Średniowiecze. Początek wieku XV. Na dworze księcia de Berry życie toczy się spokojnie, dostatnio i zgodnie z obyczajami epoki. Skąd to wiemy? Dzięki malarzom – braciom Limbourg, którzy utrwalili w miniaturach życie dworskie w Berry.

Książę Jean de Berry zaprosił na swój dwór braci – malarzy słynących z talentu odwzorowywania prawdziwego świata w sztuce. Limbourgowie przyjęli zamówienie i ozdobili modlitewnik księcia miniaturami. Każdy miesiąc otrzymał swój obrazek. Była to wielka chluba dla księcia, ale i zysk dla potomnych – tylko dzięki miniaturom możemy podejrzeć średniowieczne życie rycerzy. Miniaturki są realistyczne – malarze wiernie odwzorowywali sceny z życia dworu. Podobno dla zachowania wierności każdemu milimetrowi dzieła – używali lupy. Możemy zaufać przedstawionym strojom i pracom oraz obyczajom. Na miniaturze Kwiecień – książę i księżna w błękitach, dwórki zbierają kwiaty. W Maju – książęca para konno, damy w zieleni, towarzystwo obchodzi święto wiosny.

 

 

Uwaga! Ten realizm jest nieco baśniowy!
Ostatecznie bracia Limbourg byli gośćmi księcia de Berry, mogli zatem przesładzać obrazki i idealizować dworskie życie. Może książę był okrutny i porywczy, a księżna siała postrach wśród służebnych dziewczyn? Tego nie dowiemy się nigdy – na pewno nie z obrazów.

 

Sprawdzian

Gdyby w tekście były takie pytania

1. Do jakiej tematyki przypiszesz treść miniatur?
a) świeckiej,
b) sakralnej,
c) plebejskiej,
d) ludowej.

2. Odpowiednie dla miniatur określenie to:
a) sceny rodzajowe,
b) sceny batalistyczne,
c) portrety,
d) pejzaże.

3. Przeczytaj fragmenty wiersza Wisławy Szymborskiej Miniatura średniowieczna:

Po najzieleńszym wzgórzu,
najkonniejszym orszakiem,
w płaszczach najjedwabniejszych.

Do zamku o siedmiu wieżach,
z których każda najwyższa.
Na przedzie xiążę

najpochlebniej niebrzuchaty,
przy xiążęciu xiężna pani
cudnie młoda, młodziusieńka (…)

Kto zasię smutny, strudzony,
z dziurą na łokciu i z zezem,
tego najwyraźniej brak.

Najżadniejszej też kwestii
mieszczańskiej czy kmiecej
pod najlazurowszym niebem.

Poetka tworzy neologizmy: najzieleńsze, najkonniejsze itp. Po co?

a) Jako aluzję do słowa najjaśniejszy (pan).
b) Aby stworzyć iluzję baśni.
c) Dla humoru.
d) Żaden wyżej podany powód nie jest prawdziwy.

4. Czy poetka wierzy braciom Limbourg, czy podejrzewa ich o pochlebstwo?

5. Wskaż fragment wiersza, który wskazuje na to, iż miniatury nie w pełni oddają obraz średniowiecznego świata.

6. W świetle utworu Wisławy Szymborskiej możemy mówić, że miniatury są:
a) dziełem realistycznym,
b) dokumentem historycznym,
c) wyidealizowaną sielanką,
d) czystą fantazją i kłamstwem.

Odpowiedzi:

1. a)
2. a)
3. a)
4. podejrzewa o pochlebstwo
5. strofy 4 i 5
6. c)