Balladyna to dramat fantastyczny o magii i uroku władzy (rozprawka).
Co to znaczy, że utwór ma charakter fantastyczny?
Występują fantastyczne, tj. nieprawdopodobne, niespotykane w realnym życiu, postacie, np. wróżki, chochliki, czarownice, czarodzieje, krasnoludki, lub nierzeczywiste przedmioty, np. latający dywan.
Wydarzeniami nie kierują tylko racjonalne czynniki, ale także czary, magia, zachodzą tajemnicze przemiany (np. człowiek zamieniony w zwierzę, człowiek skierowany przez siły wyższe w jakieś miejsce).
Dlaczego rozprawka?
Zalecono Ci to wprost w temacie. Ale gdyby nawet nie padło w nim słowo „rozprawka”, formę tę wybralibyśmy i tak, bo na taką konieczność wskazuje sformułowanie: „obroń tezę”.
Formę rozprawki wybieramy także, gdy w temacie pojawiają się sformułowania typu: udowodnij tezę, uzasadnij pogląd, dlaczego…, ustosunkuj się do tezy/stwierdzenia/poglądu, potwierdź pogląd, polemizuj z tezą.
Czym jest rozprawka?
Pracą, która uzasadnia jakąś tezę. Najpierw ją wyraźnie formułujemy, a potem zbieramy argumenty za nią lub przeciw niej.
A co to są argumenty?
To powody, czynniki, które przemawiają za jakąś tezą.
Jak sformułować tezę?
Najłatwiej znaleźć ją w temacie i przeformułować. Teza mogłaby brzmieć właściwie w tym przypadku tak samo jak pierwsze zdanie. Ale bardziej elegancko zabrzmi, jeśli nieco ją „przerobisz”, wyrazisz innymi słowami.
Zastanów się, na potwierdzenie jakiej tezy gromadzisz argumenty.
Teza jest rozbudowana. Masz udowodnić kilka rzeczy. Po pierwsze fakt, że Balladyna jest dramatem o charakterze fantastycznym, po drugie, że traktuje o magii uroku władzy. Właściwie możesz też udowodnić, że Balladyna jest dramatem, skoro już temat wypracowania brzmi wyraźnie: „Balladyna to dramat fantastyczny”!
Co świadczy o tym, że Balladyna jest dramatem?
- Podział na role.
- Przeznaczenie do wystawienia na scenie.
- Dramatyczny przebieg wydarzeń, ludzkie tragedie.
- Można było jeszcze dopisać (w wypracowaniu to się nie pojawia): tekst poboczny, czyli didaskalia.
Co przemawia za fantastycznym charakterem dramatu?
- Postacie fantastyczne (Goplana, Skierka, Chochlik).
- Baśniowa motywacja zdarzeń, obecność magii, czarów – wpływają one także na losy realistycznych bohaterów.
- Baśniowe motywy, motyw przemiany (przemienienie człowieka w kogoś innego, np. chłopa w króla).
Jak udowodniæ, że Balladyna to dramat o magii i uroku władzy?
- Żądza władzy prowadzi tytułową bohaterkę do zbrodni, utraty sumienia i w efekcie do śmierci, która jest karą z nieba.
- Żądza władzy czyni Grabca bezkrytycznym i staje się powodem jego śmierci.
- Dramat walki o władzę dotyka także Pustelnika, który w przeszłości był królem i stracił koronę.
Te sformułowania na pewno się przydadzą
Uzasadnienia, argumenty
- (Coś) przejawia się w…
- (Coś) świadczy o…
- Uważam, że…
- Sądzę, iż…
- Myślę, że…
- W moim przekonaniu…
- Jestem pewny, iż…
Porządkowanie toku wypowiedzi
- Po pierwsze…
- Po drugie…
- I wreszcie…
- Także…
Podsumowanie
- Tak więc…
- Zatem możemy stwierdzić…
- Z całą pewnością mogę stwierdzić…
- Z tego wszystkiego wynika, iż…
- W świetle przytoczonych argumentów…
Wypracowanie
Balladyna to dramat pełen fantastycznych postaci i wydarzeń o niesamowitej aurze. Traktuje o tym, jak władza kusi i pociąga ludzi.
Fantastyczny charakter dramatu przejawia się przede wszystkim w konstrukcji postaci. Balladyna i Alina czy ich matka to wprawdzie bohaterki na wskroś realistyczne, ale już np. Goplana, Skierka i Chochlik tworzą niepowtarzalny zaczarowany świat, w którym wielką rolę odgrywają czary, magia, niesamowitość. To te postacie zresztą kierują życiem i krokami bohaterów realistycznych: Kirkora, Grabca. Gdyby nie czary, ich losy potoczyłyby się zupełnie inaczej, np. Kirkor nigdy nie trafiłby do domu ubogiej wdowy i nie pokochał jej córek. Baśniowym motywem jest też przemienienie prostego chłopa w króla.
A dlaczego Balladyna to dramat o władzy? Po pierwsze: dąży do niej tytułowa bohaterka i to właśnie żądza władzy czyni z niej zbrodniarkę, wyzbytą wszelkich zasad moralnych, morderczynię siostry, a następnie kolejnych osób. Władza zaślepia ją i powoduje, że dla jej umocnienia kobieta wyzbywa się wszelkich ludzkich uczuć: miłości do męża, miłości do matki, a nawet litości. Po drugie: władza zaślepia Grabca. Marzenie o królewskiej koronie sprawia, że staje się on bezkrytyczny i próbuje sprawować władzę, choć nie ma do tego żadnych predyspozycji. Wreszcie żądza władzy staje się przyczyną śmierci Grabca, bowiem jego upragnioną koronę Popielów odbiera mu przemocą Balladyna. Zresztą i ona przypłaci żądzę władzy śmiercią – za niegodziwe czyny popełnione w drodze do tronu dosięgnie ją kara z nieba.
Także klęska Pustelnika związana jest w dużym stopniu z koroną: ten niepozorny człowiek to wygnany król Popiel III…
Tak więc jest utwór Słowackiego dramatem, i to w dwóch znaczeniach: dramatem, czyli tragedią ludzkich wyborów, i dramatem w sensie gatunkowym (utwór rozpisany jest na role i przeznaczony do grania na scenie). Jest pełen motywów fantastycznych i baśniowych. A jego zasadniczym tematem jest żądza władzy i jej konsekwencje.