Tego typu pytania z gramatyki mogą pojawić się na teście humanistycznym!
Tekst
Skąd znamy cechy charakteru narodów, z którymi nigdy się osobiście nie zetknęliśmy? Skąd mamy tę wspólną wiedzę i przekonanie o jej prawdziwości?
Szwajcar to według słownika języka polskiego ktoś, kto pochodzi ze Szwajcarii, a Szkot – ktoś, kto pochodzi ze Szkocji. (…) Znając jednak język polski, znamy również takie określenia jak: angielska flegma, szkocka porcja, szwajcarska dokładność.
Ucząc się języka, uczymy się oczywiście jego gramatyki, jego wyrazów, ich znaczeń słownikowych, ale także przejmujemy utrwalone w danej kulturze wyobrażenia zjawisk, ludzi, rzeczy i opinię o nich. Te opinie nie są koniecznie przez nas sprawdzane, są utrwalone w kulturze, utrwalone w języku, przejmujemy je bezwiednie. Nazywa się je stereotypami.
Aldona Skudrzykowa, Krystyna Urban, Buszując w zdaniu. Kształcenie literackie i językowe (podręcznik dla 3. klasy gimnazjum), s. 70, Znak, Kraków 2001
1. Zaznaczone kursywą wyrazy to:
A. rzeczowniki
B. przymiotniki
C. imiesłowy przysłówkowe współczesne
D. imiesłowy przymiotnikowe czynne
2. W wyrazie „gramatyki” wskaż sylabę akcentowaną.
3. Wybierz poprawne określenie czasownika nie zetknęliśmy się, użytego w pierwszym zdaniu.
A. nie zetknęliśmy się – czasownik, 3 osoba, liczba mnoga, czas przeszły, rodzaj męskoosobowy, tryb orzekający, strona czynna
B. nie zetknęliśmy się – czasownik, 2 osoba, liczba mnoga, czas przeszły, rodzaj męskoosobowy, tryb orzekający, strona czynna
C. nie zetknęliśmy się – czasownik, 1 osoba, liczba mnoga, czas przeszły, rodzaj męskoosobowy, tryb orzekający, strona czynna
D. nie zetknęliśmy się – czasownik, 2 osoba, liczba pojedyncza, czas przeszły, rodzaj męskoosobowy, tryb orzekający, strona czynna
4. Jaki rodzaj upodobnienia zachodzi w wyrazie „także”?
A. W wyrazie także dźwięczne ż wpływa na bezdźwięczne k. W efekcie tego k nabiera dźwięczności. Jest to upodobnienie wewnątrzwyrazowe udźwięczniające postępowe.
B. W wyrazie także dźwięczne ż wpływa na bezdźwięczne k. W efekcie tego k nabiera dźwięczności. Jest to upodobnienie wewnątrzwyrazowe udźwięczniające wsteczne.
C. W wyrazie także dźwięczne ż wpływa na bezdźwięczne k. W efekcie tego k nabiera dźwięczności. Jest to upodobnienie wewnątrzwyrazowe ubezdźwięczniające wsteczne.
D. W wyrazie także dźwięczne ż wpływa na bezdźwięczne k. W efekcie tego k nabiera dźwięczności. Jest to upodobnienie wewnątrzwyrazowe ubezdźwięczniające postępowe.
5. Wskaż wyraz podstawowy dla wyrazu “bezwiednie”. Oddziel podstawę słowotwórczą od formantu.
………………………………………. ………………………………………
6. „Szkot”, „Szwajcar” to nazwy mieszkańców krajów. Utwórz nazwy trzech innych mieszkańców, wykorzystując podane formanty:
–ec: ………………………………………………….
–czyk: ………………………………………………
–ak: ………………………………………………….
7. W zdaniu podkreślonym i pogrubionym spójnik „także” można by zastąpić spójnikiem:
A. natomiast
B. też
C. oraz
D. ponieważ
Był jasny, zimny dzień kwietniowy i zegary biły trzynastą. Winston Smith, z głową wtuloną w ramiona dla osłony przed tnącym wiatrem, wślizgnął się przez szklane drzwi do Bloku Zwycięstwa, ale nie dość szybko, by powstrzymać tuman ziarnistego pyłu, który wtargnął za nim do środka.
Klatka schodowa cuchnęła gotowaną kapustą i starymi, butwiejącymi wycieraczkami. Na jednym końcu wisiał barwny plakat, zbyt wielki do eksponowania w ciasnym wnętrzu. Przedstawiał tylko ogromną twarz, przeszło metrowej szerokości: przystojną, czerstwą twarz mniej więcej czterdziestopięcioletniego mężczyzny z sutym czarnym wąsem. Winston skierował się w stronę schodów. Sprawdzanie, czy winda działa, nie miało żadnego sensu. (…) Winston mieszkał na siódmym piętrze, a ponieważ miał już trzydzieści dziewięć lat i owrzodzenia żylakowe na prawej nodze powyżej kostki, wspinał się wolno, kilka razy odpoczywając. Na każdym piętrze, na wprost drzwi windy, spoglądał ze ściany plakat z ogromną twarzą. Była tak namalowana, że oczy mężczyzny zdawały się śledzić każdy ruch przechodzącego. WIELKI BRAT PATRZY, głosił napis u dołu plakatu.
George Orwell, Rok 1984 (fragment), tłum. Tomasz Mirkowicz
8. Zaznaczone w tekście zdanie jest:
A. wypowiedzeniem złożonym współrzędnie łącznym,
B. równoważnikiem zdania
C. zdaniem pojedynczym rozwiniętym
D. zdaniem złożonym podrzędnie okolicznikowym
9. Podkreślony w tekście wyraz to liczebnik:
A. główny
B. porządkowy
C. zbiorowy
D. ułamkowy
10. Wskaż ciąg wyrazów pokrewnych do wyrazu „szklany”
A. szkło, szklisty, szklarz
B. szyba, szklarz, szklanka
C. szklić, oszklony, szybka
D. szkiełko, szklarnia, szyba
11. Do wyrazu „cuchnie” dopisz po jednym synonimie i antonimie
Synonim: …………………………………………..
Antonim: …………………………………………..
12. Wyjaśnij znaczenie związku „czerstwa twarz”.
Siedział z opuszczoną głową w niebieskiej poczekalni i czekał na Sąd Ostateczny. Jego rozprawa była wyznaczona na ósmą rano, a chociaż już była godzina dziesiąta, poprzednia rozprawa jeszcze się nie skończyła. Z zamkniętej sali sądowej dochodziły krzyki. Polikarp pomyślał, że może stosują wobec oskarżonego tortury celem wydobycia zeznań, ale szybko uprzytomnił sobie, że i w niebie obowiązują uchwały o prawach człowieka i obywatela. Zresztą, po co Sądowi Niebieskiemu potrzebne są zeznania, skoro najwyższy Sędzia i bez nich wie wszystko o podsądnym. Więc dlaczego ten hultaj krzyczy? Prawdopodobnie protestuje przeciw wyrokowi… Hm… Może protestować…
Podniósł głowę. Obok niego siedział ojciec Eliasz.
– Kogo ja tu widzę?! – ucieszył się Polikarp. – Co tu ojciec robi?
– Jestem z urzędu obrońcą podsądnych – odparł ojciec. – Tym razem sąd wyznaczył mnie na twojego adwokata.
– Ach, jak to dobrze! – zawołał Polikarp i z radości poufale uderzył ojca po kolanie.
Roman Brandstaetter, W poczekalni Sądu Ostatecznego
13. Pierwsze zdanie powyższego tekstu jest:
A. wypowiedzeniem złożonym współrzędnie wynikowym,
B. wypowiedzeniem złożonym współrzędnie łącznym,
C. wypowiedzeniem złożonym podrzędnie dopełnieniowym,
D. wypowiedzeniem złożonym podrzędnie przydawkowym.
14. Podkreślony w tekście wyraz to:
A. przysłówek,
B. orzecznik,
C. wykrzyknik,
D. przyimek.
15. W drugim zdaniu tekstu występuje zaimek:
A. wskazujący,
B. osobowy,
C. dzierżawczy,
D. nieokreślony.
16. W której grupie wyrazów znajdują się wyrazy złożone tego samego typu co „Sąd Ostateczny”?
A. rudobrody, zlewozmywak, gazociąg,
B. wieczne pióro, Słoń Trąbalski, Morze Bałtyckie,
C. karygodny, Białystok, widzimisię,
D. prostak, bezbożnik, podwórko.
17. Wyrazem bliskoznacznym do słowa “hultaj” nie jest:
A. nicpoń,
B. złodziej,
C. gałgan,
D. rozrabiaka.
18. Wyjaśnij, co znaczy związek „rzucić kogoś na kolana”.
Odpowiedzi do TESTU I
1. C. imiesłowy przysłówkowe współczesne
2. Gra-ma-ty-ki
3. C. nie zetknęliśmy się – czasownik, 1 osoba, liczba mnoga, czas przeszły, rodzaj męskoosobowy, tryb orzekający, strona czynna
4. B. W wyrazie także dźwięczne ż wpływa na bezdźwięczne k. W efekcie tego k nabiera dźwięczności. Jest to upodobnienie wewnątrzwyrazowe udźwięczniające wsteczne.
5. bez wiedzy, bezwied-nie
6.
Niemiec
Japończyk
Polak
7. B. też,
8. C. zdaniem pojedynczym rozwiniętym,
9. B. Porządkowy.
10. A
11.
Synonim: śmierdzi
Antonim: pachnie
12. „czerstwa twarz” – twarz zdrowa, rumiana, ogorzała od wiatru
13. B. wypowiedzeniem złożonym współrzędnie łącznym,
14. C. wykrzyknik,
15. B. dzierżawczy,
16. B
17. B
18. „rzucić kogoś na kolana” = zrobić na kimś ogromne wrażenie, zaimponować komuś
Zobacz: