Zdania warunkowe w języku angielskim mają określoną konstrukcję. Są trzy warunki (Type 1; Type 2; Type 3). W wielu podręcznikach pierwszy jest poprzedzony warunkiem zerowym (Type 0), jednak nie zdziw się, jeżeli Type 0 nie będzie wyszczególniony, a zasady jego użycia będą podane przy pierwszym warunku.
Konstrukcja:
- IF + Present Simple, Present Simple
lub: - Present Simple IF Present Simple
Zauważ!
Kolejność zdań składowych jest obojętna tak jak w języku polskim, np.:
If you turn a tap up, water goes on. = Water goes on if you turn a tap up.
(Jeżeli odkręcasz kran, leci woda. = Woda leci, jeżeli odkręcasz kran.)
Zapamiętaj!
Jeżeli IF stoi na początku zdania, wtedy zdania składowe oddzielamy przecinkiem:
- IF you spend all your money at the beginning of a month, you don’t have money later.
(Jeżeli wydajesz wszystkie pieniądze na początku miesiąca, nie masz pieniędzy później.)
Kolejność zdań składowych można zmieniać i znaczenie pozostaje takie samo, jednak pamiętaj:
1. Jeżeli IF znajduje się w środku, nie oddzielasz zdań składowych przecinkiem, np.:
- If you heat ice, it melts. (Jeżeli podgrzewasz lód, topnieje on.)
Ice melts if you heat it. (Lód topnieje, jeżeli go podgrzewasz.)
2. Pamiętaj, żeby przy zamianie kolejności zdań składowych zmienić formę zaimka osobowego, tak aby zdanie było zrozumiałe (sprawę ułatwia fakt, że w języku polskim robimy tak samo), np.:
- If you heat ice, it melts. (Jeżeli podgrzewasz lód, topnieje on.)
Ice melts if you heat it. (Lód topnieje, jeżeli go podgrzewasz.)
Zapamiętaj!
Takie same zasady zmiany kolejności zdań składowych obowiązują we wszystkich warunkach (Type 0, 1, 2, 3)!
Kiedy użyjesz warunku zerowego?
Jeżeli mówisz o prawach natury, zasadach techniki, prawach i zasadach społecznych (np. zasada przechodzenia przez ulicę) oraz uniwersalnych prawdach i typowych zachowaniach. Spójrz na przykłady:
- If you heat ice, it melts. (Jeżeli podgrzewasz lód, topnieje on.)
- If there is a red light, you don’t cross a street. (Jeżeli jest czerwone światło, nie przechodzi się przez ulicę.)
- If Terry makes a promise, he always keeps it. (Jeżeli Terry składa obietnicę, zawsze jej dotrzymuje.)
Tak jest zawsze. Jest to pewnego rodzaju zasada.
W warunku zerowym IF znaczy dokładnie to samo co WHEN, dlatego możesz ich używać wymiennie, np.:
- If it rains, it is wet. = When it rains, it is wet. (Kiedy/ Jeżeli pada deszcz, jest mokro.)
Conditional Sentences Type 1
(zdania warunkowe)
Przykłady zdań
IF we catch the 10 o’clock train, we will get home by lunchtime. (Jeżeli złapiemy pociąg o 10, będziemy w domu przed obiadem.)
Konstrukcja:
IF + Present Simple + future tense
lub
future tense + IF + Present Simple
Uwaga!
W zdaniach warunkowych pierwszego typu słowo WILL możesz zastąpić innymi czasownikami modalnymi, np. SHALL, MAY, CAN itd. Pamiętaj jednak, że przy takiej zmianie zmieni się również znaczenie całego zdania. Popatrz na przykłady:
- If you don’t call your mom, she WILL be angry.
(Jeżeli nie zadzwonisz do mamy, ona BĘDZIE zła. – Na pewno tak będzie.) - If you don’t call your mom, she CAN/ MAY be angry.
(Jeżeli nie zadzwonisz do mamy, ona MOŻE być zła. – Prawdopodobnie tak będzie, ale nie wiesz tego na pewno.)
Pamiętaj!
Forma przecząca od „will” to „will not”, w skrócie „won’t”!
Warunek typu pierwszego mówi o przyszłości i mimo że po IF używamy czasu the Present Simple, mamy na myśli coś, co wydarzy się
w przyszłości. Zapamiętaj, że po IF w zdaniach warunkowych nie wolno użyć WILL (lub innego czasownika modalnego jak CAN, MAY lub SHALL).
Zauważ!
Kolejność zdań składowych możesz zamieniać (tak jak w języku polskim) i znaczenie całego zdania będzie takie samo. Jednak pamiętaj, że jeżeli IF stoi na początku, zdania składowe oddzielasz przecinkiem, jeżeli zaś IF oddziela zdania składowe (stoi w środku), wówczas nie stawiasz przecinka.
Przykład:
IF you come to the party, we will have great fun. = We will have great fun IF you come to the party.
(Jeżeli przyjdziesz na imprezę, będziemy się świetnie bawić. = Będziemy się świetnie bawić, jeżeli przyjdziesz na imprezę.)
Użycie
- Jeżeli mówisz o czymś, co może nie wydarzyć się w przyszłości. Np. Twoi wakacyjni znajomi obiecali odwiedzić Cię za dwa tygodnie, ale nie jesteś pewien, czy przyjadą. Przewidujesz jednak, że jeżeli
będą u Ciebie w następnym tygodniu na Twojej urodzinowej imprezie, to na pewno dostaniesz od nich świetny prezent:
IF they come to my birthday party, I will get a wonderful present from them.
(Jeżeli przyjadą na moją imprezę urodzinową, dostanę od nich wspaniały prezent.)
- Jeżeli mówisz o czymś, co jest poddane dyskusji i mówisz o ewentualnych skutkach czegoś. Np. rozmawiasz
z siostrą lub bratem o prezencie dla Waszych rodziców z okazji ich rocznicy ślubu. Twoja siostra/ brat chce kupić im książkę, jednak Ty twierdzisz, że nie będą oni zadowoleni z takiego prezentu. Powiesz:
IF we buy them a book, they won’t be satisfied.
(Jeżeli kupimy im książkę, nie będą zadowoleni.)
- Jeżeli dajesz komuś radę lub ostrzeżenie na przyszłość. Np. jest bardzo zimno, a Twój kolega chce wyjść na zewnątrz bez szalika. Mówisz więc, że jeżeli wyjdzie bez szalika, to na pewno się przeziębi. Takie właśnie rady powinieneś dawać kolegom:
IF you go out without a scarf, you will get a cold.
(Jeżeli wyjdziesz bez szalika, przeziębisz się.)
W zdaniach warunkowych Type 1 zamiast zdania z czasownikiem WILL możesz użyć trybu rozkazującego. Pamiętaj jednak
o zmianie znaczenia całej wypowiedzi, np.:
If you get the message, CALL ME. (Jeżeli dostaniesz wiadomość, zadzwoń do mnie.)
IF i WHEN
W zdaniach tego typu w miejsce IF możesz wstawić WHEN, jednak (inaczej niż w warunku zerowym) w tym przypadku znaczenie słów jest całkiem inne, np.:
- IF you get the message, call me. (JEŻELI dostaniesz wiadomość, zadzwoń do mnie. – Nie wiemy, czy dostanie wiadomość, ale jeżeli dostanie, to prosimy, żeby do nas zadzwonił.)
- WHEN you get the message, call me. (KIEDY dostaniesz wiadomość, zadzwoń do mnie. – Na pewno dostanie wiadomość,
a my prosimy, żeby zadzwonił zaraz po tym, jak ją dostanie.)
Conditionals Type 2
Zdania warunkowe drugiego typu
IF + past simple, would + bezosobowa forma czasownika.
lub
Would + bezosobowa forma czasownika, IF + past simple.
Przykłady zdań
If I ate cake, I would get fat.
Jeżeli jadłabym ciasto, przytyłabym.
If we didn’t have a car, we would find it difficult to get there.
Jeżeli nie mielibyśmy samochodu, mielibyśmy trudności z dostaniem się tam.
If she got up earlier, she wouldn’t be always late.
Jeżeli ona wstawałaby wcześniej, nie spóźniałaby się.
Użycie
- Warunku tego używasz, jeżeli mówisz o czymś, co mogłoby się wydarzyć w teraźniejszości, gdyby coś innego się zdarzyło, np.:
If they came to our party, we would have a great time. Gdyby oni przyjechali na naszą imprezę, świetnie byśmy się bawili. – Oznacza to, że nie bawimy się teraz dobrze, bo ich tutaj nie ma.
Warunek ten mówi o wyobrażonej lub niemożliwej sytuacji w teraźniejszości.
Zapamiętaj!
Zamiast „would” możesz użyć „could” lub „might”. Pamiętaj jednak o zmianie znaczenia zdania, np.:
If I had a calculator, I would work it out a lot quicker.
Gdybym miał kalkulator, rozpracowałbym to o wiele szybciej.
If I had a calculator, I could work it out a lot quicker.
Gdybym miał kalkulator, mógłbym rozpracować to o wiele szybciej.
Różnica w znaczeniu jest taka sama jak w języku polskim.
- Warunek drugi jest także używany, jeżeli dajemy komuś rady, np.:
If I were you, I wouldn’t give him any money.
Gdybym był tobą, nie dałbym mu żadnych pieniędzy.
Zapamiętaj!
W tym przypadku występuje forma „…I were…”, mimo że normalnie mówimy „I was”.
Conditionals Type 3
Zdania warunkowe trzeciego typu
IF + the Past Perfect, would + have + III forma czasownika.
lub
Would + have + III forma czasownika IF the Past Perfect.
Przykład zdania
If we had caught the train, we would have been home before the noon.
Gdybyśmy złapali ten pociąg, bylibyśmy w domu przed południem.
Warunku tego używasz, gdy mówisz o rzeczy, która mogła, ale nie wydarzyła się w przeszłości. Za pomocą tego warunku wyrażasz żal lub zadowolenie, że coś miało miejsce lub nie. Zdania te są hipotetyczne!
If we had caught the train, = We didn’t catch the train,
we would have been home before noon. = we weren’t home before the noon.
W zdaniu z ‘would + have + III forma czasownika’, zamiast ‘would’ możesz użyć ‘could’ lub ‘might’. Pamiętaj jednak, że wówczas znaczenie zdania trochę się zmienia (tak jak w języku polskim).
Porównaj
If we had caught the train, we would have been home before the noon.
Jeżeli złapalibyśmy ten pociąg, bylibyśmy w domu przed południem.
If we caught the train, we could have been home before the noon.
Jeżeli złapalibyśmy ten pociąg, mogliśmy być w domu przed południem.
Oba zdania mówią o czymś, co nie wydarzyło się w przeszłości (nie doszło do tego)!
Łączenie warunków typu 2 i 3
Zdania II i III warunku możesz mieszać w dwojaki sposób:
1. IF the Past Perfect (type 3), would + czasownik (type 2)
Jeżeli coś wydarzyło lub nie wydarzyło się w przeszłości i teraz w teraźniejszości są tego skutki.
If we HAD BROUGHT a map with us, we WOULD KNOW which road to take.
Jeżeli wzięlibyśmy mapę (ale nie wzięliśmy – type ‘3’), wiedzielibyśmy, którą drogą pójść (teraz nie wiemy – type ‘2’).
W takim przypadku w części zdania z IF użyjesz czasu Past Perfect (III warunek), dlatego że mówisz o przeszłości. W drugiej części zdania, która mówi o tym, co dzieje się teraz (II warunek), użyjesz WOULD + czasownik.
IF + the Past Perfect, osoba + WOULD + czasownik w formie bezosobowej.
Pamiętaj!
Kolejność zdań możesz, oczywiście, zmieniać i nie wpłynie to na znaczenie całego zdania.
2. IF the Past Simple (type 2), would + have + III forma czasownika (type 3)
Jeżeli coś stało się w przeszłości, tak jak się stało, z powodu czyjejś stałej cechy.
If you WERE more polite, he wouldn’t have been angry with you.
Gdybyś był grzeczniejszy (w ogóle, na co dzień jesteś nieuprzejmy – type 2), on nie byłby na ciebie zły (był zły na ciebie w przeszłości, z powodu twojej stałej cechy – type 3).
W tym przypadku w zdaniu z IF używasz czasu Past Simple (II warunek), bo mówisz o teraźniejszości (pamiętaj zasadę II warunku, że po IF używasz czasu przeszłego prostego, mimo że mówisz o teraźniejszości). W drugiej części zdania, która mówi o przeszłości, użyjesz would+have+III formy czasownika (III warunek).
IF + the Past Simple, osoba + would + have + III forma czasownika.