• Tytuł: Śniadanie na trawie
  • Autor: Édouard Manet (1832-1883)
  • Narodowość: Francuz
  • Czas powstania: 1863
  • Tematyka: scena obyczajowa
  • Technika wykonania: olej na płótnie

Elementy obrazu

  • Tło
    Ciemne, nasycone, stanowi doskonałą oprawę dla intymnej sceny.
  • Martwa natura
    Złożona z niedbale rzuconych ubrań i owoców, namalowana z niezwykłą precyzją.
  • Dziewczyna w strumieniu
    Oglądającym nasuwa się następujące pytanie: A co robi tamta dziewczyna w tle? No właśnie. Raczej nie uczestniczy w śniadaniu. Wydaje się, że należy do innej przestrzeni. Ma się nawet wrażenie, że za plecami centralnej trójki ktoś powiesił płótno z namalowaną dziewczyną. I że sensowniej by było, gdyby tej kobiety w tle po prostu nie było.
  • Naga modelka
    Siedząca na pierwszym planie kobieta to Wiktoryna Meurent – ulubiona modelka Maneta. Jest spokojna, ani trochę nie jest zawstydzona. Nie stara się okryć nagiego ciała, nie krępuje się obecnością mężczyzn.

 

Treść obrazu
Temat bardzo zwyczajny: piknik. Sceneria nastrojowa, przedstawiona w ciemnych barwach, bez wyraźnie zaznaczonych szczegółów. Przyroda stanowi tło dla niezwykłej sceny przedstawionej w centrum. Dwóch mężczyzn i kobieta siedzą na trawie i rozmawiają. Problem tylko w tym, że kobieta jest całkiem naga, a oni są kompletnie ubrani. Kobieta nie jest zawstydzona, wydaje się, że czuje się swobodnie, jest nieskrępowana.

Dlaczego obraz szokował?
Krytyków i widzów szokowała zdumiewająca nowoczesność obrazu. Bo do tej pory nagość zarezerwowana była dla tematów mitologicznych. A we współczesnej scenie? Na to dziewiętnastowieczni krytycy nie byli jeszcze przygotowani. Publiczność zaakceptowała swobodę nagich nimf czy bogiń greckich, ale przecież naga współczesna kobieta zaskoczona w tak niezwykłej i intymnej sytuacji powinna być stropiona, powinna czuć się nieswojo. A nie jest tak! I patrzy na nas jak na intruzów.

Impresjonizm
Jeden z najciekawszych i najsilniejszych kierunków w sztuce, zaistniał w ostatnim ćwierćwieczu XIX w. Celem artysty było dążenie do oddania zmysłowych, subiektywnych wrażeń (czyli impresji). Manet swoimi radykalnymi pociągnięciami pędzla, śmiałym sposobem kładzenia koloru zainspirował wielu impresjonistów.

 

Przykładowe pytania egzaminacyjne

Która z postaci przedstawionych na obrazie nawiązuje kontakt z widzem?

A. Tylko naga dziewczyna
B. Mężczyzna z laską w dłoni.
C. Mężczyzna siedzący po lewej stronie
D. Cała trójka przedstawiona w centrum obrazu.

Odp. A.

Dlaczego obraz Maneta wywołał oburzenie krytyków?

A. Ponieważ w epoce impresjonizmu nagość była zakazana.
B. Ponieważ nagość na obrazie o tematyce współczesnej była czymś niespotykanym.
C. Ponieważ mężczyźni są ubrani, a kobieta nie.
D. Ponieważ Manet obraził uczucia religijne widzów.

Odp. B.