Podział historii Europy na epoki (periodyzacja):

  • prehistoria – dzieje człowieka przed pojawieniem się pisma; epoka kamienia;
  • starożytność – wielki dział historii, która rozegrała się przed naszą erą; to dzieje dawnych cywilizacji skupionych wokół Morza Śródziemnego: Grecji (kultura minojska, mykeńska), Rzymu, Egiptu, Palestyny, Azji Mniejszej; to historia Mezopotamii (Sumer, Babilonia, Asyria), Starożytnych Indii oraz Chin. Zaczyna się ok. cztery tysiąclecia przed nasza erą (przypuszczalny czas, w którym wynaleziono pismo). Kończy ją nadejście naszej ery: narodziny Chrystusa (1 r. n.e.), upadek Cesarstwa Rzymskiego ( 476 r. n.e.) i nastanie chrześcijaństwa;
  • średniowiecze – czasy od roku 476 do wieku XV, w którym to Jan Gutenberg wynalazł druk (1450 r.), upadł podbity przez Turków Konstantynopol (1453 r.), Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę (1492 r.);
  • nowożytność – obejmuje czasy od końca średniowiecza do zakończenia I wojny światowej, tj. do 1918 r.;
  • historia najnowsza – od końca epoki nowożytnej do dziś.

Epoka kamienia

Paleolit

  • 4-5 mln lat temu, Afryka Wschodnia, hominidy oddzielają się od linii ewolucji małp;
  • ok. 2,4 mln lat temu, pojawia się homo habilis przedstawiciele homo habilis zaczynają wytwarzać narzędzia opanowuje technikę obróbki kamienia, (zaostrzone kamienie do ćwiartowania mięsa);
  • ok. 1,9 mln lat temu, pojawia się homo erectus (człowiek wyprostowany; pitekantrop), udoskonala wytwarzanie narzędzi kamiennych (pięściaki), posługuje się ogniem, kolonizuje Afrykę, Południową i Wschodnią Europę, Południową i Wschodnia Azję;
  • ok. 135 tys. lat temu, Afryka Wschodnia, pojawia się homo sapiens (człowiek myślący), który ok. 100 tys. lat temu rozpoczyna wędrówkę na inne kontynenty;
  • ok. 40 tys. lat temu homo sapiens zaczyna zaludniać Europę – kontynent zamieszkiwany już przez neandertalczyków (hominidów, którzy żyli na stepach i w tundrach, wytwarzali narzędzia z kamienia i drewna, żyli z myślistwa i zbieractwa, praktykowali pochówek zmarłych). Neandertalczycy nie przetrwali rywalizacji z ludźmi.
  • ok. 15 tys. lat temu grupy ludzi pierwotnych wędrują z Azji do Ameryki przez Cieśninę Beringa ; – łączą się w 20-30 – osobowe grupy, doskonalą technikę polowania na duże zwierzęta, posługują się oszczepem, trudnią się zbieractwem, tworzą kulturę (malowidła w jaskiniach).
  • ok. 10 tys. lat temu człowiek pierwotny („człowiek zręczny”):
    • zaczyna posługiwać się łukiem,
    • trudni się myślistwem i zbieractwem,
    • uczy się uprawy roli (rolnictwo) i hodowli bydła,
    • wyrabia ceramikę,
    • eksperymentuje z metalami (z miedzi wykonuje małe przedmioty i ozdoby;
    • z koczowniczego trybu życia przechodzi do trybu osiadłego.

Neolit

  • Pierwszymi rolnikami byli mieszkańcy tzw. Żyznego Półksiężyca, terytorium rozciągającego się od Morza Śródziemnego do Zatoki Perskiej, w skład którego wliczamy Palestynę, Fenicję, Syrię i Mezopotamię (obszar nad Eufratem i Tygrysem).
  • By ułatwić sobie uprawę zbóż, wytworzyli kamienne motyki, sierpy i żarna.
  • Ok. 9 tys. lat temu udomowili pierwsze zwierzęta – owce i kozy, a następnie bydło i drób.
  • Jako pierwsi zaczęli zakładać osady liczące od kilkuset do kilka tysięcy mieszkańców. Najstarsze osiedle ludzkie – Jerycho (Palestyna) datuje się na 8 tys. lat p.n.e.

Uwaga!
Proces powyższych przemian nazywany jest rewolucją neolityczną; nie z uwagi na szybkość zmian, lecz na ich doniosłość dla rozwoju ludzkości.

Zapamiętaj!

Antropogeneza – (od gr. antropos – człowiek i genesis – rodzenie się) to powstanie i rozwój rodowy człowieka jako gatunku biologicznego.

Epoka kamienia – najwcześniejsza i najdłuższa z trzech epok prehistorii; obejmuje okres od pojawienia się pierwszych narzędzi z kamienia do czasu masowego wykorzystywania narzędzi i przedmiotów wykonanych z metalu.

Archeologia – nauka badająca pozostałości materialne dawnych społeczeństw, głównie na podstawie prac wykopaliskowych; ma na celu odtworzenie społeczno – kulturalnej przeszłości człowieka.

Ewolucja – proces przekształcania się organizmów w zmiennych warunkach środowiska, polegający na powstawaniu i utrwalaniu się w ciągu pokoleń nowych, dziedzicznych cech przystosowawczych, różnicowaniu się populacji i wyodrębnieniu nowych gatunków, coraz liczniejszych, wyżej zorganizowanych i wyspecjalizowanych.

Hominidy – gatunki człowiekowatych (wykazujące dużą inteligencję, skłonność do przyjmowania dwunożnej postawy oraz zdolność do wytwarzania i używania narzędzi), które 4–5 mln lat temu oddzieliły się od linii ewolucyjnej małp.