• Tytuł: Stygmatyzacja św. Franciszka
  • Autor: Angiolo di Bondone zwany Giotto (ok. 1266-1337)
  • Narodowość: Włoch
  • Czas powstania: 1296-1307
  • Tematyka: religijna
  • Technika wykonania: fresk, czyli malowidło na ścianie
  • Wymiary: trudno je określić w centymetrach, bo freski wypełniają całe ściany i sklepienie kościoła – stygmatyzacja jest jedną z dwudziestu ośmiu scen z życia św. Franciszka.
  • Muzeum, w którym można obejrzeć dzieło: górny kościół w Asyżu, Włochy

  • Promienie biegnące z ran Jezusa trafiają w dłonie, stopy i bok świętego, zostawiając rany, jakie miał Chrystus wiszący na krzyżu. To stygmaty. Franciszek był stygmatyzowany po czterdziestodniowym poście w pustelni na górze Alwerni.
  • Aureola świadczy o tym, że Franciszek już jest przedstawiony jako święty. Jego kanonizacja rzeczywiście przebiegła bardzo szybko.
  • Franciszek klęczy na prawym kolanie. Rozłożywszy ręce, patrzy w górę ku Chrystusowi. Z ufnością przyjmuje więc stygmaty.
  • Niżej – inne sceny z życia św. Franciszka.
  • Na tle nieba – Jezus z rozpostartymi ramionami wznosi się na skrzydłach aniołów.
  • W tle – górski krajobraz.
  • Na pierwszym planie – postać świętego w brązowym habicie franciszkańskim.

 

Triki kompozycyjne

W centrum uwagi – człowiek!
Do tej pory w sztuce najważniejsze były przedstawienia Boga i Chrystusa. Tu przełomem jest umiejscowienie na pierwszym planie człowieka.

Głębia i przestrzeń
Wrażenie głębi i przestrzeni uzyskujemy dzięki proporcjom w przedstawieniu postaci i przestrzeni. Postać Franciszka jest celowo większa od sylwetki Jezusa, który stygmatyzuje bohatera jakby w głębi dzieła. Natomiast oddalone najdalej przyroda i kościół – stanowią tło. Mamy więc nie tylko bliższy i dalszy plan, ale i perspektywę.

Światło i cień
Dzięki rozkładowi barw i światła także uzyskujemy wrażenie trójwymiarowości. To nowość w sztuce!

Uczucia
Rysy twarzy zyskują indywidualizm – mimika twarzy Franciszka świadczy o powadze chwili.

 

Przykładowe pytania egzaminacyjne

Jaki zabieg artystyczny przede wszystkim wskazuje na św. Franciszka jako centralną postać fresku przedstawiającego moment stygmatyzacji?

A. Umiejscowienie postaci świętego dokładnie w centrum fresku.
B. Skierowanie promieni stygmatyzacyjnych na postać świętego.
C. Wyróżnienie postaci świętego odpowiednim światłem.
D. Aureola wokół głowy świętego Franciszka.

Odp. B.

W czym fresk Giotta utrzymuje łączność z dziełami średniowiecznymi?

A. W ujęciu perspektywy.
B. W operowaniu światłem.
C. W ekspresji uczuć bohatera.
D. W temacie religijnym.

Odp. D.