przełomu XIX i XX wieku; charakterystyczne cechy – faliste i płynne linie, ornament o stylizowanych motywach roślinnych i zwierzęcych, dekoracyjność,
b) ogół wytworów kultury przeznaczonych dla wielkiej liczby odbiorców, dostosowany przez ich twórców do przeciętnego gustu i wykształcenia publiczności,
c) nurt w sztuce europejskiej, a później także amerykańskiej, który został zapoczątkowany przez grupę paryskich artystów w drugiej połowie XIX wieku; charakterystyczna cecha – dążenie do oddania zmysłowych, ulotnych momentów – „złapania uciekających chwil”,

35. Wpisz P (Prawda) lub F (Fałsz).

TAK NIE
I. Na przełomie XIX i XX wieku postęp techniczny spowodował pogorszenie się warunków życia milionów ludzi na świecie.
II. Dla polepszenia stanu zdrowia i wydłużenia życia modne stały się wyjazdy lecznicze do popularnych kurortów oraz uprawianie sportów, m.in. wioślarstwa, kolarstwa i piłki nożnej.
III. W 1896 roku zorganizowano pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie.
IV. W sztuce powieściowej dominował modernizm, który z czasem przerodził się w realizm.
V. Pojawiły się nowe formy sztuki – fotografia i kino.
VI. Do powstania kultury popularnej przyczyniły się nowe wówczas formy sztuki – prasa, radio, telewizja.

 

Odpowiedzi

Królestwo Polskie przed powstaniem styczniowym.
17. (a) Rosja, Turcją, (b) Wielką Brytanią, (c) Francją, (d) rosyjskim, (e) samodzierżawia, (f) niepodległościowe, (g) Towarzystwa Rolniczego, (h) Delegację Miejską, (i) Aleksander Wielopolski, (j) Białych, (k) Czerwonych
18. a) 3; b) 5; c) 1; d) 2; e) 4;
19. a) przywrócenie języka polskiego w urzędach i szkolnictwie,
b) reaktywowanie w Warszawie uniwersytetu pod nazwą Szkoła Główna,
c) wydanie dekretu o likwidacji pańszczyzny,
d) zrównanie w prawach Żydów z pozostałą częścią społeczeństwa.
20. Biali Czerwoni
c, d, f, g a, b, e, h

Powstanie styczniowe
21. I. – brankę, II – Tymczasowy Rząd Narodowy, III. – 22 stycznia 1863 r., IV – Polaków, Litwinów, Ukraińców.
22. I. P; II. F; III. F; IV. P; V. F; VI. P
23. a) Ludwik Mierosławski, b) Józef Hauke-Bosak, c) Zygmunt Sierakowski, d) Marian Langiewicz
Walka o polskość w zaborze rosyjskim
24. Rusyfikatorzy (a, c, h, i) Społeczeństwo polskie (b, d, e, f, g)

Zabór pruski w okresie popowstaniowym – walka z germanizacją
25. (a) Bismarck, (b) Kulturkampf, (c) germanizacji, (d) rugi pruskie, (e) Komisję Kolonizacyjną, (f) Hakatą
26. Wóz Drzymały. Michał Drzymała, nie mogąc, na skutek restrykcji władz pruskich z 1904 r. zakazujących stawiania zabudowań na kupowanych gruntach bez specjalnych zezwoleń, wybudować domu na nowo wykupionej ziemi, zamieszkał „nad ziemią” w wozie cyrkowym. Stał się on symbolem oporu Polaków wobec polityki germanizacyjnej, ponieważ popularność i podziw dla Drzymały przekroczyły granice zaboru pruskiego. W jego obronie występowali m.in. Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus, Maria Konopnicka, Lew Tołstoj.
27. Strajk dzieci we Wrześni przeciwko nauczania religii w języku niemieckim i jego konsekwencje
Autonomia w Galicji
28. I. F; II. P; III. P; IV. F; V. P; VI. P;

Kultura polska w II poł. XIX w.
29. PRUS; ORZESZKOWA; BOZNAŃSKA; TRYLOGIA; MATEJKO; EMANCYPACJA; WARSZAWA; KUPOKRZEPIENIUSERC; PROZA; MODERNIZM
30. Wynalazki przełomu XIX i XX wieku31(a) stali i elektryczności, (b) komunikację, (c) łączność, (d) samochodu, (e) samolotu, (f) przemysł rozrywkowy, (g) polon i rad, (h) Louis Pasteur, (i) Robert Koch

Partie polityczne na ziemiach polskich w XIX wieku
32. Narodowa Demokracja, Polska Partia Socjalistyczna, Polskie Stronnictwo Ludowe
33.
I. Ruch narodowy – Genewa/Kraków – Roman Dmowski – niepodległe państwo narodowe zrywające z tradycją wielonarodowej Rzeczypospolitej
II. Ruch socjalistyczny – Królestwo Polskie – Józef Piłsudski – walka o prawa robotników/ powstanie państwa socjalistycznego
III. Ruch ludowy – Galicja – Wincenty Witos – poprawa losu chłopów/wprowadzenie chłopskich przedstawicieli do sejmu
Przełom XIX i XX wieku – kultura i sztuka
34. I. – c); II. a); III. b);
35. I. F; II. P; III. P; IV. F; V. P; VI. F