Przedimki, jak podpowiada nazwa, pojawiają się w angielskim przed „imionami” – rzeczownikami, nazwami rzeczy, osób, zjawisk.

W języku angielskim są dwa rodzaje rodzajników:

I. rodzajnik nieokreślony (the Indefinite Article) – a lub an (jeśli rzeczownik zaczyna się w wymowie od samogłoski)

  • poprzedza rzeczowniki policzalne, bliżej nieokreślone;
  • .stosowany jest wyłącznie w przypadku rzeczowników w liczbie pojedynczej, np.: a girl, a dog, a car, a bottle;
  • w przypadku rzeczowników w liczbie mnogiej nie stosujemy żadnego przedimka: girls, dogs, cars, a bottles.

 

II. rodzajnik określony (the Definite Article) – the.

  • używamy go, gdy mówimy o określonej (konkretnej) osobie lub rzeczy, gdy coś zostało już wcześniej określone, np.:
    There was a girl. The girl was very beautiful.
  • używamy go także, gdy chcemy mówić o czymś jedynym, niepowtarzalnym, np.: the world, the sky.
  • przed przymiotnikami w stopniu najwyższym (gdyż określane przez nie rzeczowniki stają się tym samym jedyne i niepowtarzalne), np.: the most beautiful girl, the best film I have ever seen, itp.
  • przed rzeczownikami abstrakcyjnymi utworzonymi z przymiotników, np.:
    the impossible (coś niemożliwego)
  • przed rzeczownikami utworzonymi z przymiotników, które nabierają cech liczby mnogiej, np.:
    the rich, the beautiful (bogaci, piękni)
  • przed nazwiskami, gdy mamy na myśli całą rodzinę, np.: the Smiths, the Kennedys, the Kowalskis (Kowalscy)
  • Przed niektórymi nazwami miejsc: gdy mówimy o krajach, które są republikami, stanami lub królestwami, np.:
    • the Republic of Ireland,
    • the United States (the USA),
    • the United Kingdom (the UK)

 

III. Przed rzeczownikiem może też stać rodzajnik zerowy, czyli może nie być rodzajnika lub też może pojawić się inny określnik – np. liczebnik, lub inne „małe słówko”, takie jak some, much czy many.

  • używamy, gdy rzeczownikowi towarzyszy
    • zaimek wskazujący, that cute little cat
    • aimek dzierżawczy, your lovely sister,
    • lub dopełniacz saksoński, Betty’s new house,
  • Używamy go także przed rzeczownikami abstrakcyjnymi:
    • I like music.
    • Love is a wonderful thing.
  • Przedimków nie używamy także, mówiąc ogólnie o rzeczownikach w liczbie mnogiej:
    • Children are nice.
    • Fruits are healthy.

Uwaga! Jeżeli jednak chodzi nam o konkretną grupę oznaczoną danym rzeczownikiem w liczbie mnogiej, musimy użyć przedimka określonego: the children are nice, the fruits are delicious (chodzi tu już o jakieś konkretne dzieci, owoce).

  • Przedimka zerowego używamy także w wielu popularnych wyrażeniach dotyczących miejsca, takich jak:
    • at home,
    • at (to) work,
    • at (to) school,
    • at (to) university,
    • at (to, in) church,
    • to bed,
    • in (to) hospital,
    • in (to) prison (użycie the oznaczałoby, że udajemy się do któregoś z tych miejsc jedynie z wizytą, a nie jako pacjent, bądź więzień)
  • Przedimków nie używamy także przed tytułem, po którym pojawia się nazwisko:
    • Prince Charles,
    • Prime Minister Blair.

Uwaga!

  • Jeżeli rzeczownikowi towarzyszy określający go przymiotnik to przedimek będzie występował przed nimi:
    an old house, a beautiful garden, a nice girl, a horrible story.
  • Przed rzeczownikami niepoliczalnymi zamiast a (an) używamy some, np.:
    • I hear some music. Słyszę (jakąś) muzykę.
    • I think I have some soap. Myślę, że mam (jakieś) mydło.

Są trzy konkretne przypadki, w których używamy rodzajników:

  • w nazwach pospolitych, czyli z takimi wyrazami jak cat czy people,
  • z nazwami własnymi, np. the Alps,
  • w pewnych wyrażeniach typu twice a week.

 

Nazwy pospolite

– I want to buy a guinea pig. I saw a guinea pig at pet shop.
– A guinea pig? You are a fourty-year-old man, director of a company and you want a guinea pig?
– Well, in fact I wanted a mouse but when I saw a guinea pig I thought looked more serious. In fact I have already bought it. The guinea pig is called Fufu. It is brown and white.
– I think you shouldn’t tell anybody.

  • Kiedy opowiadamy o pewnych rzeczach, ludziach czy zwierzętach po raz pierwszy, używamy rodzajnika nieokreślonego, który ma tu znaczenie „jakiś/jakaś”. Kiedy więc mówimy, że widzieliśmy w sklepie świnkę morską i niejako wprowadzamy zwierzątko do historyjki, mówimy I saw a guinea pig. Kiedy pojawia się ona po raz drugi w tym samym tekście (użyjemy przedimka the) – jest to już the guinea pig, gdyż nie jest to teraz jakaś świnka, lecz ta konkretna, którą widzieliśmy w sklepie zoologicznym.
  • Rodzajnika nieokreślonego używamy także wtedy, gdy mówimy o rzeczy należącej do pewnej kategorii.
    • Na przykład, jeśli mówię, że chcę kupić świnkę morską, to oznacza to tak naprawdę chcę kupić zwierzę należące do kategorii świnka morska. I want a guinea pig.
    • Także wtedy, gdy mówimy, że ktoś ma jakiś zawód, używamy a lub an. Jeśli mówię: Mary is a vet, to oznacza, że jest ona osobą, która należy do kategorii weterynarz.
    • Tak samo, gdy proszę kogoś o jakiś długopis – Give me a pen. Mówiąc the, mamy zawsze na myśli konkretną rzecz. Jeśli powiem: Give me the pen, mówię nie o jakimś długopisie, tylko o tym jednym, konkretnym – np. zielonym, leżącym na biurku.
  • Kiedy mówimy o cechach jakiejś grupy (często są to cechy gatunkowe), na przykład świnek morskich, najczęściej używamy liczby mnogiej bez the, np. Guinea pigs are nice. Możemy też użyć rodzajnika określonego lub nieokreślonego w liczbie pojedynczej, np. The mouse/A mouse stinks.
  • Jeśli mówimy o czymś w sensie ogólnym, na przykład, że coś lubimy, używamy rzeczownika bez rodzajnika – w liczbie mnogiej (jeśli jest policzalny) lub pojedynczej (jeśli jest niepoliczalny). Przykłady: I like guinea pigs. I like music. Zawężenie takiej ogólnej kategorii spowoduje konieczność użycia the, np. I like the guinea pigs in your shop. Podobają mi się świnki w twoim sklepie. I like the music here. Podoba mi się tutaj muzyka (a nie muzyka w ogóle).
  • Kiedy mówimy o instytucjach takich jak szpital czy więzienie, użycie rodzajnika będzie zależne od tego, czy traktujemy to miejsce jako instytucję, czy konkretny budynek. Powiemy He was sent to prison (bez rodzajnika), bo mamy na myśli więzienie jako instytucję – nie koncentrujemy się na tym, które to było konkretnie więzienie. Tak samo w zdaniach: She is in hospital. He goes to school. Nawet jeśli wiemy, jaka to jest konkretnie szkoła czy który szpital, to jeśli koncentrujemy się na znaczeniu tych miejsc jako instytucji, nie stosujemy rodzajnika. Natomiast jeśli są one traktowane jako budynek jako taki, zastosujemy rodzajnik – określony lub nie, w zależności od potrzeby, np. We lived near a hospital. The hospital was huge.
  • Kiedy coś jest jedyne, unikatowe, używamy rodzajnika okreś­lonego, na przykład zawsze w stopniu najwyższym przymiotnika: It is the most beautiful guinea pig in the shop. Także w innych sytuacjach, jak: Madrid is the capital of Spain (stolica państwa jest tylko jedna).

Pamiętaj!
An – stosujemy we wszystkich podanych powyżej przypadkach, wtedy gdy następujący po przedimku rzeczownik rozpoczyna się od samogłoski (należy tu jednak kierować się wymową, a nie pisownią), np.: an hour (wyraz ten rozpoczyna się samogłoską, gdyż „h” nie wymawiamy), an owl, an elephant, an animal, an umbrella, ale a university (w wymowie słowo to rozpoczyna się głoską „j”, która nie jest samogłoską).

 

Nazwy własne

Tu, niestety, nie ma nic do rozumienia, ale jest dużo do nauczenia się! W nazwach własnych albo stosujemy rodzajnik okreś­lony, albo w ogóle go nie używamy.

Rodzajnik określony stawiamy przed nazwami

  • państw zawierającymi słowa: Republic, Kingdom, States
    the Republic of Ireland, the United States of America (the USA), the United Kingdom (the UK)
  • państw w liczbie mnogiej (the Netherlands)
  • pasm i łańcuchów górskich: the Alps, the Himalayas
    He lives in the Tatra Mountains.     (On mieszka w Tatrach.)
  • rzek: the Thames, the Vistula river
  • mórz: the Baltic Sea, the Mediterranean Sea
  • oceanów: the Atlantic Ocean
  • kanałów: The English Channel
  • rodzin: the Browns
    The Walkers come to dinner every Saturday.     (Państwo Walkers przychodzą na obiad co sobota.)
  • hoteli: the Sheraton
  • restauracji, pubów: the Eastwell Manor, the Belvedere
  • kin: the Polonia,
  • muzeów: the National Museum,
  • teatrów, galerii: the Tate Gallery
  • narodowości: the French, the Poles
    The British like their anthem.     (Brytyjczycy lubią swój hymn.)
  • przed tytułami służbowymi (nie poprzedzającymi nazwisk)
    I called the President. – Zadzwoniłem do prezydenta)
    ale
    He talked to president Sarkozy. – On rozmawiał z prezydentem Sarkozym.
  • kiedy coś lub ktoś jest jedyne (królowa, papież itp.): the Pope, the Queeen
    God save the Queen. (Boże, chroń królową – w domyśle: królową brytyjską, która jest jedyną głową państwa w tym kraju)
  • w wyrażeniu the same (taki sam), the only (jedyny), np.
    The flag of the Netherlands is almost the same as the flag of Luxembourg;

Przedimek the używany jest także w przypadku takich miejsc jak:

  • the cinema,
  • the theatre,
  • the bank,
  • the post office,
  • the toilet,
  • the dentist,
  • the station,
  • the airport

Używamy go także przed takimi wyrażeniami jak:

  • the police
    Pamiętaj, że w angielskim rzeczownik ten występuje w liczbie mnogiej: The police are trying to catch the thief.
  • the fire brigade
  • the army

Nie stawiamy rodzajnika przed nazwami

  • państw i miast: France, Paris
  • kontynentów: Africa, Asia
  • szczytów: Mount Blanc
  • jezior: Lake Ontario
  • regionów: Western Europe
  • pojedynczych (!) wysp: Corsica
  • lotnisk: Heathrow Airport
  • stacji kolejowych: Blackfriars Station
  • uniwersytetów: Warsaw University
  • ulic: Oxford Street
  • posiłków: have breakfast/lunch/dinner/supper
    What do you usually have for lunch?     (Co zwykle jesz na lunch?)
    Uwaga: jeśli przed posiłkiem stoi przymiotnik, powiemy „a”, np. I had a nice breakfast. (Zjadłam udane śniadanie.)
  • dni tygodnia, miesięcy: Monday, September

 

Wyrażenia

W każdym języku utrwalają się pewne wyrażenia i zwroty i możemy potem w nieskończoność zadawać pytania: dlaczego tak, a nie tak? – Odpowiedź będzie prosta: tak się utarło, to jest pewien stały zwrot. Oto przykłady zwrotów z rodzajnikiem (lub bez).

Zwroty z rodzajnikiem nieokreślonym

  • zwroty wyrażające ilość: a hundred, a little, a few, a lot
  • wyrażenia częstotliwości typu: a day, a week, a month np.:
    My guinea pig eats two carrots a day.
  • używamy także, chcąc wyrazić swoje oczarowanie lub obrzydzenie (jeżeli zdania te dotyczą oczywiście liczby pojedynczej), w następującej konstrukcji:
    • What a lovely dress! (Cóż za piękna sukienka!)
    • What a nice person! (Cóż za przemiła osoba!)
    • What a horrible movie! (Cóż za okropny film!)

Należy jednak pamiętać, że w przypadku rzeczowników w liczbie mnogiej nie stosujemy żadnego przedimka:

What great shoes!
What awful buildings!

  • W wyrażeniach takich jak in an hour, a cup of coffee, zaimek ten pełni rolę liczebnika i tłumaczymy go jako jeden, jedna, jedno: za jedną godzinę, jedna filiżanka kawy:
    • A cup of coffee please!
    • I am meeting him in an hour.
  • W zwrotach takich jak two times a year, three miles an hour stosowany jest zamiennie z per i oznacza „na” – dwa razy na rok, trzy mile na godzinę.
    • We went to Krynica at least two times a year.
    • This car can drive at 100 miles an hour.

Zwroty z rodzajnikiem określonym

  • the dentist, the doctor: You have to go to the doctor/dentist. Mimo że często nie mamy wcale na myśli konkretnej osoby.
  • biedni, starzy, chorzy: the poor, the old, the sick (czyli the + przymiotnik)
  • rozrywki: Let’s go to the theatre/the cinema.
  • daty: np. December the second.
  • gra na instrumentach: I play the guitar/the piano/the trumpet.

Zwroty bez rodzajnika w wyrażeniach

  • zawierających liczby: I live in room 45. (Mieszkam w pokoju 45).
  • choroby: She suffers from insomnia/flu/cancer.
  • podróżowanie: Go by car/bus/train/ferry. Go on foot.
  • sporty: I play football/tennis/basketball.
  • at work, at home, at school, in bed, at university (w pracy, w domu, w szkole, w łóżku, na uniwersytecie)
    Ale uwaga: jeśli mamy na myśli konkretną szkołę, powiemy „in the school”, np.
    Sarah is at school. She studies in the school number 13.

 

Ćwiczenie

W tekście poniżej wpisz w luki a/an, the lub 0, jeśli nie ma rodzajnika.

I decided to take my guinea pig Fufu for (1) ……walk. I put 2…… animal in (3) …… basket and left (4) …… ­house. (5) …… weather was beautiful. We went along (6) …… Oxford Street but then I felt hungry and I decided to go to (7) …… restaurant. (8) …… place I chose was (9) …… Zoo Restaurant. I thought they wouldn’t mind my guinea pig. (10) …… waiter was really nice and he didn’t protest. I had (11) …… lunch and shared (12) …… salad with Fufu. She ate only (13) …… little but seemed really happy. When we left (14) …… room, I noticed that (15) …… chair where I had put (16) …… basket was completely wet. Ooops! I didn’t say (17) …… word. I could only hope (18) …… people really like (19) …… animals there.

Odpowiedzi

1 – a, 2 – the, 3 – a, 4 – the, 5 – The, 6 – 0, 7 – a, 8 – The, 9 – the, 10 – The, 11 – 0, 12 – the, 13 – a, 14 – the, 15 – the, 16 – the, 17 – a, 18 – the, 19 – 0.