W połowie średniowiecza rejon Bałtyku zamieszkany przez ludy pogańskie (słowiańscy Obodrzyce i Wieleci oraz bałtyjscy Prusowie, Litwini, Jaćwingowie, Łotysze zwani wtedy Liwami, Estowie i Finowie) stał się miejscem intensywnej ekspansji wschodnioniemieckich feudałów i państw skandynawskich (Danii i Szwecji).

Uwaga

  • Szwedzi opanowali Finlandię,
  • Duńczycy wyspę Rugię, Pomorze Zachodnie oraz wybrzeża Zatoki Ryskiej i pobliskie wyspy.

Feudałowie niemieccy – Marchia Brandenburska, księstwo saskie oraz biskupstwo magdeburskie – w XII w. zorganizowali przeciwko Słowianom połabskim kilka krucjat, które to doprowadziły do ujarzmienia tych ludów w ciągu półwiecza.

W końcu XII w. nad Dźwiną (Łotwa), w ślad za kupcami niemieckimi pojawili się duchowni z diecezji bremeńskiej, którzy podjęli się akcji misyjnej wśród Łotyszy i Estów.W Rydze powstała diecezja, której przewodził biskupa Meinhard. Z inicjatywy biskupa Meinharda powstał Zakon Kawalerów Mieczowych będący zbrojnym ramieniem Kościoła. W 1202 r. Zakon Kawalerów Mieczowych odłączył się od biskupstwa tworząc własne państwo.

Ekspansję niemiecką w kierunku Rusi powstrzymała w 1242 r. porażka nad Jeziorem Pejpus.

W 1226 r. do Prus został sprowadzony, dzięki staraniom polskiego księcia Konrada Mazowieckiego, Zakon Krzyżacki. Piastowicz chciał, żeby Krzyżacy, będący jego lennikami, zdobywali dla niego nowe terytoria, a także przeciwstawiali się działaniom biskupa misyjnego Chrystiana, który w celu wzmocnienia swojej władzy powołał do życia zakon dobrzyński.
Krzyżacy przechytrzyli Konrada Mazowieckiego. Spreparowali fałszywą bullę papieską, która dawała im pełnię władzy nad zdobytymi terenami wraz z Ziemią Chełmińską ofiarowaną im w charakterze tymczasowego miejsca pobytu. Zakon po latach zaciekłych wojen opanował Prusy, tłumiąc krwawo wszelkie powstania pogańskich ludów (największe w 1249 r.).
Polscy książęta w większości popierali krzyżacką akcję w Prusach. Sami też przyczynili się do pogromu jednego z bałtyckich ludów – Jaćwingów (koniec XIII w.), którego ojczyzną była Suwalszczyzna.

Marchia Brandenburska:

  • zdobyła Pomorze Zachodnie (1181 r.),
  • opanowała Ziemię Lubuską, którą kupiła od księcia śląskiego Bolesława Łysego Rogatki w 1250 r.
  • podbiła obszary w widłach Odry i Warty.