Czasu teraźniejszego uprzedniego (present perfect) używamy przede wszystkim, gdy chcemy powiedzieć, że czynność odbyła się, lecz nie wiemy (lub nie ma znaczenia), kiedy miało to miejsce. Bardzo często w przypadku tego czasu uzupełniamy zdanie o przysłówki ever kiedykolwiek oraz never nigdy.

Konstrukcja czasu

Zdania w czasie teraźniejszym uprzednim mają następującą strukturę:

podmiot + czasownik posiłkowy have/has + imiesłów bierny.

Formy imiesłowu biernego od czasowników regularnych tworzy się tak samo jak formy czasu przeszłego.

  • They have walked along the street. (Spacerowali po ulicy.)
  • She has smiled at him. (Uśmiechnęła się do niego.)

W obydwu powyższych przypadkach nie określamy dokładnie czasu, momentu zdarzenia. Wiemy jedynie, że opisywane zdarzenie miało miejsce.

Pytania

Pytania w czasie teraźniejszym uprzednim tworzymy, przesuwając czasownik posiłkowy have/has na początek zdania. Ogólna konstrukcja pytania to:

have/has” + podmiot (osoba wykonująca czynność) + imiesłów bierny danego czasownika

  • Have they ever walked along the street? (Czy oni kiedykolwiek spacerowali ulicą?)
  • Has she smiled at him? (Czy ona się do niego uśmiechnęła?)

Zdania zaprzeczone

mają z kolei w czasie teraźniejszym uprzednim następującą strukturę:

podmiot + have/has not (haven’t/hasn’t) + imiesłów bierny

  • She hasn’t smiled at him. (Nie uśmiechnęła się do niego.)

 

Zastosowanie

1. Czas teraźniejszy uprzedni stosujemy przede wszystkim, gdy nie potrafimy bądź nie chcemy wskazać konkretnego punktu w czasie, w którym miało miejsce dane zdarzenie – rezultaty są zatem dla nas istotniejsze niż czas zdarzenia. Warto zauważyć, że przy budowaniu tego typu zdań często korzystamy z następujących określeń:

  • just – właśnie, tuż przed chwilą.
    I’ve just arrived at the station. (Właśnie dojechałam na stację.)
  • already – już, poprzednio, uprzednio;
    I’ve been to this club already. (Już byłem w tym klubie.)
  • before – wcześniej;
    Have you seen this girl before? (Czy widziałeś wcześniej tę dziewczynę?)
  • yet – jeszcze;
    I haven’t sold this piano yet. (Jeszcze nie sprzedałem tego pianina.)

 

Jeżeli coś wydarzyło się w przeszłości, a teraz są tego skutki, np.:

  • I have broken my leg. (Złamałem nogę. – I teraz mam ją złamaną.)
  • Jenna has bought a nice plant. (Jenna kupiła fajny kwiatek. – I teraz ten kwiatek jest kupiony.)

Także przy pytaniach z ever (kiedykolwiek) i przeczeniach z never (nigdy), jeżeli dotyczy to przeszłości:

  • Have you ever been to New York? (Czy kiedykolwiek byłeś w Nowym Jorku?)
    No, I have never been there. (Nie, nigdy tam nie byłem.)
  • Have you ever eaten such a thing? (Czy kiedykolwiek jadłeś taką rzecz?)
    I’ve never eaten such a thing. (Nigdy nie jadłem takiej rzeczy.)

 

2. Kiedy mówisz o czymś, co zaczęło się w okresie, który jeszcze trwa, np.: TODAY – dzisiaj; THIS WEEK – w tym tygodniu; IN THIS YEAR – w tym roku itd.

  • Today I have been to the theatre. (Dzisiaj byłem w teatrze – już wyszedłem z teatru, ale ‘dzisiaj’ nadal trwa.)
  • I have had a lot of work this week. (Miałem dużo pracy w tym tygodniu – już tej pracy nie mam, ale tydzień trwa nadal.)

 

2. Oprócz tego czas teraźniejszy uprzedni można wykorzystać, gdy chcemy opisać czynność, która rozpoczęła się w przeszłości i trwa do chwili obecnej. W tym przypadku kluczowe jest odpowiednie użycie dwóch słówek: since odkąd dla opisania momentu, w którym dana czynność się rozpoczęła, oraz for przez dla opisania czasu jej trwania.

  • I haven’t been here since I was a little child. (Nie byłem tutaj, odkąd byłem małym dzieckiem.)
  • Michael has worked in his company since 1999. (Michael pracuje w tej firmie od 1999 roku.)
  • I’ve trained in judo for a year. (Ćwiczę judo od roku.)
  • We have lived in this town for 10 years. (Mieszkamy w tym mieście od/ przez 10 lat.)

Oprócz since oraz for możemy też wykorzystać następujące okoliczniki:

  • lately – ostatnio;
    I haven’t seen you lately at work. (Nie widziałem cię ostatnio w pracy.)
  • recently – niedawno;
    I’ve moved to a new apartment recently. (Niedawno przeprowadziłam się do nowego mieszkania.)
  • so far – jak dotąd;
    It’s been a good deal so far. (Jak dotychczas, był to dobry układ.)
  • up till now – do chwili obecnej:
    We’ve been able to communicate up till now. (Do chwili obecnej potrafiliśmy się porozumieć.)

 

To ważne!

  • Pamiętaj, aby nigdy nie używać Present Perfect, jeśli nie ma żadnego odniesienia do teraźniejszości, nawet jeśli nie ma określenia czasu w zdaniu. Spójrz na przykłady:
    Flemming invented penicilin. (Flemming wymyślił penicylinę.)
    Mimo że nie podane jest w zdaniu kiedy, to wiadomo, że Flemming już nie żyje i nic nowego nie wymyśli. To zdanie musi być w Past Simple!
  • Jeżeli chcesz użyć słowa yesterday, two days ago, last month lub innego charakterystycznego dla czasu the Past Simple, nie wolno Ci użyć czasu the Present Perfect, np.:
    • złe zdanie:
      She has bought a nice plant yesterday.
    • poprawne zdanie:
      She has bought a nice plant.
      albo:
      She bought a nice plant yesterday.
      W takim przypadku nie liczy się fakt, że coś, co się wydarzyło, ma teraz skutek! Liczy się zaś to, że używamy określenia czasu, które nie występuje w czasie the Present Perfect!
  • Nie używaj też Present Perfect, jeśli czynność się zakończyła i wiemy kiedy (wyjątkiem jest sytuacja, kiedy zakończyła się „właśnie” – tuż przed chwilą), np.
    I got a book when I was a little boy. – wiemy, kiedy dostał książkę – kiedy był małym chłopcem,
    ale:
    I’ve just finished designing our poster. – Właśnie (tuż przed chwilą!) skończyłem projektowanie plakatu.
  • Pamiętaj, że tworząc zdania z czasownikiem to have trzeba użyć go dwa razy: raz jako słowa posiłkowego, drugi raz w jego leksykalnym znaczeniu „mieć”:
    • Sally has had a terrible test in maths.
    • We haven’t had a break yet.
    • Have you had a nice journey?

Zapamiętaj! Zasady użycia czasu Present Perfect

Present Perfect to taki „łącznik teraźniejszości i przeszłości”. Używamy go, gdy:

  • coś się zdarzyło w przeszłości i trwa do chwili obecnej, np.
    How long have you been interested in ecology?
    (Jak długo interesowałeś się ekologią? – i nadal się interesujesz).
  • coś zdarzyło się niedawno, np.
    We’ve raised money.
    (Zebraliśmy pieniądze).
  • coś zdarzyło się w przeszłości i ma skutki dla teraźniejszości, np.
    I’ve read the book about ecology.
    (Przeczytałem książkę o ekologii – i teraz się tym interesuję).
  • używamy określeń czasu:
    • recently = lately (ostatnio),
    • so far = up to now – jak dotąd,
    • this year/week etc.,
    • never, ever

Forma czasowników

Czasowniki regularne dostają w III formie końcówkę -ed i wyglądają tak samo jak w II formie, np.:
work – II forma: worked – III forma: worked
cook – II forma: cooked – III forma: cooked itd.

Czasowniki nieregularne mają z góry określoną formę zarówno II, jak i III. Musisz się ich nauczyć na pamięć. Spójrz na przykłady czasowników nieregularnych:
go – II forma: went – III forma: gone
see – II forma: saw – III forma: seen
Niektóre czasowniki nieregularne wyglądają tak samo we wszystkich formach:
put – II forma: put – III forma: put