Sparta powstała w XI w. p.n.e. w wyniku podboju południowej części Peloponezu przez Dorów. Społeczeństwo dzieliło się na 3 podstawowe grupy:

  • spartiatów,
  • periojków
  • helotów.

Państwo to było monarchią o charakterze oligarchicznym. Jej specyfika polegała na równoczesnych rządach 2 królów, których pozycja sprowadzała się raczej do funkcji dowódczych. Faktyczna władza należała do wąskiego grona właścicieli ziemskich, wywodzących się z grona spartiatów, czyli oligarchów.

Struktura władzy

  • Dwóch królów
    Dwaj królowie byli przede wszystkim wodzami, ale także najwyższymi kapłanami, zajmowali się wróżbiarstwem, posiadali uprawnienia sądownicze.
  • Geruzja – rada starszych
    Składała się z 28 członków (tzw. gerontów) wybieranych spośród spartiatów, którzy ukończyli 60 rok życia i należących do najznamienitszych rodów. Wybierani byli na zgromadzeniu ludowym i pełnili swoją funkcję dożywotnio. Do nich należała władza ustawodawcza oraz najwyższa władza sądownicza. To Rada Starszych opracowywała ustawy, które następnie przedstawiała Zgromadzeniu Ludowemu pod głosowanie.
  • Apella – zgromadzenie ludowe
    Zgromadzenie ludowe zwane apellą, nie miało prawdziwego wpływu na rządy. Zatwierdzało jedynie prawa i uchwały przedstawione przez Radę Starszych. Zebrani nie mieli prawa dyskusji, ani możliwości wprowadzenia jakichkolwiek poprawek. Zgromadzenie wybierało również eforów i członków geruzji. W jego obradach mogli uczestniczyć jedynie spartiaci po ukończeniu trzydziestego roku życia.
  • Pięciu eforów
    Faktyczną władzę cywilną (wykonawczą) dzierżyli najwyżsi urzędnicy państwowi, eforowie, w liczbie pięciu. Mieli prawo zwoływania zgromadzenia ludowego, tak zwanej apelli i to do nich należało interpretowanie wyników jej głosowania. Przewodzili także geruzji. Wybierani byli przez zgromadzenie ludowe nas okres 1 roku. Kontrolowali wszystkie instytucje, urzędy i całość życia publicznego w Sparcie. W ich rękach spoczywały: administracja, polityka zagraniczna, sądownictwo. Po zakończeniu kadencji, ze swojej działalności składali sprawozdanie i w razie nadużyć mogli zostać pociągnięci do odpowiedzialności.