Frankowie byli jednym z germańskich plemion, które w czasie wędrówek ludów osiedliły się na obszarach cesarstwa rzymskiego.

  • W połowie IV w. opanowali północną Galię zwaną Toksandrią (kraina położona między Mozą a Skaldą).
  • Pomimo że cesarz Julian Apostata (ostatni pogański władca Rzymu) pokonał Franków w 357 r., zezwolił Frankom im pozostać na terenach Toksandrii. Część tego ludu pozostała poza granicami cesarstwa na prawym brzegu Renu i nad Menem. Zwano ich Frankami Rypuarskimi, a mieszkańców Toksandrii, Frankami Salickimi.

Mimo kontaktów z cywilizacją romańską, długo pozostawali na dosyć niskim poziomie rozwoju, nie tworząc jakiegoś jednego ośrodka państwowego, tocząc ze sobą wojny i żyjąc w pogaństwie.

  • Proces jednoczenia rozpoczął Merowiusz w V w., lider szczepu mieszkającego wokół Tournai (dawne Turnacum). W tym czasie oprócz niego było jeszcze kilku dzielnicowych władców Franków.
  • W 481 r. władzę królewską w merowińskim państwie przejął Chlodwig. Na początku rządów podjął walkę z dawnym rzymskim namiestnikiem Galii, Syagriuszem, który po upadku zachodniego cesarstwa utworzył w północnej Galii własne państwo. Rozgromił go w bitwie pod Soissons (486 r.) i zagarnął jego ziemie. Panowanie Franków sięgnęło wówczas Loary, za którą rozpościerały się obszary Wizygotów.
  • W 496 r. Chlodwig przyjął chrzest wraz z ludem i uroczyście koronował się na króla w nowym obrządku. W tym samym roku pokonał lud Alemanów (pod Tolbiacum). W 502 r. zajął ich całe terytorium (obszary nad górnym Renem).
  • W 507 r. mimo pomocy ze strony ostrogockiego Teodoryka, Wizygoci ponieśli z rąk Franków klęskę pod Vouille, tracąc Akwitanię.
  • Ani zgon Chlodwiga (Klodwiga) w 511 r., ani podziały jego państwa nie zahamowały ekspansji, której ofiarą padli z kolei Burgundowie (wyprawy z lat 523 i 534).
  • W 536 r. wykorzystując uwikłanie Ostrogotów w konflikt z Bizancjum, Frankowie opanowali Prowansję do tej pory podległą królestwu Teodoryka Wielkiego (ostrogockiego).
  • W 531 r. jeden z potomków Chlodwiga, sprzymierzony z Sasami ujarzmił plemię Turyngów (bitwa nad Unstrutą). Bawarowie stali się z kolei wasalami merowińskiego państwa. Frankom nie udał się jedynie wówczas atak na Italię.

W VI w. państwo uległo kilkakrotnym podziałom oraz krwawym wstrząsom wewnętrznym wskutek konfliktów w łonie merowińskiej dynastii. Spory doprowadziły do spadku autorytetu panującego rodu i wzrostu pozycji możnowładztwa, sterującego poczynaniami powolnych merowińskich królów (od Chlotera II i Dagoberta począwszy). Na dworze dominującą pozycję zdobywali wysocy urzędnicy zwani majordomami.

  • Jeden z nich, Pepin z Heristalu przywrócił w 687 r. jedność państwa (poza Akwitanią i Bawarią, zachowującymi jeszcze pewną odrębność).
  • Jego syn, Karol zwany Młotem (Martel), wyjątkowo zręczny i energiczny wzmocnił autorytet swego rodu, od niego zwanego Karolingami, zwyciężając Arabów w bitwie pod Poitiers w 732 r. Stworzył rzeczywiste podstawy systemu lennego, nadając w zamian za służbę wojskową benificja, nie wahając się nawet czasem w tym celu konfiskować kościelnych majątków. W momencie zgonu (741) Karol Młot podzielił państwo jak udzielny władca między synów: Karlomana i Pepina zwanego Krótkim, choć formalnie królem pozostawał ostatni z Merowingów, Childeryk III. Groźba rozpadu państwa została zażegnana poprzez wycofanie się Karlomana z czynnej polityki do klasztoru.
  • Pepin sprzymierzony z papiestwem (konkretnie Stefanem III), zagrożonym przez najazdy Longobardów, rozgromił ich dwukrotnie w 754 r. i 756 r.. Opanował znaczne tereny w północnej i środkowej Italii i przekazał je papieżowi, który utworzył tam swoje państwo („patrimonium Sancti Petri”). Stolica Apostolska z kolei poparła ambicje Pepina, godząc się na jego królewski tytuł i ostateczne odsunięcie Merowingów. Frankoński władca wyparł też z Akwitanii Arabów i ponownie przyłączył tę prowincję, za to poniósł porażki w walce z Sasami i Bawarami.

Następcą Pepina został ostatecznie jego starszy syn Karol, po niespodziewanym szybkim zgonie rywalizującego z nim brata, Karlomana (771 r.). Państwo znalazło się w kryzysie: w Akwitanii wybuchł bunt, podnieśli też głowę Longobardowie, Sasi i Bawarowie.

  • Karol najpierw opanował sytuację w Akwitanii, podbił ostatecznie i wcielił do swojego rozrastającego się imperium, obszary Longobardów (774 r.), podporządkował sobie Bawarów (788), ale najcięższe boje toczył z Sasami, od 772 r. Ciągnęły się one około 30 lat.
  • W 782 r. wybuchło na terenie Saksonii wielkie powstanie, brutalnie stłumione. Ostatnie ogniwa oporu wygasły w 804 r. Sasów wspierali w walce Duńczycy, Karola czasami słowiańscy Obodrzyce. Na zdobytych obszarach Frankowie wprowadzali kościelną administrację i zmuszali ludność do przyjęcia chrztu.
  • W 795 r. podbił chylące się do upadku państwo Awarów nad środkowym Dunajem, a jego władzę uznały też plemiona zachodniosłowiańskie jak Obodrzyce, Wieleci i dosyć luźno Czesi i Serbowie Łużyccy.
  • Mimo początkowych niepowodzeń (778 r.) Karol Wielki opanował znaczne obszary na południe od masywu Pirenejów kosztem Arabów. W latach 795-811 zdobył tereny aż po rzekę Ebro (Huesca, Barcelona, Pampeluna, Tortosa). Nie powiodły się władcy próby podporządkowania sobie celtyckiej Bretanii.
  • W 800 r. Karol koronowany został w Rzymie na cesarza przez papieża Leona III. Początkowo władca nie odniósł się do tego faktu z entuzjazmem, ponieważ stworzył on pozory zależności od władzy duchownej i naraził Karola na nowe spory z Bizancjum, które w 812 r. uznało tytuł frankońskiego władcy. Nie udało się również Karolowi doprowadzić do małżeństwa z cesarzową bizantyńską Ireną.
    Za jego rządów rozwinęły się i umocniły stosunki feudalne, wzrosły obciążenia chłopów, ale też i nastąpił swoisty „renesans” kulturalny i zapoczątkowany został proces reformy kościelnej. Niestety, potomkowie Karola nie byli takimi indywidualistami i nie zapobiegli rozpadowi imperium oraz wzrostowi pozycji możnych. Po okresie kilkuletnich walk, wnukowie cesarza podzielili państwo między siebie.
  • W 843 r. zawarli traktat w Verdun, na mocy którego cesarstwo podzielono na trzy części.