-bym, -byś, -by, -byśmy, -byście piszemy łącznie

  • z osobowymi formami czasowników, użytymi w funkcji osobowej
    1. pisałbym, pisalibyśmy
    2. pisałbyś, pisalibyście
    3. pisałby, pisałaby, pisałoby, pisaliby, pisałyby
  • z osobowymi formami czasowników, użytymi w w funkcji bezosobowej
    należałoby się zastanowić,
    słuchałoby się z przyjemnością,
    wypadałoby złożyć wizytę,
    poszłoby się do lasu na grzyby
  • z partykułami
    aniby, bodajbyś,
    czyby, czyżbyś,
    niechby, niechajby!
    gdzieżby,
    obym, oby!
    niżbym
  • ze spójnikami
    gdy, że,     a
    aby, alboby, albożby, ażeby,
    boby, byleby
    gdyby, gdzieżby!
    choćby, chociażby
    chybaby, czyliby,
    gdzieżby (skąd)
    gdyby, iżby,
    leczby,
    ponieważby,
    więcby, żeby, aby,
    zaśby, toby
    skoroby

Pamiętaj!
Jeśli by samo jest spójnikiem, wówczas występuje w zdaniu oddzielnie, często po przecinku.
Wstał, by skończyć rozmowę.

Nie jesteś pewien? Podstaw żeby, aby – jeśli dobrze wyglądają zamiast by i spełniają jego rolę, wówczas by samo jest spójnikiem i należy pisać oddzielnie.

  • piszesz łącznie w wyrazach porównawczych:
    jakby, jakoby, niby

 

bym, byś, by, byśmy, byście piszemy rozdzielnie

  • z bezokolicznikami
    Czekać byście musieli.
    Potańczyć byśmy mogli.
    Naradzić bym się chciał z tobą.
  • z czasownikami: można, niepodobna, trzeba, warto, wolno
    Można by to sprzedać.
    Niepodobna by było go nie zaprosić.
    Trzeba by pójść wreszcie do kina.
    Warto by było wybrać się na mecz.
  • z nieosobowymi formami czasownika zakończonymi na -no, -to
    Rozpoczęto by budowę osiedla.
    Zamknięto by szkołę na wiele dni.
    Zastąpiono by dyżurnych.
    Zniszczono by wszystko.
  • z wyrazami winien, powinien
    Dawno winien byś przeprosić mamę.
    Powinni byście mu pomóc.
  • kiedy występują jako spójniki, które rozpoczynają następne zdanie i da się podmienić na aby, żeby
    Chciał, byśmy mu pomogli w nauce.
    Wstał, by zdążyć na pociąg.

 

Zapamiętaj!
Zawsze zapytaj o sprawcę. Kto?

  • myślałbyś (ty), pragnęłaby (ona), witaliby (oni).
    Jeśli wiadomo – piszemy by łącznie.
  • Napisano by podanie do dyrektora.
    Wysłano by paczkę z ubraniami.
    Jeśli nie wiadomo kto – oddzielnie.
  • Po rzeczownikach, przymiotnikach, wszystkich częściach mowy poza czasownikami
    koń by się uśmiał
    jasno by to należało powiedzieć
    śmieszny byś nie był
    dwudziestu byś nie uniósł
    twój by się rozleciał
  • Po zaimkach (pytajnych, względnych, odp. wskazujących – ważny kontekst)
    dlaczego by, dlatego by, dotąd by (dojść),
    którędy by, kiedy by, tam by, wtedy by
    jak by (w jaki sposób)