SID Epoka do pracy maturalnej
Jest wciąż obecny. Romantyzm to symbol polskości w literaturze, zawsze więc pojawia się w sytuacjach egzaminacyjnych. Dawniej mawiano, że wystarczy wyuczyć się literatury wieku XIX – i z pewnością trafi się w maturalny temat. Dziś podobni dowcipnisie nie mają już racji, bo motyw czy zagadnienie danego wieku rzadko pojawia się w izolacji od przeszłości lub współczesności. Przeciwnie – dobrze, by maturzysta patrzył na literaturę panoramicznie, umiał kojarzyć literackie fakty i wyciągał wnioski. Zobaczymy zatem jak to
Rzadko występuje samodzielnie – z reguły literatura pozytywizmu jest ważnym materiałem do tematów o bohaterach, utworach i wartościach II połowy XIX wieku. Do niedawna modne było zestawienie pozytywizmu z romantyzmem. Maturzysta mógł wówczas ujawnić swoje sympatie i antypatje oraz ocenić ideologie głoszone przez myślicieli epoki. Oto przykłady kilku tematów maturalnych z ubiegłych lat: Etos romantyka i etos pozytywisty z perspektywy odbiorcy schyłku naszego wieku. Poglądy na zadania literatury i rolę artysty w dwu wybranych epokach (np. romantyzm, pozytywizm). Mity polskiego
Najczęściej włączone w całą dobę staropolską (choć część badaczy traktuje oświecenie od czasów stanisławowskich już jako epokę nowożytną), obie te epoki nie były traktowane równo. Od zawsze lubiano eksploatować patriotyzm wieku osiemnastego, zwłaszcza w zestawieniu z odrodzeniem, postawy reformatorskie i działania publicystyczne. Temat to może nie nazbyt porywający, ale pozwala wykazać się wiedzą, w dodatku zawsze na czasie, bo nieśmiertelny jest ideał miłości ojczyzny na maturach. Zapewne bardziej interesujący okazałby się temat wymagający zestawień filozoficznych
Rzadko występuje samodzielnie – i nic dziwnego, obecnie staramy się patrzeć na literaturę panoramicznie, szukać pokrewieństw, dialogu dzieł i twórców. Młoda Polska jest jednakże epoką, w której ukształtowały się istotne postawy, powstały ważne dzieła literackie, wykreowano bohaterów, bez których pewnych tematów maturalnych zrealizować się nie da. Oto przykłady: • Jaka jest przeciw włóczni złego twoja tarcza, człowiecze z końca wieku? Odpowiedzi współczesnych pisarzy polskich na pytanie sformułowane przez Tetmajera. Niepokoje
