Na poziomie podstawowym będziesz musiał napisać dwa teksty użytkowe – krótszy i dłuższy.

  • Krótsze teksty użytkowe: ogłoszenie, notatka, komunikat, pocztówka, ankieta.
  • Dłuższe teksty użytkowe: list prywatny, list oficjalny (różne typy, np. list do redakcji, list w sprawie pracy).

Ważne! Krótszy tekst nie ma limitu słów – obowiązuje pełny przekaz wszystkich informacji z zadania maturalnego. Dłuższy tekst – list – ma limit od 120 do 150 słów.

Na poziomie rozszerzonym piszemy jeden tekst (do wyboru z trzech tematów), ale dłuższy, z limitem od 200 do 250 słów.
Typy tekstów: rozprawka, opowiadanie, opis, recenzja.

Chcesz zdać maturę z dobrym wynikiem? Koniecznie pamiętaj o trzech rzeczach:

  1. musisz poznać wszystkie typy tekstów; wiedzieć, jakie są ich wymogi i, co bardzo ważne, przećwiczyć na żywo każdą formę – przynajmniej kilka razy;
  2. istotny, szczególnie na poziomie podstawowym jest przekaz – trzeba zawrzeć w tekście wszystkie wymagane informacje – musisz pisać zgodnie z przekazem;
  3. oczywiście nieodzowna jest też wiedza językowa, posiadany zasób słownictwa i kompetencja gramatyczna – to naprawdę bardzo ważne!

 

Jak będą Cię oceniać?

Za co dostaniesz punkty, a za co na pewno punkty Ci odejmą? Sprawdź!

Poziom podstawowy

Krótsza forma użytkowa
Po jednym punkcie dostajesz za każdą informację zgodną z poleceniem.
Jeśli danej informacji brak lub błędy językowe sprawiają, że jest niezrozumiała, punktu nie ma.
Jeden punkt przyznaje się za poprawność językową. Punkt za poprawność przyznaje się tylko w pracy zawierającej ponad połowę wymaganych informacji.
Praca całkowicie niezgodna z poleceniem lub nieczytelna – zero punktów.

Dłuższy tekst użytkowy

  • TREŚĆ – cztery punkty; po jednym punkcie za każdą informację; pół punktu, jeśli informacja zawiera tylko część elementów; zero punktów – brak informacji lub błędy językowe uniemożliwiające jej zrozumienie.
  • FORMA – dwa punkty; kiedy wypowiedź jest zgodna z wymaganą formą, tekst jest logiczny i spójny, objętość przekroczona (lub mniejsza) o nie więcej niż 10 proc. Przekroczenie granic objętości do +/–15 proc., częściowa spójność i logiczność, częściowa zgodność z formą – jeden punkt. Niezgodność z wymaganą formą to zawsze zero punktów, nawet gdyby inne kryteria były spełnione.
  • BOGACTWO JĘZYKOWE – dwa punkty maksymalnie; za zróżnicowane struktury gramatyczne, słownictwo i frazeologię.
  • POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA – dwa punkty maksymalnie; za pracę z błędami (gramatycznymi, leksykalnymi, ortograficznymi), które nieznacznie utrudniają komunikację i stanowią nie więcej niż 15 proc. pracy; jeden punkt, gdy błędy utrudniają komunikację i stanowią od 15 do 25 proc. pracy (wszystkich wyrazów). Więcej błędów utrudniających lub uniemożliwiających komunikację to zero punktów.

Nie ma punktów za bogactwo językowe ani poprawność językową, jeśli praca nie stanowi przynajmniej 50 proc. limitu słów, czyli 60 wyrazów.
Praca nieczytelna lub całkowicie niezgodna z tematem nie jest oceniana.

Poziom rozszerzony

Pod uwagę brane są te same cztery kryteria, zmienia się zaś punktacja:

  • TREŚĆ – zrozumienie tematu (to, czy zdający pisze na temat), dostosowanie treści do formy (zależnie od typu tekstu, np. przy opowiadaniu ważne jest, aby przedstawić tło akcji, wydarzenia prowadzące do wydarzenia głównego – kulminacyjnego i rozwiązanie akcji), znajomość realiów danego obszaru językowego, jeśli jest to konieczne. W sumie za treść można uzyskać pięć punktów.
  • KOMPOZYCJA – oceniana jest spójność tekstu; to, czy uwzględnione są wszystkie części (wstęp, rozwinięcie, zakończenie); czy pomiędzy częściami pracy zachowane są proporcje; czy główne części pracy są wyodrębnione graficznie (akapity); czy zachowana jest określona w zadaniu objętość pracy. W sumie za kompozycję można uzyskać cztery punkty.
  • BOGACTWO JĘZYKOWE – oceniane jest bogactwo słownictwa i frazeologii, urozmaicenie struktur składniowych oraz styl, który powinien być jednorodny i dopasowany do formy wypowiedzi. W sumie można uzyskać pięć punktów.
  • POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA – pod uwagę brane są błędy gramatyczne, leksykalne, ortograficzne i interpunkcyjne. Maksymalnie – za pracę bezbłędną lub z drobnymi błędami można otrzymać cztery punkty.
    W sumie można uzyskać 18 punktów.

Nie popełniaj tych błędów! One obniżą wartość Twojej pracy!

Poziom podstawowy

  • Brak przekazanej informacji lub informacja niepełna. Uwaga na częściowe tylko przekazanie informacji. Bardzo dokładnie czytaj polecenie.
  • Zła forma. Zwróć uwagę, że praca całkowicie niezgodna z formą to zawsze zero punktów, nawet gdyby inne wymogi były spełnione. W obu zadaniach jest dokładnie określona forma i trzeba się jej trzymać.
  • Znacznie przekroczona objętość lub praca za krótka (to rzadziej).

Poziom rozszerzony

  • Praca nie na temat.
  • Niezgodność z formą.
  • Brak podziału na akapity.
  • Brak jakiejś części.
  • Znacznie przekroczona objętość lub praca za krótka.

 

Jak sprawdzać tekst?

Skorzystaj z naszych porad!

Nigdy nie sprawdzaj wszystkiego na raz, ale działaj krok po kroku.

  • Przy pierwszym czytaniu zawsze koncentruj się na sensie – jeśli uznasz, że odbiegłeś od tematu i coś musisz zmienić, zmarnujesz wszystkie poprawki, które naniosłeś. Po pierwsze więc – treść. Na poziomie podstawowym sprawdź, czy wszystkie punkty umieszczone w zadaniu znalazły się na pewno w Twoim tekście – to sprawa kluczowa! Najlepiej czytaj każdy punkt i znajdź odpowiedni fragment w pracy. Zaznaczaj po kolei punkty ptaszkami. Przeczytaj potem polecenie i zobacz, czy praca zgadza się także z ogólną częścią polecenia – czy jest na temat. Na przykład, jeśli w poleceniu jest informacja, że jesteś w Londynie, nie pisz listów z USA!
  • Teraz sprawdź formę – czy są akapity, odpowiedni nagłówek i podpis (jeśli jest potrzebny), początek i zakończenie. Sprawdź wszystkie cechy charakterystyczne dla formy podanej w zadaniu. (Nie musisz przy tym czytać całości).
    w Następne dokładne czytanie poświęć na gramatykę: przede wszystkim sprawdź użycie czasów, potem rodzajniki i konstrukcje.
  • Ostatni szlif to słownictwo i styl. Sprawdź, czy użyłeś dostatecznie bogatego słownictwa. Upewnij się, czy styl na pewno odpowiada formie (np. list formalny pisany jest stylem formalnym).
    Wydaje się, że to zajmie Ci mnóstwo czasu, ale w praktyce wcale tak nie jest: kiedy skupiasz się tylko na jednej rzeczy, działasz jak skaner, a skuteczność jest naprawdę większa! Jeśli boisz się, że o czymś zapomnisz, zrób listę.

 

Jaki styl?

Pamiętaj o cechach stylu nieformalnego!

  • Contractions – formy, czyli nie I am tylko I’m, nie you will, tylko you’ll.
  • Nieformalne słownictwo, np. mates, guys, sorry.
  • Potoczne wyrażenia, liczne zapytania i wykrzyknienia, np.
    • guess what?,
    • do you remember?,
    • anyway, right?,
    • you know,
    • by the way,
    • one more thing.
  • Phrasal verbs (czasowniki frazowe).
  • Wykrzykniki i myślniki.

Pamiętaj o cechach stylu formalnego!

  • Pełne formy zamiast form ściągniętych, np. cannot, a nie can’t.
  • Strona bierna (zamiast: Where do you organize the language camps?, lepiej zapytaj: Where are the camps organized?), wyrażenia potoczne są niedopuszczalne.
  • Łączniki zdaniowe i „grzeczne” wyrażenia, np. I would be grateful if you could…, I would appreciate…, I look forward to hearing from you. O uprzejmym stylu będą też świadczyć, np. I would like to know if…, Another question I have is about…
  • Brak phrasal verb (unikaj ich, kiedy tylko możesz).