Kiedy użyjesz trybu rozkazującego?

  • Jeżeli każesz komuś coś zrobić, np.
    Go to the shop! – Idź do sklepu!
    Find your own rhythm! – Znajdź swój własny rytm!
    Wash the dishes! – Zmyj naczynia!
  • Trybu rozkazującego użyjesz też wtedy, gdy dajesz komuś wskazówki, np.
    Go straight and than turn left. – Idź prosto, a potem skręć w lewo.

Uwaga! Tryb rozkazujący można utworzyć tylko dla 2. os. l. poj. i 2. os. l.mn.

Learn it! – Naucz się tego!
Learn it! – Nauczcie się tego!

Pamiętaj! Trybu rozkazującego możesz użyć tylko w drugiej osobie liczby pojedynczej (TY – YOU) i w drugiej osobie liczby mnogiej (WY – YOU)!

 

Jak tworzy się tryb rozkazujący?

Konstrukcja trybu rozkazującego w języku angielskim jest bardzo łatwa:
Zdanie w czasie Present Simple (teraźniejszym prostym) pozbawiamy osoby i… już mamy tryb rozkazujący, np.:

  • Present Simple: You buy some apples. (Ty kupujesz jabłka.)
  • Tryb rozkazujący: BUY some apples! (Kup jabłka.)

Pamiętaj!

Nie: You learn it!
Ale: Learn it!

Jeżeli chcesz komuś zakazać robienia czegoś, zasada tworzenia takiego zdania jest taka sama: przeczenie w Present Simple minus osoba:

  • Present Simple: You don’t watch TV. (Ty nie oglądasz telewizji.)
  • Tryb rozkazujący: Don’t (Do not) watch TV every day! – Nie oglądaj codziennie TV!

Don’t go there! – Nie idź tam!
Don’t write this letter! – Nie pisz tego listu!

Zapamiętaj! W związku z tym, że YOU znaczy, ty, wy, Pan, Pani i Państwo – zdanie w trybie rozkazującym w języku angielskim będzie wyglądało tak samo dla wszystkich osób.
BUY some apples! – może znaczyć: Kup jabłka!, Kupcie jabłka!, Niech Pan/Pani kupi jabłka!, Niech Państwo kupią jabłka!
Znaczenie tego zdania będzie zależało od kontekstu, sytuacji, w jakiej je wypowiadamy (do kogo mówimy).

 

Ważne słówko – LET

Jeżeli chcesz powiedzieć: Nauczmy się!, Niech ona się nauczy! albo Niech oni/one nauczą się!, musisz użyć słowa LET. Np.

Let us (Let’s) learn it! – Nauczmy się!
Let her/him learn it! – Niech ona/on nauczy się!
Let them learn it! – Niech oni/one nauczą się!

Zapamiętaj!
W zależności od kontekstu i intonacji LET ma różne znaczenia, np.:
Let her go! Może znaczyć:

  • Niech ona pójdzie! – wyraz zniecierpliwienia;
  • Pozwól jej iść! – kiedy ona poprosiła wcześniej o pozwolenie na pójście np. na dyskotekę;
  • Puść ją! – kiedy np. ktoś trzyma ją za rękę, a my prosimy o jej uwolnienie! (Puść mnie! po angielsku zabrzmi Let me go!).

 

Tryb rozkazujący w mowie zależnej (reported speech)

Jeżeli chcesz opowiedzieć o jakimś rozkazie, użyjesz mowy zależnej (reported speech). Pamiętaj jednak, że przy relacjonowaniu rozkazu, użyjesz albo TELL (mówić, ale też kazać) albo, jeżeli ktoś wydał Ci rozkaz, ORDER (rozkazać).

Tim: Go home! You look tired. – Tim: Idź do domu! Wyglądasz na zmęczoną.
Tim told me to go home. – Tim kazał mi iść/powiedział, żebym poszła do domu.

Our teacher: Clean the classroom! – Nasz nauczyciel: Posprzątajcie klasę!
Our teacher ordered us to clean the classroom. – Nauczyciel rozkazał nam posprzątać salę.

Zauważ!
ORDERED – ma bardzo silne znaczenie (rozkazać).
Bezpieczniej jest używać TELL.

Konstrukcja zdania w mowie zależnej z czasownikiem TELL (w znaczeniu – kazać) jest następująca:

KTO + TELL + KOMU + CO (czasownik z „to”) …

Mary: Walk the dog! – Mary: Wyprowadź psa!
Mary (kto) told (tell w czasie przeszłym) me (komu – mi) to walk (czasownik z „to”) the dog. – Mary kazała mi wyprowadzić psa.

Jeżeli chcesz opowiedzieć o czymś, czego Ci zakazano, użyjesz konstrukcji:

KTO + TELL + KOMU + NOT + CO (czasownik z „to”)…

My mum: Don’t smoke cigarettes! – Moja mama: Nie palcie papierosów!
My mum told us not to smoke cigarettes. – Moja mama zabroniła nam palić papierosów.

Zapamiętaj!
Jeżeli chcesz zrelacjonować, że ktoś nie powiedział Ci, abyś coś zrobił lub nie robił tego czegoś, powiesz:

My dad didn’t tell me to go to the shop. – Tata nie kazał mi iść do sklepu. (Tata nic nie mówił, żebym poszedł do sklepu).

Zwróć uwagę!
TELL w reported speech (mowie zależnej) może być użyte w różnych czasach. W zależności od czasu zmieni się, oczywiście, znaczenie całego zdania:

Last Monday Terry said: Visit your grandparents!
Last Monday Terry TOLD me to visit my grandparents. – W ostatni poniedziałek Terry kazał mi odwiedzić moich dziadków. (przeszłość)

My sister says every morning: Leave the bathroom!
Every morning my sister tells me to leave the bathroom. – Co rano moja siostra każe mi wyjść z łazienki. (teraźniejszy prosty)

Jeżeli rozkaz tyczy się NAS (a nie tylko MNIE), wówczas me w stronie biernej zastąpisz us (nam).

Alice and I talked to Chris. He said: Buy a new car!
Alice and I talked to Chris. He told US to buy a new car. – Alice i ja rozmawiałyśmy z Chrisem. Kazał NAM kupić nowy samochód.