13. Jakiego rodzaju informacji o mówiących danym językiem może dostarczać sposób wymowy i akcentowania wyrazów?
Na tej podstawie można zebrać informacje natury socjologicznej:
- z jakiego regionu Polski pochodzi,
- jakie ma wykształcenie,
- a nawet – ile ma lat.
Przykładowo: mazurzenie, czyli wymowa głosek sz, ż, cz jako s, z, c występuje w gwarach ludowych Mazowsza i Małopolski, nie zaś Wielkopolski.
Natomiast w języku inteligencji Małopolski i Wielkopolski występuje zjawisko tzw. fonetyki udźwięczniającej. Polega ono na udźwięcznianiu spółgłosek w pozycji przed samogłoską lub spółgłoską sonorną (w wymowie np.: robiliźmy, brad Antka). Na Mazowszu powszechna jest fonetyka ubezdźwięczniająca. Jednakże oba te warianty wymowy, typowe dla poszczególnych regionów, nie konkurują ze sobą – oba są poprawne w tym samym stopniu.
Zakończenia miejscownika wyrazów romantyzm, pozytywizm na ogół wymawiane są miękko – poprawnie, lecz niezgodnie z zapisem ortograficznym. W mowie Polaków starszego pokolenia można usłyszeć wymowę twardą, z głoską z przed głoską m’.
Zobacz: