Pronouns – zaimki

Zaimki osobowe

• I – ja
• you – ty
• he – on
• she – ona
• it – ono
• we – my
• you – wy
• they – oni

Zaimki te występują w zdaniu w roli podmiotu, odpowiadają na pytanie: kto? co? (używamy ich więc identycznie jak polskiego mianownika) np.:

We like flowers,
They have not done it yet.
You are the nicest person I have ever met.
I am twenty years old.

 

Zaimki dzierżawcze

• my – mój
• your – twój
• his – jego
• her – jej
• its – jego (przedmiotu, zwierzęcia, itp.)
• our – nasz
• your – wasz
• thier – ich

Zaimków tych używamy, gdy chcemy powiedzieć, że coś należy do kogoś, np.: my house, her doll, our dog.
Uwaga! Należy także pamiętać, że w języku angielskim nie ma wyrazu, który byłby odpowiednikiem polskiego „swój”, za każdym razem musimy używać formy osobowej, np.:

• She gave me her diary. – Ona dała mi swój (jej) pamiętnik.
• I gave her my car. – Dałem jej swój (mój) samochód.

Uwaga: jeżeli zaimki dzierżawcze zastępują rzeczownik, zmieniają nieco swoją formę, i tak:

• my zamienia się na mine,
• your na yours,
• his pozostaje bez zmiany,
• her na hers,
• its – forma ta nie jest używana,
• our na ours,
• your na yours
• their na theirs

Przykłady:

• Don’t touch it. It’s MINE!
  (Nie dotykaj tego! To jest MOJE!)
• I took four apples from the fridge. I think two were YOURS.
  (Wzięłam cztery jabłka z lodówki. Myślę, że dwa były TWOJE).
• Oh, you have found your towel. Have you found HIS?
  (O, znalazłeś swój ręcznik. Znalazłeś może też JEGO?) – zwróć uwagę: HIS ma dwie takie same wersje!

Is this your car? No, its hers.
Is this our dog? No, it is not ours.
That is not my coat. Mine is red.

Zapamiętaj!
W niektórych sytuacjach użyjesz zaimka dzierżawczego (lub imienia osoby, do której należy jakaś rzecz), ale nie wspominasz tej rzeczy. Np. Jesteś w kuchni i widzisz na stole książkę. Wchodzi Twój brat, a Ty pytasz:

• Is it YOUR book? (Czy to jest TWOJA książka?)

Możesz jednak zapytać:

• Is it YOURS? (Czy to jest TWOJE?) – masz na myśli to, co pokazujesz, czyli książkę.

Kiedy używasz czyjegoś imienia, chcżc powiedzieć, coś należy do kogoś, używasz konstrukcji z ’s (apostrof i końcówka -s).

• I brought some cookies. They are ALICE’S but she won’t mind. (Przyniosłam trochę ciastek. One są ALICJI, ale ona nie będzie miała nic przeciwko).

Zwróć jednak uwagę, że w liczbie mnogiej, która już ma na końcu -s, drugiego ‘s’ nie dodajesz. Wystarczy sam apostrof, aby zaznaczyć, że coś do kogoś należy, np.: parent – parents (rodzic – rodzice).

• This is my PARENTS’ computer. (To jest computer moich RODZICÓW).
• It’s very clean in my DOGS’ baskets. (W koszach moich PSÓW jest bardzo czysto).
• Oh no, I forgot about my FRIENDS’ wedding! (O nie, zapomniałam o ślubie moich PRZYJACIÓŁ).
• I don’t like this flat. I prefer to stay at my PARENTS’. (Nie podoba mi się to mieszkanie. Wolę zatrzymać się u moich RODZICÓW).

Zapamiętaj, że zamiast „my friend” możesz powiedzieć „a friend of mine” – wówczas podkreślasz, że przyjaciel jest Twój. Pamiętaj jednak, że i w tej wersji po „mój” (lub innym zaimku) nie ma rzeczownika, dlatego użyjesz długiej formy, np.

• Sorry, I can’t help you tonight. I’m meeting an old friend of MINE. (Przepraszam, nie mogę ci pomóc dzisiaj wieczorem. Spotykam SWOJEGO – mojego starego przyjaciela).
• That blue coat of YOURS doesn’t really suit you. (Ten TWÓJ niebieski płaszcz nie pasuje ci).
• That table of OURS is much bigger than this one. (NASZ stół jest większy niż ten tutaj).

This is John, a good friend of mine.
Are those people friends of yours?
Ben and Sarah are friends of his.

 

Zaimki względne

me, you, him, her, it, us, you, them.

Zaimki te odpowiadają na następujące pytania: kogo? co?, komu? czemu?, kim? czym?, o kim? o czym?:

• I know him very well.
• I saw him yesterday.
• We all liked her very much. (kogo? co?).
• I went to cinema with them. (z kim? z czym?)
• I passed this exam thanks to you. (komu? czemu?)
• Betty bought this wallet especially for him. (kogo? czego?)

 

Zaimki zwrotne i emfatyczne (Reflexive and Emphatic Pronoun)

Oto dwie następne grupy zaimków, o identycznej formie, różniące się wyłącznie swoją funkcją.
W języku polskim i angielskim występują czasowniki, opisujące czynności wykonywane przez daną osobę na tejże osobie, czyli na samym/samej sobie. Inaczej mówiąc, podmiot i dopełnienie zdania to ta sama osoba, zwierzak czy rzecz. Na przykład:

• find oneself – znaleźć się,
• hurt oneself – skaleczyć się,
• enjoy oneself – bawić się, itp.

Zaimki zwrotne

• myself
• yourself
• himself
• herself
• itself
• ourselves
• yourselves
• themselves

Przykłady:

I wash myself every day.
You behave yourself badly.
John saw himself in the mirror.
Susan has cut herself with a knife.
The dog found itself in a cave.
We enjoyed ourselves at the party.
You cannot push yourselves too much.
Lucy and Greg made themselves very unpopular with other students.

W przypadku zaimków zwrotnych ważne jest, aby pamiętać, że chociaż w języku polskim „się” używane jest zarówno gdy mamy na myśli „siebie samego”, jak i „siebie nawzajem”, np.: „Piotr dobrze bawił się na przyjęciu”, ale także: „Zosia widziała się z Jankiem”. W języku angielskim jedynie w przypadku czasowników zwrotnych możemy używać oneself (nieosobowa forma przedstawionych powyżej zaimków zwrotnych), np.:

• I looked at myself in the mirror. – Spojrzałem na siebie w lustrze.
• I hurt myself with a knife. – Zraniłam się nożem.
• Help yourselves with the pizza. – Poczęstujcie się pizzą.

We wszystkich pozostałych przypadkach należy używać one another lub each other, (wyrażenia te są jednoznaczne) np.:

• We looked at each other. – Spoglądaliśmy na siebie (nawzajem).
• They helped one another at school. – Oni pomagali sobie (nawzajem) w szkole.

Ważne jest także to, aby zapamiętać, że w języku angielskim każda osoba ma „swój” zaimek dzierżawczy, podczas gdy po polsku jest to zawsze się, np.:

• I wash myself, he washes himself, we wash ourselves, itp.

Zaimki zwrotne mogą również występować po przyimkach, jak na przykład:

Mary always talks to herself.
Jack bought a present for himself.
We are not satisfied with ourselves.
They have to look after themselves.

Zaimki emfatyczne

Identycznie jak zaimki zwrotne wyglądają zaimki emfatyczne – tyle że służą do położenia nacisku na fakt, że to właśnie ta, a nie inna osoba wykonuja daną czynność, że to ten czy ów we własnej osobie raczył coś tam zrobić. Przykłady:

The queen herself came to our ball.
I have seen it myself.
The film itself was very funny.

Jeżeli zaś przed zaimkiem emfatycznym dodamy słówko by, nabierze on nieco innego znaczenia: teraz powiemy, że daną czynność ktoś wykonał sam/a, bez niczyjej pomocy:

Mary has repaired the washing machine by herself.
We have done our homework by ourselves.

Musisz również pamiętać, że w języku polskim nieszczęsne „się” ma jeszcze jedną funkcję – oznaczającą czynność odwzajemnianą, w której udział bierze więcej niż jedna osoba, na przykład „lubić się” (z kimś nawzajem) – inaczej wyrażaną w języku angielskim, gdzie występuje wyrażenie each other. Porównajmy:

Chris and Danny like each other. (czyli lubią się nawzajem)
Chris and Danny like themselves. (czyli każdy z nich lubi samego siebie)
Eve and Ann looked at each other. (popatrzyły jedna na drugą)
Eve and Ann looked at themselve. (każda na samą siebie)

 

Zaimki wskazujące

this – ten, ta, to
these – te, ci
that – tamten, tamta, tamto
those – tamte, tamci

• This stosujemy wskazując (choćby myślą) jedną rzecz lub osobę, blisko nas;
• that – jedną rzecz/osobę, usytuowaną daleko.
• These – wtedy, gdy mówimy o większej ilości przedmiotów/osób znajdujących śię blisko;
• those – opisując kilka odległych rzeczy lub osób.

Dystans, rzecz jasna, jest w tym przypadku rzeczą względną, ale na stołek, na którym siedzimy, na pewno powiemy this stool, a na Pałac Kultury widziany nad horyzontem: that building.

This boy is very attractive but Ihat one is even more attractive.
These girls are nice and pretty but those ones are even moim so.

These i those używane są jedynie w odniesieniu do rzeczowników, np.:

• these shoes are very comfortable,
• those trees are very exotic,

Zaimki wskazujące zastępują cały rzeczownik, wskazując analogicznie na pojedyncze lub „mnogie” przedmioty i osoby, położone blisko lub daleko:

• This is your new teacher. (= this person)
• Give me that! (= that thing)
• These are oranges and those are lemons. (these / those things)
• This is a very fine restaurant, but it is also extremely expensive.
• That was a very beautiful woman, I wish I knew what she is doing now.

 

Zaimek „one”

Mówiąc o ogólnych prawach, zwyczajach, praktykach stosowanych przez wszystkich ludzi niemal bez wyjątku, zamiast powtarzać bez przerwy: everyone, everybody, all people, możemy posłużyć się zręcznymi zaimkami one lub you, które odnoszą się właśnie do wszystkich ludzi:

One mustn’t whistle in the classroom.
You should always be nice to your teachers.
You don’t need to play football; on should study and work kard.

You ma nieco mniej formalny charakter i stosowane jest częściej niż brzmiące oficjalnie i sztywno one – poza tym nie różnią się treścią i użyciem.

Zapamiętaj!
Zaimek one może w zdaniu zastąpić podmiot w konstrukcjach bezosobowych, np.:

• One cannot lie. (Nie można kłamać)
• One must always tell the truth. (Trzeba zawsze mówić prawdę).

Obecnie w zdaniach bezosobowych coraz częściej zamiast zaimka one stosowana jest druga osoba liczby pojedynczej, np.:

• You mustn’t use drugs. (Nie wolno używać narkotyków)

To, czy w danym zdaniu you pełni funkcję zaimka bezosobowego, czy też drugiej osoby wynika bezpośrednio z kontekstu.
Zaimek ten może także występować w roli dopełnienia, gdy chcemy uniknąć niepotrzebnego (i stylistycznie niezgrabnego) powtarzania jakiegoś rzeczownika, np.:

• I would like to buy a pair of shoes because I need one. (liczba pojedyncza)
  
• I love navy blue dresses but my boyfriend prefers red ones. (liczba mnoga)
• – Which shoes do you like?
  – The red ones.
• – Which bike is yours?
  – This one or that one?
  (Uwaga: jednak w przypadku zaimków wskazujących w liczbie mnogiej nie stosujemy ones: Which shoes are yours? These or those?)
• I do not like the red blouse but I love the blue one.
• This fork is dirty! Can I have a clean one?

 

Zaimki nieokreślone (Indefinite pronouns)

W języku angielskim, gdy nie chcemy lub nie możemy dokładnie określić osoby lub przedmiotu, o którym mówimy w danym zdaniu, możemy posłużyć się zaimkiem nieokreślonym:

somebody (someone) – ktoś (mówimy o osobach)
There is someone/somebody in the kitchen but I don’t know who.

something – coś

• Zadając o „kłosiu” pytanie, użyjemy odpowiednio anybody albo anyone:
  Is there anyone/anyhody in the kitchen?

• Natomiast udzielając odpowiedzi przeczącej – nobody albo no one:
  No, there is no one/nobody there.
  Uwaga! Pamiętając o zachowaniu zasady pojedynczego przeczenia, użyć tu można również słowa anyone lub anybody:
  There isn’t anvone/anybody here.

• Generalizując, czyli mówiąc o każdym jednocześnie. zastosujemy zaimek everyone lub everybody:
  Everyone/Everybody likes school.

Podobnie będzie w przypadku dyskutowania o jakiejś nieokreślonej rzeczy: something, anything, nothing, everything:

Someone has eaten the whole pizza!
I am scared! There is something in the wardrobe!
I’ve found something in my desk. Was it pnything interesting?
No, that was nothing fantastic. = No, that wasn’t pnything fantastic.
Everything is so boring these days…

Podobnie jest w przypadku miejsc, gdy zamiast jakiejś konkretnej nazwy możemy użyć słowa somewhere, nowhere, everywhere np.:

Where is Lisa? She went somewhere, but I really do not know where.
Betty lives somewhere near Warsaw.

Jeżeli chcemy zadać pytania lub utworzyć przeczenia przy użyciu tych wyrażeń musimy zamienić przedrostek some na any (pytania i przeczenia) lub no (tylko przeczenia), np.:

• Is there anybody out there? – Czy jest tam ktoś?
• Are you doing anything this afternoon? – Czy robisz coś dziś po południu?
• Are you going anywhere? – Czy gdzieś wychodzisz?
• I am not seeing anybody at the moment. – Nie spotykam się z nikim w tej chwili.
• As far as I know she is not doing anything now. – O ile mi wiadomo, ona nie robi niczego w tej chwili.

W przypadku przedrostka no nie używamy przeczenia w negacjach, np.:

• There is nobody (no-one) there. – Nie ma tam nikogo.
• I have nothing. – Niczego nie mam.
• I go nowhere. – Nigdzie nie idę.

Wszystkich tych wyrażeń można używać także w następującej konstrukcji:

• Have you got something to eat. – Czy masz coś do jedzenia?
• This old lady hasn’t got anybody to talk to. – Ta starsza pani nie ma nikogo, z kim mogłaby porozmawiać.
• I have nowhere to go. – Nie mam dokąd pójść.

Jeżeli do body (one), thing, where dodamy przedrostek every, otrzymamy wyrażenie wszyscy (każdy), wszystko, wszędzie, np.:

• Everybody is so happy. – Wszyscy są tacy szczęśliwi.

Po zaimkach względnych może także wystąpić słówko else – „jeszcze, więcej”, np.:

Have you got anything else in your bag?
There was no one elsę in the room.
Now you must tefil me something else.

Uwaga: Pamiętajcie, że po wszystkich zaimkach nieokreślonych występuje orzeczenie jak dla trzeciej osoby liczby pojedynczej, a więc:

• Everyone cries sometimes. – Każdy czasem płacze.
• I have got everything I have ever needed. – Mam wszystko, czego kiedykolwiek potrzebowałam.
• We have been looking for you everywhere. – Wszędzie cię szukaliśmy.
• Everyone has, problems.
• Nothing is funny.

 

Zaimki względne (Relative Pronouns)

Ta grupa, i wszystkie następne, ma nieco inny charakter od wcześniej opisanych, przede wszystkim dlatego, że nie wywodzi się bezpośrednio od zaimków osobowych typu I/me, you, he/him, itd. Zaimki względne używane są przede wszystkim wtedy, gdy chcemy dorzucić do zdania jakąś dodatkową informację, połączyć dwie wiadomości w jedną. Na przykład mając zdania:

• This is a pianist. This pianist played Chopin yesterday.

możemy połączyć je w większą całość z pomocą zaimka względnego:

• This is the pianist who played Chopin yesterday.

Who używamy wówczas, gdy mówimy o jakiejś osobie, o człowieku. Taki manewr jest możliwy, oczywiście, tylko wtedy, gdy dopełnienie zdania pierwszego (a pianist) jest tą samą osobą, co opisana przez podmiot zdania drugiego (this pianist). Wówczas wyrzucamy podmiot z drugiego zdania, a w jego miejsce wstawiamy zaimek względny.

Jeśli natomiast sytuacja jest inna, to znaczy dopełnienie pierwszego zdania zgadza się z dopełnieniem zdania drugiego, jak tu:

• He is a student. I met this student last week.

wówczas by połączyć oba fragmenty użyjemy zaimka względnego whom:

• He is the student whom I met yesterday.

Teraz rozlegną się krzyki: po pierwsze nie whom, a who, po drugie nie who, tylko nic!!! Faktycznie jest w tym trochę racji, ale nie do końca.

Ad.l: whom istotnie wychodzi trochę z mody, a raczej z użytku, zachowało się niemal wyłącznie w bardzo oficjalnym stylu pisanym, ale do dziś spotkać można dbających o poprawność gramatyczną Anglików mówiących właśnie whom, zwłaszcza, jeśli przed zaimkiem względnym stoi sobie przyimek:

• This is the man to whom I talked an hour ago.

Ale zamiast:

• He is the student whom I met yesterday. „normalni” ludzie powiedzą po prostu:
• He is the student who I met yesterday.

Ad. 2: to prawda, że bardzo często, niemal zawsze wyrzuca się zaimek nieokreślony ze zdania, jeżeli stoi po nim zaimek osobowy, a nawet rzeczownik. A więc w 99% przypadków usłyszysz nie tylko:

• He is the student I met yesterday.
  ale i:
• He is the student Jane and Bob met yesterday.

Nie mówiąc już o tym, że to z przykładów powyżej bardzo często wędruje w ogóle na koniec zdania, co prowadzi do wypowiedzi nie mieszczących się przepoprawnym gramatykom w głowie:

• This is the man I talked to.

Rada: mów najprościej i tak, jak inni, to znaczy raczej zapomnij o whom i wyrzuć zaimki zwrotne, kiedy tylko można.
Nie można ich jednak wyrzucić ze zdań, w którym dopełnienie pierwszego zdania podrzędnego jest podmiotem zdania drugiego, jak we wspomnianym już:

• This is the pianist who played Chopin yesterday.

czy w przypadku:

This is the book which won the Pulitzer Prize.
This is the horse which won the race.

Jak zauważyłeś. w zależności od tego, czy mówimy o osobie, czy o przedmiocie lub zwierzęciu, używamy zaimka who albo which. Uwaga: zarówno which, jak i who można zastąpić brzmiącym nieco bardziej kolokwialnie that:

This is the pianist that played Chopin yesterday.
This is the book that won the Pulitzer Prize.
This is the horse that won the race.

I ostatni zaimek względny, whose, znów oznaczający posiadanie rzeczy, zwierząt lub… osób:

This is a woman. Her car is fast.
This is the woman whose car is fast. This is a girl. Her dog is crazy.
This is the girl whose dog is crazy.
This is a man. His daughter is martied.
This is the man whose daughter is married.

 

Zaimki pytające

Tu przydadzą się tylko dwa z powyższych: nie sprawiające większych kłopotów who i which, a także zaimek what. Wszystkie, jak wynika z ich nazwy, występują w pytaniach. Who stosujemy w dalszym ciągu wtedy, gdy przyjdzie nam mówić o osobach, what – mówiąc o rzeczach i zwierzętach, which – gdy mówimy o osobach, zwierzętach lub rzeczach, wybierając je z pewnej ograniczonej ilości danych istot:

Who is your boyfriend?
Who are you talking to?
(lub: To who are you talking? albo: To whom are you talking? – patrz powyższe uwagi)
What did he tell you?
What are you looking for?
Which teacher do you like best? (mając do wyboru tylko grono pedagogogiczne ze szkoły)
Which parrot are you going to buy? (stojąc w sklepie i patrząc na trzy papugi)
Which tea do you prefer? (mając do wyboru jaśminową i owocową).