Pierwsza część najbardziej znanej trylogii fantasy. Na lekcji będziesz analizował ją pod kątem postaw bohaterów.

Dyskusja o przyjaźni

Jaki powinien być przyjaciel?

  • Szczery – nie powinien ukrywać swoich poglądów, ponieważ bolesna prawda jest lepsza niż miłe kłamstwa, nie powinien też nigdy okłamywać, powinien mieć odwagę przyznać się do swojego błędu, a także wskazać błędy przyjaciela.
  • Wierny – w myśl zasady, że prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie, przyjaciel nigdy nie opuszcza w potrzebie. Jest w chwilach niebezpiecznych i smutnych, nie ucieka przed trudnościami. Zawsze można na niego liczyć.
  • Lojalny – przyjaciel nigdy nie zdradza powierzonych mu sekretów.

Jak zachowują się przyjaciele?

  • Pomagają.
  • Doradzają.
  • Cieszą się z naszych sukcesów.
  • Martwią się naszymi kłopotami.
  • Czuwają nad naszym bezpieczeństwem.

Jakie pary przyjaciół przedstawione są w powieści?

  • Frodo i Sam – Sam jest pracownikiem Froda, ale jest wobec niego lojalny, nie tylko dlatego że to jego pracodawca. W trakcie wyprawy przyjaźń między Frodem a Samem coraz bardziej się zacieśnia, Sam wielokrotnie udowadnia swoją niezwykłą lojalność. Wie, z jakim brzemieniem musi się zmierzyć jego przyjaciel i za wszelką cenę stara mu się w tym pomóc. Ryzykuje życie i zdrowie, ani na moment nie opuszcza Froda.
  • Frodo i Bilbo – Bilbo wychował osieroconego Froda, przekazał mu nie tylko cały swój majątek, ale i swoją pasję, zamiłowanie do przygód i podróży. Frodo rozumie powody odejścia Bilba z Shire, nie przeciwstawia się decyzji wuja, jednak bardzo za nim tęskni. Dlatego największą radość sprawia mu spotkanie z Bilbem w Rivendell.
  • Bilbo i Gandalf – połączyła ich wyprawa Bilba do jaskini Smauga. Gandalf lubi małego hobbita, gdyż wie, że mimo śmiesznych przyzwyczajeń i skłonności do narzekania Bilbo jest bardzo odważnym wędrowcem. Czarodziej jednak zaniepokojony był wpływem Pierścienia Władzy na Bilba. Za cenę długowieczności i doskonałego zdrowia Bilbo zapłacił zmianą w zachowaniu. Stał się porywczy, zazdrosny, nieufny i niepewny siebie. Gandalf nie waha się wytknąć przyjacielowi tych zmian. Stanowczo żąda też, aby Bilbo dla własnego dobra rozstał się z Pierścieniem.
  • Legolas i Gimli – to przykład przyjaźni, która przerodziła się z głębokiego uprzedzenia. Krasnoludy i elfy od dawien dawna nienawidziły się – krasnoludy uważały elfy za lekkomyślnych dziwaków, a elfy krytykowały krasnoludy za ich prymitywizm i nieszanowanie przyrody. Legolas i Gimli rywalizują ze sobą, ale z czasem coraz bardziej zaczynają się lubić. Ostatecznie, zostają bardzo wiernymi przyjaciółmi. Chociaż bardzo długo żaden z nich się do tego absolutnie nie przyznaje.
  • Aragorn i Frodo – Aragorn jest odpowiedzialny za Froda, broni go, bo taka jest funkcja strażnika. Ale łączy ich nie tylko wspólny cel – zniszczenie Pierścienia – także poczucie odpowiedzialności, która właśnie na nich dwóch spoczywa. Aragorn podziwia Froda za odwagę, z jaką podjął się trudnej misji. Odwagę, której jemu samemu zabrakło (dlatego zrezygnował z objęcia tronu). Nie tylko Frodo korzysta z przyjaźni z Aragornem. Szczerość Froda, jego determinacja, upór to dla skrytego samotnika, jakim jest Aragorn, przykład postępowania.
  • Boromir – nie potrafił zaprzyjaźnić się z żadnym z członków wyprawy. Jest honorowy, szczery, odważny, ale także przesadnie dumny, porywczy. Uległ władzy Pierścienia – chciał go wykorzystać w dobrym celu, nie potrafił zrozumieć, że Pierścień musi zostać zniszczony.

 

Bohaterowie – członkowie Drużyny Pierścienia

Drużyna Pierścienia powołana została przez Elronda, władcę Rivendell. W Rivendell, fantastycznej siedzibie elfów, zebrali się na naradę przedstawiciele wszystkich szlachetnych ras – elfów, ludzi, czarodziejów, krasnoludów i niziołków, czyli hobbitów. Celem narady było ustalenie dalszego losu Pierścienia Władzy i poinformowanie wszystkich o wielu niepokojących zjawiskach, jakie zaszły w Śródziemiu. Ustalono, że Pierścień Władzy powinien zostać zniszczony, a dokonać tego można było jedynie w ogniu Góry Przeznaczenia w Mordorze. Trudnej i bardzo ryzykownej wyprawy do siedziby Saurona podjął się Frodo Baggins. Swoją wędrówką do Rivendell udowodnił, że jest doskonałym Powiernikiem Pierścienia – odważnym i bardziej od innych odpornym na jego magiczne działanie. Oprócz Froda do drużyny powołanych zostało ośmiu członków (Elrond uważał, że Dziewięciu Piechurów powinno stawić czoła Dziewięciu Czarnym Jeźdźcom).

Frodo Baggins
Hobbit, główny bohater trylogii. Kiedy był dzieckiem, jego rodzice zmarli, a on został usynowiony przez swojego wuja Bilba. Frodo jest wrażliwy, inteligentny i obowiązkowy. Książkowy hobbit miał około pięćdziesięciu lat (w filmie ma natomiast około trzydziestu).

Cytat:
„Trochę od innych wyższy, włosy ma jaśniejsze, a w brodzie dołek; bardzo wesoły, oczy mu się śmieją. (…) Z biegiem lat zaczęto mówić, że «dobrze się trzyma», wyglądał bowiem wciąż na krzepkiego hobbita, który ledwie wyrósł z lat chłopięcych”.

Sam Gumgee
Jest hobbitem, lojalnym sługą i wielkim przyjacielem Froda Bagginsa. Podobnie jak jego ojciec jest znakomitym ogrodnikiem. Choć jest marzycielem (uwielbia opowieści o elfach i odległych krainach), nigdy nie traci zdrowego rozsądku. Lubi też dobrze zjeść.

Peregrin Tuk zwany Pippinem
Daleki krewny Froda ze strony matki. Kuzyn i najlepszy przyjaciel Merry’ego. Chętnie pomaga mu płatać figle. Stara się być dzielny. Jest życzliwy, choć naiwny. W Shire ma wielu przyjaciół.

Meriadok Brandybuck zwany Merrym
Hobbit, wywodzi się ze świetnego rodu Shire. Uwielbia się śmiać. Nagminnie psoci, przez co często miewa kłopoty. Jego największym przyjacielem jest Pippin. Merry bardzo lubi również Froda i to właśnie dlatego decyduje się wyruszyć z nim przez Stary Las do Mordoru, gdzie Pierścień Jedyny ma być zniszczony.

Aragorn
Pochodzi ze szlachetnego rodu Dunedainów. Po śmierci ojca został wychowany przez Elronda, pana Rivendell. Nie objął tronu Gondoru i nie pysznił się, że jest jego prawowitym władcą. Wybrał wygnanie, został Strażnikiem patrolującym granice Śródziemia. Nazywany był Obieżyświatem. Dziedzic Isildura, potomek wielkich królów.

Cytat:
„Chudy, ciemnowłosy, wysoki człowiek, zwą go Obieżyświatem. (…) Ogorzały od słońca i wiatru. (…) Ćmił fajkę na długim, dziwnie rzeźbionym cybuchu”.

Boromir
Najstarszy syn namiestnika Gondoru (ma młodszego brata Faramira), który po jego śmierci ma wstąpić na tron do czasu powrotu prawowitego króla.

Cytat:
„Rosły mężczyzna o pięknych i szlachetnych rysach, ciemnych włosach i siwych oczach, spoglądający dumnie i surowo. Miał płaszcz i długie buty, jakby do konnej podróży, a ten strój chociaż bogaty, podobnie jak podbity futrem płaszcz, nosił ślady wielkiej wędrówki. W srebrnym łańcuchu na szyi błyszczał diament, włosy sięgały do ramion. U pasa zwisał oprawny w srebro róg”.

Legolas
Elf, syn i wysłannik Thranduila, króla elfów z północnej części Mrocznej Puszczy. Jego imię w języku elfów znaczy Zielony Liść. Potrafi bardzo szybko biegać. Perfekcyjnie strzela z łuku.

Cytat:
„Elf w zielonobrunatnym stroju. (…) Obdarzony bystrym wzrokiem”.

Gandalf Szary
Jest jednym z Istari, zakonu czarodziejów wspomagających ludzi Śródziemia w walce z siłami ciemności uosabianymi przez Saurona – Mrocznego Władcę.

Cytat:
„Wyglądał ze swoją bujną, srebrzystą brodą, długimi, siwymi włosami i szerokimi barami jak mędrzec – król ze starej legendy. W sędziwej twarzy spod krzaczastych, śnieżnobiałych brwi ciemne oczy iskrzyły się jak węgle, gotowe lada chwila buchnąć płomieniem. (…) Ubrany był w wysoki spiczasty kapelusz, w długi szary płaszcz przepasany srebrną szarfą”.

Gimli
Krasnolud, syn Gloina, jednego z członków wyprawy, w której wziął udział Bilbo. Uwielbia pieczary i jaskinie, jak każdy krasnolud kocha klejnoty. Początkowo wielki wróg elfów (jak każdy krasnolud), później stał się jednak wielkim przyjacielem Legolasa. Dumny, uparty, porywczy. Ma duszę wojownika.

Cytat:
„Młodszy krasnolud… z górskiego plemienia. (…) Jawnie obnosił krótką, stalową kolczugę, bo jego plemię lekceważy sobie wszelkie pozory. (…) Nie bał się ciemności”.

 

O autorze
John Ronald Reuel Tolkien (1892-1973), jeden z najpopularniejszych współczesnych powieściopisarzy brytyjskich, uznawany za ojca literatury fantasy, profesor literatury angielskiej, językoznawca. Jego najsłynniejsze powieści to trylogia Władca Pierścieni oraz będąca jej zapowiedzią powieść Hobbit, czyli Tam i z powrotem.

O Władcy Pierścieni
Władca pierścieni (data pierwszego wydania 1954-1955), powieść, na którą składają się 3 tomy: Drużyna Pierścienia, Dwie Wieże i Powrót Króla. Najbardziej znane i cenione dzieło nurtu fantasy. Władca Pierścieni powstał jako kontynuacja powieści Hobbit, czyli Tam i z powrotem (wydanej w roku 1937), na której kartach wuj Froda Bilbo wyprawiał się w podróż, by odzyskać zrabowany przez smoka skarb krasnoludów.

Uwaga na różnice!
Nie opieraj swojej wiedzy jedynie na filmowej wersji Władcy Pierścieni, bo – chociaż jest świetna i wysoko ceniona nie tylko przez wielbicieli Tolkiena – miejscami mocno różni się od książkowego oryginału. W filmie nie znajdziesz wątku Toma Bombadila, inaczej też przedstawione zostały:

  • Wyruszenie hobbitów z Shir.
  • Zdarzenia w karczmie Pod Rozbrykanym Kucykiem.
  • Przeprawa przez rzekę Bruinen tuż po tym, jak Frodo został raniony przez Króla Upiorów.
  • Scena ze Zwierciadłem Galadrieli.
  • Reakcja Drużyny Pierścienia na tragiczny wypadek Gandalfa w podziemiach Morii (w filmie jest to o wiele bardziej tragiczna scena, w powieści niestety, ma się wrażenie, że bohaterowie łatwiej oswajają się z tą stratą).
  • Rola Arweny.
  • Przekucie legendarnego miecza Aragorna (w filmie ta scena po­jawia się dopiero w trzeciej części).
  • Załamanie się Boromira – uwaga! To bardzo ważne dla naszego tematu! Książka Drużyna Pierścienia kończy się odejściem Froda, a nie jak w filmie śmiercią Boromira i jego pogodzeniem się z Aragornem

Przy okazji przypomnij sobie pojęcie:

  • Adaptacja filmowa dzieła literackiego – przystosowanie dzieła literackiego do potrzeb kina.
  • Ekranizacja – przeniesienie książki na ekran filmowy.
  • Film na motywach – film wykorzystujący motywy z książki.
  • Na podstawie – film oparty o fabułę książkową (wierniejszy niż wersja „na motywach”)

Cytaty o przyjaźni:

  • Merry do Froda w chwili, kiedy oznajmiono mu, że wraz z nim wybierają się na wyprawę do Rivendell:
    „– To zależy, czego od przyjaciół oczekujesz. Możesz nam zaufać, że cię nie opuścimy w dobrej czy złej doli, choćby do najgorszego końca. Możesz nam też ufać, że strzec będziemy twojej tajemnicy lepiej, niż ty sam jej strzegłeś. Ale nie licz na to, żebyśmy ci pozwolili samotnie stawiać czoła niebezpieczeństwu i odejść od nas bez słowa. Jesteśmy twoimi przyjaciółmi”.
  • Aragorn do hobbitów w gospodzie Pod Rozbrykanym Kucykiem:
    „– Nazywam się Aragorn, syn Arathorna i będę was bronił, choćby za cenę życia”.

Zobacz:

https://aleklasa.pl/gimnazjum/c267-lektury-do-egzaminu/hobbit-czyli-powrotem-john-ronald-reuel-tolkien

https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/praca-domowa-jezyk-polski/co-decyduje-o-popularnosci-pisarstwa-tolkiena-akcja-nastroj-jezyk-inne-elementy-jakie

https://aleklasa.pl/gimnazjum/c267-lektury-do-egzaminu/hobbit-czyli-powrotem-john-ronald-reuel-tolkien